PHÂN TÍCH TRUYỆN NGẮN “CÚC ÁO CỦA MẸ” – NHÀ VĂN NHẤT BĂNG
Truyện ngắn “Cúc áo của mẹ” của nhà văn Nhất Băng là một tác phẩm xúc động, giàu giá trị nhân văn, thể hiện tình mẫu tử thiêng liêng, sâu nặng. Bằng giọng văn nhẹ nhàng, cảm động, truyện đã khắc họa hình ảnh người mẹ tảo tần, giàu đức hi sinh và tình yêu thương âm thầm dành cho con.

1. Tình huống truyện đơn giản nhưng xúc động:

Câu chuyện xoay quanh hình ảnh người mẹ nghèo, cả đời vất vả vì con. Đến khi con đã lớn, có điều kiện, người mẹ chỉ xin con một cái cúc áo cũ để vá lại chiếc áo rách. Cái cúc áo – một chi tiết nhỏ bé nhưng lại gợi nên sự nghẹn ngào và đau đáu. Nó tượng trưng cho sự tằn tiện, nhẫn nhịn, yêu thương đến mức không muốn làm phiền con của người mẹ.

2. Hình ảnh người mẹ: giản dị – nhẫn nại – đầy yêu thương:

Người mẹ hiện lên rất chân thật: nghèo nhưng không than vãn, thương con nhưng không đòi hỏi. Dù cuộc sống thiếu thốn, bà vẫn giữ gìn từng chiếc cúc áo, từng đồng bạc lẻ. Đó không chỉ là sự tiết kiệm mà còn là sự hi sinh âm thầm. Bà không muốn làm phiền con, không muốn con vì mình mà lo lắng – một tình yêu vô bờ mà chỉ người mẹ mới có.

3. Thông điệp sâu sắc: Hãy yêu thương mẹ khi còn có thể

Chiếc cúc áo nhỏ bé nhưng đầy biểu tượng đã thức tỉnh người con – và cũng thức tỉnh người đọc. Trong dòng chảy cuộc sống hối hả, đôi khi chúng ta vô tình quên mất mẹ mình – người luôn đứng sau lưng, lặng lẽ chờ ta quay về. Truyện nhắc nhở mỗi người: hãy yêu thương, quan tâm và trân trọng mẹ khi còn có thể, đừng để khi mất đi rồi mới hối tiếc.

Cậu còn nhớ sinh nhật 12 tuổi. Vừa sáng tinh mơ, đã nghe thấy mẹ nói: “Con trông đây là cái gì?”. Cậu mở to mắt, trước mặt là một chiếc áo mới, kiểu quân phục như cậu từng mơ ước, hai hàng cúc đồng, trên vai áo có ba vạch màu xanh, đó là mốt quần áo “thịnh hành” trong học sinh. Cậu bỗng mừng rơn, vội mặc áo quần. Cậu muốn đến lớp, ra oai với các bạn. Từ nhỏ đến lớn, cậu toàn mặc quần áo cũ của anh, vá chằng vá đụp nữa! Quả nhiên đúng như dự kiến, khi cậu bước vào lớp, ánh mắt của các bạn đều trố lên. Các bạn đều không ngờ được rằng, cậu bạn lúc nào cũng mặt mày lọ lem, đầu bù tóc rối bụi bặm cũng có lúc vẻ vang rạng rỡ như thế.

Cậu hoàn thành tiết học đầu tiên một cách vui vẻ, hởi lòng hởi dạ. Trong giờ giải lao, các bạn đều vây quanh cậu. Có bạn bỗng hỏi: “Ô hay! Tại sao khuy áo của bạn không giống của chúng mình nhỉ?”

Lúc ấy, cậu mới nhìn kỹ cúc áo của mình, quả thật không giống cúc áo của người khác, hai dãy thẳng đứng. Còn cúc áo của cậu lại nghiêng lệch, hai dãy xếp thành hình chữ “vê” (V).

Các bạn bỗng đều cười òa lên. Thì ra, chỗ đính khuy trên chiếc áo trắng của cậu là một miếng vải cũ màu vàng. Cậu cũng hiểu ra, chắc là mảnh vải mẹ mua không đủ may áo, đành phải lót bên trong bằng mảnh vải khác, sợ người khác nhìn thấy cúc áo đành phải đính sang bên cạnh. Và cũng để người khác không nhìn thấy, mẹ đã khéo léo đính chéo hàng cúc kia, tự nhiên thành hình chữ “vê” (V).

Biết rõ sự thực, các bạn lại giễu cợt, khiến cho lửa giận bốc lên ngùn ngụt trong lòng cậu. Buổi trưa về đến nhà, cậu cắt nát vụn chiếc áo mới của mình. Mẹ cậu lao đến trước mặt con, giơ cao tay, nhưng cuối cùng không giáng xuống. Cậu liếc nhìn, thấy nước mắt mẹ chảy quanh trong khóe mắt, vội quay đầu chạy biến…(...) Từ hôm ấy trở đi, mẹ làm việc ít nghỉ tay. Cậu tận mắt thấy mẹ gầy sọp đi, thấy mẹ nằm bẹp rồi ra đi mãi mãi… Cậu rất muốn nói một câu: “Con xin lỗi mẹ”, mà không còn cơ hội nữa. Sau này, cậu cố gắng học tập, cậu có rất nhiều, rất nhiều tiền, rồi sửa sang phần mộ của mẹ nhiều lần.

Một hôm, cậu tham gia một cuộc trình diễn thời trang của nhà thiết kế bậc thầy. Có một người mẫu nam bước lên sàn diễn khiến mắt cậu bỗng căng lên, đầu óc kêu ong ong hỗn loạn. Bộ áo màu trắng với hai dãy khuy đồng hình chữ “vê” (V). Bên trong có phải là…? Cậu không làm chủ được mình, lao lên sàn diễn, lật ra xem tấm áo của người mẫu nam, lót bên trong tự nhiên cũng là một mảnh vải vàng! Cậu quỳ sụp trước mặt người mẫu nam, òa khóc thống khổ.

Sau khi nghe cậu kể hết câu chuyện, tất cả những người có mặt tại hội trường đều trầm ngâm suy nghĩ mãi. Cuối cùng, một nhà thiết kế bậc thầy nói: “Thực ra, tất cả những người mẹ đều là các nhà nghệ thuật!”.