Bài 17: Chương trình máy tính

Phần 1: Giải Sách Giáo Khoa

Hoạt động & Câu hỏi

Hoạt động 1 trang 71 Tin học lớp 6:

Trong trò chơi “Làm theo chỉ dẫn”, Khoa cần hiểu và thực hiện được chỉ dẫn của An để hoàn thành việc vẽ bức tranh. Các chỉ dẫn của An cũng cần phải rõ ràng, dễ hiểu để Khoa thực hiện được. Đó chính là một ví dụ về việc thực hiện thuật toán theo các bước được liệt kê bằng ngôn ngữ tự nhiên.

Nếu thuật toán được chuyển giao cho máy tính thực hiện thì theo em, làm thế nào để máy tính có thể hiểu và thực hiện được?

Lời giải:

Nếu thuật toán được chuyển giao cho máy tính thực hiện thì theo em, cần phải chuyển thuật toán thành ngôn ngữ máy tính hoặc ngôn ngữ mà máy tính có thể hiểu và thực hiện được.

Câu hỏi 1 trang 72 Tin học lớp 6:

Dựa vào chương trình tính tổng hai số bằng ngôn ngữ tự nhiên và chương trình Scratch ở Hình 6.13, em hãy bổ sung nội dung vào các dấu hỏi chấm trong bảng sau:

Lời giải:

Luyện tập

Luyện tập 1 trang 74 Tin học lớp 6:

a) Chương trình máy tính là một dãy các lệnh mà máy tính có thể hiểu và thực hiện được.

b) Chương trình máy tính được viết bằng ngôn ngữ lập trình.

c) Máy tính có thể thực hiện các lệnh trong chương trình theo trình tự tùy ý.

Lời giải:

Đáp án: c.

Luyện tập 2 trang 74 Tin học lớp 6:

Cho chương trình Scratch như ở Hình 6.15.

a) Em hãy cho biết chương trình đó thực hiện thuật toán nào?

b) Hãy xác định đầu vào, đầu ra của thuật toán đó,

c) Hãy cho ví dụ cụ thể giá trị dữ liệu đầu vào và cho biết kết quả đầu ra tương ứng.

d) Hãy trình bày thuật toán bằng sơ đồ khối.

Lời giải:

a) Chương trình ở hình 6.15 thực hiện thuật toán tính điểm trung bình ba môn Toán, Văn và Tiếng Anh để xét xem học sinh được thưởng ngôi sao hay cần cố gắng hơn.

b) Đầu vào: ba số a, b, c (điểm Toán, Văn và Tiếng Anh)

Đầu ra: Thông báo “Bạn được thưởng ngôi sao” hoặc “Bạn cố gắng lên nhé”.

c) Ví dụ:

- Học sinh có điểm 3 môn Toán, Văn và Tiếng Anh lần lượt là: 9, 8, 10. Khi đó:

Đầu vào: a = 9, b = 8, c = 10, kết quả đầu ra là thông báo: “Bạn được thưởng sao”.

- Học sinh có điểm 3 môn Toán, Văn và Tiếng Anh lần lượt là 7, 6, 8. Khi đó:

Đầu vào: a = 7, b = 6, c = 8, kết quả đầu ra là thông báo: “Bạn cố gắng lên nhé”.

d) Sơ đồ khối:

Luyện tập 3 trang 74 Tin học lớp 6:

Cho chương trình Scratch như ở Hình 6.16. Em hãy trả lời các câu hỏi sau:

a) Chương trình đó thực hiện công việc gì?

b) Các cấu trúc điều khiển tuần tự, rẽ nhánh và lặp có được sử dụng trong chương trình không? Hãy nêu các câu lệnh trong chương trình thể hiện cấu trúc đó.

c) Thực hành tạo chương trình bằng Scratch.

Lời giải:

a) Chương trình Scratch ở Hình 6.16 thực hiện công việc sau:

Nhân vật nói Xin chào trong 2 giây, sau đó lặp lại 10 lần việc di chuyển 10 bước nếu chạm biên thì quay lại. Trong quá trình nhân vật di chuyển phát âm thanh tiếng trống.

b) Cấu trúc tuần tự được thể hiện ở việc thực hiện lần lượt các lệnh từ trên xuống dưới.

Cấu trúc rẽ nhánh: Lệnh “Nếu chạm biên, bật lại”.

Cấu trúc lặp: “Lặp lại 10 lần”.

c) Tạo chương trình bằng Scratch.

Vận dụng

Vận dụng 1 trang 74 Tin học lớp 6: Em hãy vẽ sơ đồ khối mô tả thuật toán tìm số lớn nhất trong hai số a và b. Từ sơ đồ khối, hãy viết chương trình Scratch thực hiện thuật toán.

Lời giải:

Vận dụng 2 trang 74 Tin học lớp 6: Em hãy viết chương trình Scratch thực hiện thuật toán tính trung bình cộng của ba số.

Lời giải:

Phần 2: Lý thuyết bài học 

Với tóm tắt lý thuyết Tin học lớp 6 Bài 17: Chương trình máy tính hay nhất, chi tiết sách Kết nối tri thức sẽ giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt Tin học 6.

1. Chương trình máy tính

- Máy tính thực hiện công việc theo chương trình.

- Chương trình là mô tả thuật toán để máy tính "hiểu" và thực hiện được.

- Chương trình dựa trên các dữ liệu đầu vào, tiến hành các bước xử lí để trả lại kết quả đầu ra.

2. Thực hành – Tạo chương trình máy tính

a. Xác định đầu vào, đầu ra.

b. Thuật toán bằng sơ đồ khối.

c. Chương trình Scratch tính toán tiền bán thiệp.

Phần 3: Bài tập trắc nghiệm

Với 15 câu hỏi trắc nghiệm Tin học lớp 6 Bài 17: Chương trình máy tính có đáp án và lời giải chi tiết đầy đủ các mức độ sách Kết nối tri thức sẽ giúp học sinh ôn luyện trắc nghiệm Tin học 6.

Câu 1: Chương trình máy tính là:

A. một tập hợp các lệnh viết bằng ngôn ngữ lập trình, thể hiện theo các bước của thuật toán để máy tính "hiểu" và thực hiện

B. một bản hướng dẫn con người sử dụng biết thực hiện công việc nào đó.

C. hình vẽ sơ đồ khối thuật toán để cho máy tính biết cách giải quyết một công việc.

D. chương trình trên ti vi về máy tính.

Câu 2: Để viết chương trình cho máy tính, người lập trình sử dụng loại ngôn ngữ nào?

A. Ngôn ngữ chỉ gồm hai kí hiệu 0 và 1.

B. Ngôn ngữ lập trình.

C. Ngôn ngữ tự nhiên.

D. Ngôn ngữ chuyên ngành.

Câu 3: Trong các tên sau đây, đâu là tên của một ngôn ngữ lập trình?

A. Scratch.

B. Window Explorer.

C. Word.

D. PowerPoint.

Câu 4: Trong Scratch, câu lệnh ở hình 20 thể hiện cấu trúc điều khiển nào?

A. Cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu

B. Cấu trúc rẽ nhánh dạng đủ

C. Cấu trúc lặp

D. Cấu trúc tuần tự

Câu 5: Trong Scratch, câu lệnh ở dưới đây thể hiện cấu trúc điều khiển nào?

A. Cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu.

B. Cấu trúc rẽ nhánh dạng đủ.

C. Cấu trúc lặp.

D. Cấu trúc tuần tự.

Câu 6: Lệnh trong hình là lệnh lặp thực hiện cho nhân vật, nhân vật sẽ dừng lại khi nào?

A. Nhân vật không dừng lại.

B. Nhân vật dừng lại khi tọa độ x lớn hơn 200.

C. Nhân vật dừng lại khi tọa độ x nhỏ hơn 200.

D. Nhân vật dừng lại khi tọa độ x bằng 200.

Câu 7: Cho chương trình Scratch sau đây?

Điều gì xảy ra khi chú mèo di chuyển đến cạnh của sân khấu?

A. Chú mèo dừng lại.

B. Chú mèo tiếp tục di chuyển.

C. Chú mèo quay ngược lại và đi tiếp.

D. Chú mèo quay một góc 90 độ và đi tiếp.

Câu 8: Chương trình Scratch ở hình 24 thực hiện công việc gì?

A. Phát âm thanh "Meow" một lần trong 1 giây.

B. Phát âm thanh "Meow"  bà lần, mỗi lần cách nhau 1 giây.

C. Phát âm thanh "Meow" một lần trong 3 giây.

D. Phát âm thanh "Meow" nhiều lần liên tục.

Câu 9: Bạn An muốn tạo một chương trình Scratch để khi chạy chương trình chú mèo phát ra âm thanh "Meow" và nói "Meo, meo, meo". Cả hai hành động trên lặp lại 3 lần. Trong các chương trình Scratch sau đây, những chương trình nào giải quyết được yêu cầu của An.

Câu 10: Chương trình Scratch nào thực hiện đúng sơ đồ khối của hình 25?

Câu 11: Trong Pascal khai báo nào sau đây là đúng?

A. var tb: real;

B. 4hs: integer;

C. Const x: real;

D. Var r =30;

Câu 12: Chương trình máy tính được tạo ra gồm những bước nào?

A. Viết chương trình bằng ngôn ngữ lập trình.

B. Dịch chương trình thành ngôn ngữ máy.

C. Viết chương trình bằng ngôn ngữ máy rồi dịch chương trình thành ngôn ngữ máy.

D. Viết chương trình trên giấy rồi gõ vào máy tính.

Câu 13: Con người chỉ dẫn cho máy tính thực hiện công việc như thế nào?

A. Thông qua một từ khóa.

B. Thông qua các tên.

C. Thông qua các lệnh.

D. Thông qua một lệnh.

Câu 14: Tại sao cần viết chương trình?

A. Viết chương trình giúp con người.

B. Điều khiển máy tính.

C. Một cách đơn giản và hiệu quả hơn.

D. Cả A, B và C.

Câu 15: Cho sơ đồ khối tìm ước chung lớn nhất của hai số a và b như hình bên dưới

Đầu vào, đầu ra của thuật toán là:

A. Đầu vào: hai số tự nhiên a, b

     Đầu ra: ƯCLN của hai số a, b

B. Đầu vào: hai số tự nhiên a, b

     Đầu ra: kết thúc.

C. Đầu vào: ƯCLN của hai số a, b

    Đầu ra: hai số tự nhiên a, b

D. Đầu vào: hai số tự nhiên a, b

    Đầu ra: ƯCLN là a.