Trong quá trình học tập, hiện tượng "học tủ" và "học vẹt" là hai vấn đề đang ngày càng trở nên phổ biến trong các trường học, đặc biệt là trong bối cảnh thi cử, kiểm tra. Đây là những thói quen xấu trong học tập, không chỉ làm giảm chất lượng giáo dục mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển tư duy, kỹ năng sáng tạo của học sinh, sinh viên.

Học tủ là một hiện tượng khi học sinh chỉ chú trọng học một vài bài hoặc một số kiến thức nhất định mà không học toàn bộ chương trình. Các em chỉ tập trung vào những phần có khả năng ra trong bài kiểm tra, bài thi mà bỏ qua những phần kiến thức còn lại, không quan tâm đến việc hiểu sâu và toàn diện về môn học. Hiện tượng này thường xuất hiện vào thời điểm cận kề kỳ thi, khi các học sinh cảm thấy lo lắng về kết quả học tập và muốn "chuẩn bị sẵn" cho những câu hỏi có khả năng ra trong đề thi.

Ngược lại, học vẹt là hiện tượng học sinh chỉ học thuộc lòng mà không hiểu bản chất, không có khả năng tư duy, phân tích và áp dụng kiến thức vào thực tiễn. Những học sinh này chỉ ghi nhớ và nhắc lại y nguyên những gì giáo viên đã giảng hoặc sách vở đã viết mà không có sự sáng tạo hay tự suy nghĩ. Họ học theo kiểu máy móc, không hiểu sâu sắc và không thể vận dụng kiến thức vào các tình huống mới. Hiện tượng học vẹt thường khiến học sinh không có khả năng phát triển tư duy phản biện, khả năng giải quyết vấn đề hay khả năng tự học, tự nghiên cứu.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến hiện tượng học tủ, học vẹt là áp lực thành tích trong học tập. Nhiều học sinh, sinh viên bị cuốn vào cuộc chạy đua điểm số, chỉ quan tâm đến kết quả thi cử mà không chú trọng đến việc phát triển năng lực thực sự. Cả học sinh và phụ huynh đều có xu hướng đặt nặng vấn đề thi cử, điểm số hơn là việc hình thành những kỹ năng sống, kỹ năng làm việc trong tương lai. Chính vì vậy, họ chọn cách học tủ, học vẹt để đạt được điểm cao mà không nhận ra rằng việc học như vậy sẽ làm giảm khả năng tư duy và sáng tạo của bản thân.

Bên cạnh đó, phương pháp giảng dạy của một số giáo viên cũng là một yếu tố góp phần vào việc phát sinh hiện tượng học tủ, học vẹt. Khi giáo viên dạy theo kiểu "đọc chép", chỉ chú trọng vào những nội dung dễ thi, dễ kiểm tra mà không khuyến khích học sinh khám phá kiến thức mới, sáng tạo trong học tập, thì học sinh sẽ có xu hướng học theo kiểu thuộc lòng, học tủ, học vẹt mà không phát triển được khả năng tư duy độc lập.

Tuy nhiên, hiện tượng học tủ, học vẹt không phải là không thể khắc phục. Để cải thiện tình trạng này, trước hết, giáo viên cần thay đổi phương pháp giảng dạy, khuyến khích học sinh suy nghĩ, tìm tòi và khám phá kiến thức mới. Các bài giảng nên gắn liền với thực tế, giúp học sinh thấy được ứng dụng của kiến thức trong đời sống hàng ngày. Giáo viên cũng cần chú trọng phát triển tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề cho học sinh thay vì chỉ truyền đạt kiến thức một cách máy móc.

Bên cạnh đó, học sinh cũng cần thay đổi thái độ học tập, không chỉ tập trung vào kết quả thi cử mà còn phải chú trọng đến việc học để hiểu, học để áp dụng kiến thức vào thực tiễn. Phụ huynh cũng đóng vai trò quan trọng trong việc khuyến khích con cái phát triển tư duy sáng tạo, không nên quá đặt nặng vấn đề điểm số mà quên đi giá trị của việc học.

Tóm lại, học tủ và học vẹt là những hiện tượng phổ biến trong học đường hiện nay, nhưng chúng không mang lại lợi ích lâu dài. Để có thể học tập hiệu quả và phát triển bản thân, mỗi học sinh cần thay đổi cách tiếp cận kiến thức, từ việc học thuộc lòng sang việc học để hiểu và áp dụng. Chỉ khi đó, việc học mới trở nên thực sự có ý nghĩa và giúp học sinh phát triển toàn diện cả về trí tuệ lẫn nhân cách.
 
 
 

Bài văn nghị luận: Hiện tượng học tủ, học vẹt trong học sinh

Trong môi trường học đường hiện nay, bên cạnh những bạn học sinh chăm chỉ, chủ động trong việc tiếp thu kiến thức, vẫn tồn tại một bộ phận không nhỏ học sinh có thói quen học tủ, học vẹt. Đây là hiện tượng tiêu cực, ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả học tập và quá trình phát triển tư duy, năng lực thật sự của người học.

Học tủ là cách học chỉ tập trung vào một số nội dung được cho là “có khả năng thi”, bỏ qua các phần kiến thức khác. Trong khi đó, học vẹt là việc học thuộc lòng một cách máy móc mà không hiểu bản chất của vấn đề. Cả hai kiểu học này đều có điểm chung là đối phó với kỳ thi, không nhằm mục tiêu nắm vững kiến thức hay vận dụng vào thực tiễn.

Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này rất đa dạng: áp lực điểm số, thời gian ôn thi hạn hẹp, sự thiếu hứng thú với môn học, hoặc đơn giản là thói quen học tập thụ động, phụ thuộc vào “phao cứu sinh” của may mắn. Một phần khác cũng do phương pháp dạy và kiểm tra còn nặng về lý thuyết, chưa khuyến khích học sinh vận dụng sáng tạo.

Tác hại của học tủ, học vẹt là vô cùng rõ rệt. Trước mắt, nếu “trúng tủ” thì điểm cao nhưng không hiểu bài, dễ quên. Còn nếu “tủ lệch” thì thất bại, mất điểm, mất tự tin. Về lâu dài, học sinh sẽ hình thành tư duy học đối phó, thiếu khả năng tư duy phản biện, sáng tạo, dẫn đến tụt hậu trong môi trường học tập và làm việc sau này.

Để khắc phục hiện tượng này, học sinh cần thay đổi thái độ học tập, chủ động và sáng tạo trong việc tiếp thu kiến thức. Thầy cô cũng cần đổi mới phương pháp giảng dạy, khuyến khích tư duy phản biện, thực hành và liên hệ thực tế nhiều hơn.

Tóm lại, học tủ, học vẹt không phải là con đường đi đến thành công. Muốn có tri thức vững chắc, điều cốt lõi là phải học thật, hiểu sâu và vận dụng được. “Học để biết, học để làm, học để chung sống và học để khẳng định mình” – đó mới là mục tiêu đích thực của giáo dục.