Từ tượng hình:

"Mưa đổ bụi" và "êm êm": Từ "đổ bụi" và "êm êm" là cách miêu tả hình ảnh mưa bụi rơi nhẹ, mỏng và êm ái. "Đổ bụi" gợi hình ảnh những hạt mưa nhỏ, nhẹ, phủ lên cảnh vật mà không làm xáo trộn không gian. Từ "êm êm" lại gợi nên cảm giác mềm mại, êm dịu của cảnh vật trong làn mưa nhẹ, tạo nên một không khí tĩnh lặng, thanh bình.
"Biếng lười": Từ này miêu tả con đò lười biếng, thảnh thơi, nằm mặc dòng sông trôi, gợi lên hình ảnh chiếc đò như đang thả mình, không động đậy. "Biếng lười" mang tính tượng hình rõ rệt, khiến ta liên tưởng đến một cảnh vật rất thư thái.
"Rập rờn" và "trôi": Từ "rập rờn" miêu tả hình ảnh những cánh bướm bay nhẹ trong gió, lúc ẩn lúc hiện, mềm mại. "Trôi" ở đây cũng không chỉ là trạng thái di chuyển mà còn gợi hình ảnh chậm rãi, mơ màng.
Từ tượng thanh:

"Vu vơ": Tiếng "vu vơ" trong cảnh đàn sáo đen mổ vu vơ cũng là từ tượng thanh, diễn tả hành động kiếm ăn không mục đích rõ ràng, nhịp nhàng và nhẹ nhàng của đàn sáo.
"Chốc chốc": Dùng để miêu tả âm thanh và sự vận động nhịp nhàng, đều đặn của những chú cò con bay ra rồi lại đáp xuống, tạo nên sự chuyển động nhẹ nhàng, tự nhiên và vô tư

Bài thơ "Chiều xuân" của tác giả Anh Thơ là một tác phẩm đặc sắc, thể hiện sự tinh tế trong việc miêu tả cảnh vật và cảm xúc mùa xuân qua ngôn từ. Trong bài thơ, tác giả đã sử dụng nhiều từ tượng thanh và tượng hình để làm cho không gian và thời gian trong thơ thêm sinh động, giúp người đọc dễ dàng cảm nhận được vẻ đẹp của mùa xuân.

1. Từ tượng thanh
Từ tượng thanh là những từ ngữ mô phỏng âm thanh, giúp người đọc như nghe được âm thanh, tiếng động trong tác phẩm.

Ví dụ từ tượng thanh trong bài thơ "Chiều xuân":
"Ve kêu râm ran": Cụm từ này là một từ tượng thanh, mô phỏng âm thanh của ve trong mùa hè, tuy nhiên nó cũng có thể xuất hiện trong bài thơ này để gợi ra cảm giác về một không gian yên tĩnh, đang dần sang hè từ mùa xuân.

"Tiếng chim hót líu lo": Cụm từ này cũng là một ví dụ về từ tượng thanh, thể hiện âm thanh líu lo, vui vẻ của những con chim trong không gian thiên nhiên xuân, gợi lên sự sinh động của thiên nhiên.
2. Từ tượng hình
Từ tượng hình là những từ ngữ mô phỏng hình ảnh, giúp người đọc dễ dàng hình dung ra cảnh vật hay sự vật trong bài thơ.

Ví dụ từ tượng hình trong bài thơ "Chiều xuân":
"Mây trắng bay": Cụm từ này giúp người đọc hình dung được cảnh mây trắng lững lờ bay trên bầu trời, tạo nên một không gian thoáng đãng, yên bình của buổi chiều mùa xuân.

"Cánh đồng xanh rờn": Cụm từ này là một từ tượng hình, giúp người đọc hình dung ra một cánh đồng rộng lớn, tràn ngập màu xanh của cỏ cây, đồng thời thể hiện sức sống dồi dào của thiên nhiên trong mùa xuân.

"Ánh nắng vàng óng": Từ tượng hình này giúp ta cảm nhận được ánh sáng ấm áp, nhẹ nhàng của mùa xuân khi mặt trời chuẩn bị lặn. Cảnh vật như được nhuộm một lớp vàng óng ánh, làm cho không gian thêm phần huyền ảo.
Tác dụng của từ tượng thanh và tượng hình trong bài thơ:
Gợi lên cảm giác sinh động: Từ tượng thanh và tượng hình giúp bài thơ không chỉ dừng lại ở những mô tả đơn thuần mà còn khiến người đọc có thể cảm nhận được âm thanh và hình ảnh của thiên nhiên. Đọc thơ, người đọc có thể tưởng tượng ra những tiếng ve kêu, tiếng chim hót, và hình ảnh những cánh đồng xanh mướt trong chiều xuân.
Tạo không gian gần gũi, sống động: Các từ tượng thanh và tượng hình làm cho bức tranh thiên nhiên trở nên chân thực và sống động hơn, khiến người đọc cảm nhận được không khí xuân tươi mới, ngập tràn sức sống.
Khơi gợi cảm xúc: Âm thanh và hình ảnh trong bài thơ còn giúp khơi gợi những cảm xúc của người đọc về sự thay đổi của thiên nhiên, về những khoảnh khắc nhẹ nhàng và tươi đẹp của mùa xuân.
Tóm lại, trong bài thơ "Chiều xuân", tác giả Anh Thơ đã khéo léo sử dụng từ tượng thanh và tượng hình để tạo nên một bức tranh thiên nhiên sống động, đầy cảm xúc, đồng thời làm cho người đọc dễ dàng cảm nhận và yêu thích vẻ đẹp của mùa xuân.

...Xem thêm