Nhân vật Sơn trong truyện "Gió lạnh đầu mùa" của nhà văn Nguyễn Minh Châu là một nhân vật có chiều sâu tâm lý và chứa đựng nhiều yếu tố phức tạp, thể hiện rõ nét những suy tư về cuộc sống, về con người trong hoàn cảnh đổi thay của xã hội. Sơn là một nhân vật đại diện cho những con người đang đối diện với những xung đột trong lòng, giữa tình yêu và trách nhiệm, giữa quá khứ và hiện tại.

Hoàn cảnh và ngoại hình của Sơn: Sơn là một người đàn ông trung niên, đã có vợ con và công việc ổn định, nhưng tâm hồn anh lại đầy những trăn trở. Anh không phải là người trẻ tuổi, do đó, nhân vật Sơn trong truyện có sự từng trải và từng chứng kiến những biến đổi lớn trong cuộc sống. Trong hoàn cảnh xã hội đầy biến động, những suy nghĩ và cảm xúc của Sơn càng trở nên phức tạp, dằn vặt.
Tính cách và nội tâm: Sơn không phải là một người dễ dàng bộc lộ cảm xúc ra ngoài. Tính cách của Sơn khá kín đáo và thường tự phân tích nội tâm. Anh là người có trái tim rộng lượng, nhưng cũng phải đối diện với những mâu thuẫn trong cuộc sống, từ gia đình, tình yêu cho đến nghĩa vụ đối với xã hội. Đặc biệt, tình cảm mà Sơn dành cho người vợ cũng rất mơ hồ, anh có tình cảm nhưng lại bị chi phối bởi trách nhiệm và những lo toan về cuộc sống.
Mối quan hệ giữa Sơn và các nhân vật khác: Mối quan hệ của Sơn với các nhân vật trong truyện phần nào phản ánh mối quan hệ trong xã hội thời bấy giờ. Sơn rất tôn trọng vợ, nhưng có những lúc anh cảm thấy hụt hẫng, bởi vì trong cuộc sống có quá nhiều những yếu tố không thể đoán trước được. Mối quan hệ của Sơn với những người xung quanh cũng rất đặc biệt, thể hiện sự mâu thuẫn trong lòng anh về những giá trị cũ và mới.
Sự phát triển và thay đổi của Sơn: Dù sống trong hoàn cảnh khó khăn, nhưng Sơn dần nhận ra được sự thay đổi trong chính mình, trong những suy nghĩ, hành động của bản thân. Anh bắt đầu nhận thức rõ hơn về những giá trị cuộc sống, không còn chỉ sống theo cảm tính, mà có sự suy xét sâu sắc hơn về tương lai và trách nhiệm. Sơn cũng bắt đầu hiểu rằng, dù có thể không thay đổi được quá nhiều điều trong cuộc sống, nhưng anh vẫn có thể làm chủ được thái độ của mình đối với những vấn đề mà mình phải đối mặt.
Ý nghĩa nhân vật Sơn trong tác phẩm: Nhân vật Sơn trong "Gió lạnh đầu mùa" không chỉ là hình mẫu của một con người có trách nhiệm với gia đình và xã hội mà còn là hình mẫu của những con người đang tìm kiếm sự hòa hợp giữa lý trí và tình cảm. Câu chuyện của Sơn cũng là một phép thử đối với sự kiên trì, nghị lực của con người khi đối diện với nghịch cảnh và những thử thách trong cuộc sống.
Qua nhân vật Sơn, tác giả muốn gửi gắm thông điệp về nghị lực sống, về việc tìm kiếm sự cân bằng giữa các giá trị cuộc sống và không ngừng vượt qua thử thách để sống đúng với chính mình.
 
 
 
 
 

Truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa là một truyện ngắn xuất sắc viết về đề tài trẻ em của Thạch Lam. Nổi bật trong truyện là nhân vật Sơn - được nhà văn xây dựng đầy chân thực.

Truyện mở đầu với sự miêu tả tinh tế của nhà văn về sự thay đổi của thời tiết. Từ đó, nhân vật Sơn xuất hiện với những suy nghĩ, hành động hồn nhiên của một đứa trẻ. Cậu tung chăn tỉnh dậy, cậu thấy mọi người trong nhà, mẹ và chị đã trở dậy, ngồi quạt hỏa lò để pha nước chè uống. Mọi người đều “đã mặc áo rét cả rồi”. Ở ngoài sân “Gió vi vu làm bốc lên những màn bụi nhỏ, thổi lăn những cái lá khô lạo xạo. Bầu trời không u ám, toàn một màu trắng đục”. Những cây lan trong chậu “lá rung động và hình như sắt lại vì rét”. Và Sơn cũng thấy lạnh, cậu vơ vội cái chăn trùm lên đầu rồi gọi chị. Mọi người trong gia đình đều đã được mặc áo ấm. Sơn cũng được mẹ mặc cho một chiếc áo dạ chỉ đỏ lẫn áo vệ sinh, ngoài lại mặc phủ cái áo vải thâm. Qua cách giới thiệu này, có thể thấy Sơn được sinh ra trong một gia đình khá giá, nhận được tình yêu thương của mọi người xung quanh.

Nhưng không vì thế mà cậu trở nên kiêu ngạo hay xa cách. Sơn là một cậu bé rất giàu tình cảm. Điều đó được thể hiện qua tình cảm với người em gái đã mất. Khi mọi người nhắc đến Duyên - đứa em gái đáng thương của Sơn đã mất năm lên bốn tuổi. Người vú già đã “với lấy cái áo lật đi lật lại ngắm nghía, tay mân mê các đường chỉ”. Sơn cũng cảm thấy “nhớ em, cảm động và thương em quá”. Cậu xúc động khi thấy mẹ “hơi rơm rớm nước mắt”. Hay như cách cư xử của Sơn với bọn trẻ con trong xóm - Thằng Cúc, thằng Xuân, con Tí, con Túc - những đứa trẻ em nghèo khổ vẫn phải mặc những bộ quần áo nâu bạc đã rách vá nhiều chỗ. Hai chị em Sơn tỏ ra thân thiết với chúng chứ không khinh khỉnh như các em họ của Sơn.

Đặc biệt nhất là hành động của Sơn đối với bé Hiên. Khi thấy Hiên đang đứng “co ro” bên cột quán, trong gió lạnh chỉ mặc có manh áo “rách tả tơi”, “hở cả lưng và tay”. Sơn cảm thấy thương xót cho con bé. Sơn chợt nhớ ra mẹ cái Hiên rất nghèo, nhớ đến em Duyên ngày trước vẫn cùng chơi với Hiên ở vườn nhà. Một ý nghĩ tốt thoáng qua trong tâm trí Sơn - đó là đem chiếc áo bông cũ của em Duyên cho Hiên. Nghĩ vậy, cậu đã nói với chị gái của mình, nhận được sự đồng tình của chị. Chị Lan đã “hăm hở” chạy về nhà lấy áo. Còn Sơn thì đứng yên lặng đợi chờ, trong lòng tự nhiên thấy “ấm áp vui vui”. Có thể thấy rằng, nhân vật Sơn tuy còn nhỏ tuổi, nhưng đã giàu lòng yêu thương.

Như vậy, nhà văn Thạch Lam đã xây dựng truyện ngắn “Gió lạnh đầu mùa” nhẹ nhàng mà thật sâu sắc. Cả tác phẩm thấm thía tình yêu thương giữa con người.