Câu 1 (0,75 điểm): Xác định thể thơ của văn bản
Trả lời:
Văn bản được viết theo thể thơ tự do – không bó buộc về số câu, số chữ, vần điệu linh hoạt.

Câu 2 (0,75 điểm): Tìm từ ngữ thể hiện cảm nhận của nhân vật trữ tình về mảnh vườn tuổi thơ trong khổ (1)
Trả lời:
Các từ ngữ thể hiện cảm nhận là:

“Có ước mơ đời cha, đời con”

“Có đắng cay chua chát”

“Quả ngọt ngon dâng tặng cho đời”

“Hòn sỏi gầy nuôi nấng chúng tôi”

→ Những từ ngữ này cho thấy mảnh vườn không chỉ là nơi gắn bó tuổi thơ mà còn là nơi chứa đựng bao ước mơ, vất vả, ngọt ngào và cả tình yêu thương của gia đình.

Câu 3 (0,75 điểm): Phân tích tác dụng của biện pháp điệp ngữ
Trả lời:

Điệp ngữ “San đều” được lặp lại trong hai dòng thơ:

“San đều nỗi nhớ”

“San đều trái chín ngọt lành”

→ Tác dụng:

Nhấn mạnh sự chia sẻ, sự công bằng và gắn bó giữa những người con trong gia đình.

Gợi ra hình ảnh mảnh vườn như một nơi kết nối tình cảm, chan hòa yêu thương, nơi mọi người cùng hưởng niềm vui và kỷ niệm.

Đồng thời tạo nhịp điệu thơ nhẹ nhàng, sâu lắng.

Câu 4 (0,75 điểm): Nêu ngắn gọn tâm trạng nhân vật trữ tình trong khổ (3)
Trả lời:
Tâm trạng của nhân vật trữ tình là bâng khuâng, hoài niệm và xúc động khi nhớ về quá khứ, về mảnh vườn tuổi thơ và những trải nghiệm ngọt bùi đắng cay gắn bó với nó.

Câu 5 (1,0 điểm): Rút ra bài học về lẽ sống từ câu "Tựa vào cây, chúng tôi đứng thẳng"
Trả lời:
Câu thơ “Tựa vào cây, chúng tôi đứng thẳng” mang ý nghĩa biểu tượng:

“Cây” tượng trưng cho cội nguồn, gia đình, truyền thống, những gì nuôi dưỡng tâm hồn và nhân cách.

“Đứng thẳng” thể hiện sự vững vàng, bản lĩnh và sống đúng đắn trong cuộc đời.

→ Bài học rút ra:
Mỗi người cần biết trân trọng cội nguồn, giữ gìn những giá trị gia đình, quê hương, bởi đó chính là điểm tựa vững chắc để ta sống tốt, sống có trách nhiệm và không gục ngã trước thử thách.

Câu 1:
Thể thơ của văn bản là thơ tự do.

Câu 2:
Những từ ngữ thể hiện cảm nhận của nhân vật trữ tình về mảnh vườn tuổi thơ trong khổ thơ (1) gồm có:

• Ước mơ đời cha, đời con: thể hiện sự gắn bó giữa các thế hệ, mảnh vườn mang ước mơ và hy vọng của gia đình.
• Nén vào lòng đất: diễn tả sự hy sinh, lòng kiên cường của những người trồng vườn.
• Đắng cay chua chát: thể hiện những khó khăn, gian khổ của cuộc sống.
• Hàng cây: hình ảnh tượng trưng cho sự sống và sự chăm sóc.
• Quả ngọt: kết quả của sự cố gắng, nỗ lực.
• Hòn sỏi gầy nuôi nấng: hình ảnh mộc mạc, gắn bó với cuộc sống, sự gian khổ nhưng đầy ý nghĩa.

Câu 3:
Biện pháp điệp ngữ trong các dòng thơ "Mảnh vườn / San đều nỗi nhớ / San đều trái chín ngọt lành / Dõi theo chúng tôi bằng ngàn mắt lá xanh" tạo ra hiệu quả nhấn mạnh, thể hiện sự gắn kết chặt chẽ giữa mảnh vườn và con người.

• "San đều" điệp lại cho thấy sự công bằng, san sẻ giữa các thành viên trong gia đình, mọi người đều có phần trong mảnh vườn, trong những kỷ niệm.
• "Nỗi nhớ" và "trái chín ngọt lành" được san đều, thể hiện rằng quá khứ, dù có đắng cay hay ngọt ngào, đều được đón nhận và ghi nhớ.
• "Ngàn mắt lá xanh" điệp lại làm nổi bật sự quan tâm, chăm sóc và bao bọc của mảnh vườn đối với những con người đã trưởng thành từ đó.

Câu 4:
Tâm trạng của nhân vật trữ tình trong khổ thơ (3) là nỗi nhớ, sự chia xa và cảm giác thiếu vắng. Nhân vật trữ tình nhớ về những ngày tháng tuổi thơ đã qua, khi còn cùng nhau chia sẻ những kỷ niệm trong mảnh vườn, nhưng giờ đây mỗi người đã có cuộc sống riêng, mảnh vườn nhỏ của riêng mình.

Câu 5:
Câu "Tựa vào cây, chúng tôi đứng thẳng" mang lại một bài học về lẽ sống kiên cường và vững vàng trong cuộc sống. Cây là biểu tượng của sự vững chãi, đứng thẳng dù có bão tố. Dù cuộc sống có khó khăn, thử thách, chúng ta cũng cần biết tựa vào những giá trị cốt lõi (như gia đình, quá khứ, nền tảng văn hóa) để đứng vững, trưởng thành và tiến về phía trước.