Soạn bài: Quang Trung đại phá quân Thanh
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả:
+ Ngô gia văn phái là nhóm tác giả thuộc dòng họ Ngô Thì, sống vào cuối thế kỉ XVIII – đầu XIX.
+ Nổi bật với tác phẩm Hoàng Lê nhất thống chí – một tiểu thuyết chương hồi viết bằng chữ Hán, phản ánh chân thực xã hội Việt Nam giai đoạn cuối Lê – đầu Nguyễn.
2. Tác phẩm:
+ Hoàng Lê nhất thống chí gồm 17 hồi, đoạn trích Quang Trung đại phá quân Thanh nằm trong hồi thứ 14.
+ Nội dung: Tái hiện chiến công lẫy lừng của vua Quang Trung (Nguyễn Huệ) trong chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa năm 1789, đánh tan 29 vạn quân Thanh xâm lược.
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Hình tượng người anh hùng Quang Trung (Nguyễn Huệ)
a. Hành quân thần tốc:
+ Xuất phát từ Phú Xuân (Huế) → ra Thăng Long chỉ trong 5 ngày.
+ Tổ chức kỷ luật nghiêm minh: xử lý nghiêm các vi phạm dù nhỏ.
+ Chứng tỏ tài tổ chức, năng lực chỉ huy quân sự xuất chúng.
b. Tài thao lược, quyết đoán:
+ Ra Bắc không lâu sau khi lên ngôi → thể hiện tinh thần trách nhiệm cao.
+ Tự tin, nắm vững thời thế và thực lực đối phương.
+ Động viên quân sĩ bằng lời lẽ đanh thép, hùng hồn.
c. Nghệ thuật chiến đấu mưu lược, thần tốc:
+ Bố trí lực lượng hợp lý, tiến đánh bất ngờ vào thời điểm tết (quân địch không đề phòng).
+ Đánh tan từng đồn trại (Ngọc Hồi, Đống Đa...).
+ Quân Thanh đại bại, tướng giặc Tôn Sĩ Nghị bỏ chạy.
2. Tình hình quân Thanh và số phận thảm hại của chúng
+ Ban đầu chủ quan, khinh thường quân Tây Sơn.
+ Khi bị tập kích bất ngờ → hoảng loạn, tan rã.
+ Tướng giặc Tôn Sĩ Nghị chạy trốn trước tiên, quân lính chết như ngả rạ.
+ Sự bại trận thể hiện rõ sự chính nghĩa của quân Tây Sơn và sự yếu kém, tàn bạo của quân xâm lược.
III. Nghệ thuật
+ Kết hợp yếu tố lịch sử chính xác và miêu tả sinh động.
+ Ngôn ngữ cổ điển, trang trọng nhưng dễ hiểu.
+ Khắc họa rõ nét hình ảnh người anh hùng dân tộc và sự kiện lịch sử.
IV. Tổng kết
1. Nội dung:
+ Ca ngợi người anh hùng dân tộc Quang Trung – một vị tướng tài ba, dũng cảm, mưu lược, yêu nước.
+ Thể hiện lòng tự hào dân tộc và tinh thần chống ngoại xâm quật cường.
2. Nghệ thuật:
+ Miêu tả nhân vật lịch sử sinh động, giàu cảm xúc.
+ Kết cấu logic, chặt chẽ.
+ Ngôn ngữ kể chuyện hấp dẫn, sinh động.
V. Câu hỏi gợi ý (trả lời ngắn gọn)
1. Tác giả đã làm nổi bật hình ảnh Quang Trung qua những chi tiết nào?
→ Qua hành quân thần tốc, quyết đoán trong chỉ huy, mưu lược khi đánh trận và lời nói khí phách.

2. Vì sao nói đây là chiến thắng tiêu biểu cho tinh thần dân tộc?
→ Vì quân ta đánh thắng quân xâm lược mạnh gấp nhiều lần, khẳng định sức mạnh chính nghĩa và lòng yêu nước.

3. Tác phẩm mang ý nghĩa gì đối với hiện tại?
→ Khơi dậy niềm tự hào dân tộc, nhắc nhở thế hệ sau biết trân trọng lịch sử và giữ gìn độc lập.

I. Tác giả
Nguyễn Hữu Chỉnh (1741 – 1803) là một học giả, nhà văn, và là một quan lại dưới triều Nguyễn. Ông được biết đến với những tác phẩm mang đậm tinh thần yêu nước, phản ánh lòng tự hào dân tộc và sự khâm phục đối với những anh hùng của dân tộc.
Nguyễn Hữu Chỉnh không chỉ nổi bật với những tác phẩm lịch sử mà còn có những sáng tác mang đậm giá trị nghệ thuật, ghi dấu những sự kiện trọng đại của dân tộc. Tác phẩm "Quang Trung đại phá quân Thanh" của ông là một bài thơ nổi bật trong kho tàng văn học yêu nước, viết về chiến thắng vĩ đại của Quang Trung trong trận đánh quân Thanh xâm lược vào năm 1789.
II. Tác phẩm
Hoàn cảnh sáng tác:

Tác phẩm được sáng tác vào khoảng thế kỷ 18, sau khi Quang Trung đại phá quân Thanh, trong bối cảnh đất nước Đại Việt đang trải qua những giai đoạn lịch sử đầy biến động. Trận đại phá quân Thanh là một chiến công vang dội, giúp bảo vệ độc lập và chủ quyền của đất nước.
Nguyễn Hữu Chỉnh viết bài thơ này để ca ngợi chiến công của Quang Trung, thể hiện lòng tự hào dân tộc và khơi dậy niềm tin vào sức mạnh của nhân dân trong việc bảo vệ Tổ quốc.
Thể loại:

"Quang Trung đại phá quân Thanh" là một bài thơ thể thơ lục bát, một thể thơ truyền thống của dân tộc Việt Nam, thường dùng để viết về những sự kiện lịch sử hoặc những câu chuyện dân gian.
Thể thơ này giúp tác phẩm có nhịp điệu nhẹ nhàng, dễ nhớ và dễ truyền bá trong dân gian, đồng thời cũng tạo nên sự trang trọng, hào hùng trong cách thức miêu tả chiến thắng.
Nội dung tác phẩm:

Bài thơ mô tả một cách sinh động trận đại phá quân Thanh, một chiến thắng của Quang Trung (Nguyễn Huệ) trong cuộc kháng chiến chống lại quân xâm lược Thanh vào năm 1789.
Tác giả khắc họa lại diễn biến chiến trận, sự tài ba của Quang Trung trong việc lãnh đạo quân đội, sự kiên cường của quân và dân ta, và nỗi khiếp sợ của quân Thanh trước sức mạnh của quân ta. Mặc dù quân Thanh đông đảo và có nhiều lợi thế, nhưng với chiến lược bất ngờ, sự quyết đoán và tinh thần chiến đấu kiên cường, quân ta đã giành chiến thắng vẻ vang.
Phong cách nghệ thuật:

Nguyễn Hữu Chỉnh đã sử dụng nghệ thuật miêu tả sinh động, hình ảnh cụ thể để tái hiện lại cảnh trận mạc hào hùng. Thể thơ lục bát cũng giúp cho tác phẩm dễ đi vào lòng người đọc.
Bài thơ không chỉ mang yếu tố miêu tả lịch sử, mà còn thể hiện niềm tự hào dân tộc, sự ngưỡng mộ đối với tài năng quân sự của Quang Trung.
Ngôn ngữ hào hùng, mạnh mẽ tạo nên một không khí hùng tráng, khích lệ tinh thần yêu nước, đồng thời thể hiện sự tự tin, quyết tâm của quân dân Đại Việt trong cuộc chiến chống quân xâm lược.
Ý nghĩa tác phẩm:

Khẳng định chiến thắng lịch sử: "Quang Trung đại phá quân Thanh" là một tác phẩm mang ý nghĩa lịch sử sâu sắc, khẳng định sức mạnh của Quang Trung và quân dân Đại Việt trong việc bảo vệ đất nước.
Tôn vinh lòng yêu nước: Tác phẩm không chỉ ca ngợi tài năng của Quang Trung mà còn tôn vinh tinh thần yêu nước, đoàn kết của toàn dân tộc trong công cuộc bảo vệ Tổ quốc.
Khắc họa phẩm chất của người anh hùng: Quang Trung được miêu tả không chỉ là một vị vua tài giỏi mà còn là một vị tướng có lòng dũng cảm, quyết đoán và yêu nước mãnh liệt. Ông đại diện cho hình mẫu của một nhà lãnh đạo đức độ, khôn ngoan và đầy mưu lược.
III. Kết bài
"Quang Trung đại phá quân Thanh" là một tác phẩm có giá trị lịch sử và nghệ thuật cao, ghi dấu chiến công vĩ đại của Quang Trung trong lịch sử đấu tranh chống xâm lược của dân tộc. Qua bài thơ, tác giả Nguyễn Hữu Chỉnh không chỉ ca ngợi chiến thắng quân Thanh mà còn thể hiện lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, lịch sử của dân tộc Việt Nam.
 
 

Soạn bài: Quang Trung đại phá quân Thanh
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả:
+ Ngô gia văn phái là nhóm tác giả thuộc dòng họ Ngô Thì, sống vào cuối thế kỉ XVIII – đầu XIX.
+ Nổi bật với tác phẩm Hoàng Lê nhất thống chí – một tiểu thuyết chương hồi viết bằng chữ Hán, phản ánh chân thực xã hội Việt Nam giai đoạn cuối Lê – đầu Nguyễn.
2. Tác phẩm:
+ Hoàng Lê nhất thống chí gồm 17 hồi, đoạn trích Quang Trung đại phá quân Thanh nằm trong hồi thứ 14.
+ Nội dung: Tái hiện chiến công lẫy lừng của vua Quang Trung (Nguyễn Huệ) trong chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa năm 1789, đánh tan 29 vạn quân Thanh xâm lược.
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Hình tượng người anh hùng Quang Trung (Nguyễn Huệ)
a. Hành quân thần tốc:
+ Xuất phát từ Phú Xuân (Huế) → ra Thăng Long chỉ trong 5 ngày.
+ Tổ chức kỷ luật nghiêm minh: xử lý nghiêm các vi phạm dù nhỏ.
+ Chứng tỏ tài tổ chức, năng lực chỉ huy quân sự xuất chúng.
b. Tài thao lược, quyết đoán:
+ Ra Bắc không lâu sau khi lên ngôi → thể hiện tinh thần trách nhiệm cao.
+ Tự tin, nắm vững thời thế và thực lực đối phương.
+ Động viên quân sĩ bằng lời lẽ đanh thép, hùng hồn.
c. Nghệ thuật chiến đấu mưu lược, thần tốc:
+ Bố trí lực lượng hợp lý, tiến đánh bất ngờ vào thời điểm tết (quân địch không đề phòng).
+ Đánh tan từng đồn trại (Ngọc Hồi, Đống Đa...).
+ Quân Thanh đại bại, tướng giặc Tôn Sĩ Nghị bỏ chạy.
2. Tình hình quân Thanh và số phận thảm hại của chúng
+ Ban đầu chủ quan, khinh thường quân Tây Sơn.
+ Khi bị tập kích bất ngờ → hoảng loạn, tan rã.
+ Tướng giặc Tôn Sĩ Nghị chạy trốn trước tiên, quân lính chết như ngả rạ.
+ Sự bại trận thể hiện rõ sự chính nghĩa của quân Tây Sơn và sự yếu kém, tàn bạo của quân xâm lược.
III. Nghệ thuật
+ Kết hợp yếu tố lịch sử chính xác và miêu tả sinh động.
+ Ngôn ngữ cổ điển, trang trọng nhưng dễ hiểu.
+ Khắc họa rõ nét hình ảnh người anh hùng dân tộc và sự kiện lịch sử.
IV. Tổng kết
1. Nội dung:
+ Ca ngợi người anh hùng dân tộc Quang Trung – một vị tướng tài ba, dũng cảm, mưu lược, yêu nước.
+ Thể hiện lòng tự hào dân tộc và tinh thần chống ngoại xâm quật cường.
2. Nghệ thuật:
+ Miêu tả nhân vật lịch sử sinh động, giàu cảm xúc.
+ Kết cấu logic, chặt chẽ.
+ Ngôn ngữ kể chuyện hấp dẫn, sinh động.
V. Câu hỏi gợi ý (trả lời ngắn gọn)
1. Tác giả đã làm nổi bật hình ảnh Quang Trung qua những chi tiết nào?
→ Qua hành quân thần tốc, quyết đoán trong chỉ huy, mưu lược khi đánh trận và lời nói khí phách.

2. Vì sao nói đây là chiến thắng tiêu biểu cho tinh thần dân tộc?
→ Vì quân ta đánh thắng quân xâm lược mạnh gấp nhiều lần, khẳng định sức mạnh chính nghĩa và lòng yêu nước.

3. Tác phẩm mang ý nghĩa gì đối với hiện tại?
→ Khơi dậy niềm tự hào dân tộc, nhắc nhở thế hệ sau biết trân trọng lịch sử và giữ gìn độc lập.