“Tôi chỉ có thể viết được về cái gì tôi đã thực sự thấy bằng mắt, chỉ rung cảm về cái gì thực sự tôi đã trải trong tâm trí mình. Có thể tìm thấy trong thơ tôi những sự việc hoàn toàn có thực của bản thân tôi, gia đinh tôi, làng quê tôi và những nơi tôi sống” – Trần Đăng Khoa.

Và bài thơ “Khi mẹ vắng nhà” là một tác phẩm đầy cảm xúc, tả lại một kỷ niệm đáng nhớ trong tuổi thơ. Nó không chỉ đơn thuần là một bài thơ, mà còn là một bức tranh chân thực về tình yêu gia đình, đặc biệt là tình cảm một đứa trẻ dành cho mẹ trong cuộc sống khó khăn, đầy gian khổ và mệt mỏi.

Mở đầu bài thơ của Trần Đăng Khoa là sự hiện thực và chân thực của cuộc sống khi mẹ vắng nhà. Những câu thơ ngắn gọn và đơn giản đã tạo nên một bức tranh rõ ràng về trách nhiệm và công việc mà một đứa trẻ phải đảm nhận khi không có mẹ bên cạnh.

“Khi mẹ vắng nhà, em luộc khoai

Khi mẹ vắng nhà, em cùng chị giã gạo

Khi mẹ vắng nhà, em thổi cơm

Khi mẹ vắng nhà, em nhổ cỏ vườn

Khi mẹ vắng nhà, em quét sân và quét cổng”

Khổ thơ đưa chúng ta vào cuộc sống hàng ngày của em bé, nơi em phải tự mình thực hiện những công việc như luộc khoai, giã gạo, thổi cơm, nhổ cỏ vườn và quét sân, quét cổng. Điều này thể hiện sự trưởng thành và khả năng tự lập của em bé trong hoàn cảnh khó khăn. Từng dòng thơ ngắn như một trạng nguyên, bộc lộ sự chân thành và sự quý trọng của em đối với mẹ. Những việc làm đơn sơ nhưng mang ý nghĩa lớn trong cuộc sống hàng ngày đều được ghi lại, tạo nên một hình ảnh rõ ràng về tình yêu và sự đoàn kết trong gia đình.

Qua khổ thơ, ta cảm nhận những lời thơ mà Trần Đăng Khoa viết ra như một lời tri ân sâu sắc dành cho mẹ, đồng thời thể hiện tình yêu và sự tri ân của em bé dành cho mẹ trong những khoảnh khắc khó khăn.

“Sớm mẹ về, thấy khoai đã chín

Buổi mẹ về, gạo đã trắng tinh

Trưa mẹ về, cơm dẻo và ngon

Chiều mẹ về, cỏ đã quang vườn

Tối mẹ về, cổng nhà sạch sẽ”.

Lời thơ tuy ngắn gọn nhưng chất chứa biết bao tình cảm của Mẹ và thực tế đã tạo nên một hình ảnh rõ ràng về sự đợi chờ và hạnh phúc khi mẹ trở về nhà. Dòng thơ như một sự đối chiếu giữa trạng thái khi mẹ vắng nhà và khi mẹ trở về.

Từng câu thơ mang đến một hình ảnh tươi sáng, hài hòa và tràn đầy niềm vui khi mẹ xuất hiện. Hình ảnh “Khoai đã chín”, “gạo trắng tinh”, “cơm dẻo và ngon” là biểu hiện của sự chuẩn bị và sự quan tâm từ em bé dành cho mẹ. “Cỏ đã quang vườn” và “cổng nhà sạch sẽ” chứng tỏ sự chăm sóc và công việc đã được hoàn thành để đón mẹ trở về.

Khổ thơ mang đến một thông điệp tích cực về tình cảm gia đình và sự trân trọng những điều giản đơn trong cuộc sống. Nó thể hiện sự biết ơn và sự hạnh phúc khi có mẹ bên cạnh, đồng thời làm nổi bật tình yêu và sự quan tâm của em bé đối với mẹ.

Hình ảnh hài hước và đáng yêu về mối quan hệ giữa mẹ và con, với những cảm xúc và biểu đạt chân thành từ phía em bé. Nó đặt ra câu hỏi về khái niệm ngoan ngoãn và thể hiện sự đa chiều trong tình yêu và quan tâm gia đình. 

“Mẹ bảo em: Dạo này ngoan thế!

– Không, mẹ ơi! Con đã ngoan đâu!

Áo mẹ mưa bạc màu

Đầu mẹ nắng cháy tóc

Mẹ ngày đêm khó nhọc

Con chưa ngoan, chưa ngoan!”

Cuộc đối thoại thể hiện sự trào phúng và cảm xúc của em bé đối với nhận định của mẹ về sự ngoan ngoãn của mình. Khi mẹ khen em ngoan và em phản bác rằng: “Không, mẹ ơi! Con đã ngoan đâu!”. Điều này tạo ra một sự đối lập hài hòa và mang tính châm biếm. Nó đặt ra câu hỏi về khái niệm ngoan ngoãn và thể hiện sự đa chiều trong tình yêu và quan tâm gia đình.

Những câu thơ sau đó mô tả hình ảnh của mẹ, như áo mưa bạc màu và đầu mẹ cháy tóc, thể hiện sự vất vả và đau khổ mà mẹ phải chịu đựng trong việc chăm sóc con. Để khẳng định em bé còn nói rằng “Con chưa ngoan, chưa ngoan”. Câu nói đã tạo nên một sự thách thức và mỉa mai. Qua đó, độc giả cảm nhận được sự trung thực của em bé, đối với em bé những việc đấy chưa thể hiện rõ em là mội đứa trẻ ngoan ngoãn.

Trần Đăng Khoa sử dụng những câu thơ ngắn, đơn giản nhưng vẫn truyền đạt rõ ràng thông điệp của mình. Mỗi câu thơ tạo ra một hình ảnh cụ thể, một tình huống nhỏ, tạo nên một khung cảnh sinh động về cuộc sống gia đình trong suốt thời gian mẹ vắng nhà. Và sự kết hợp âm thanh và các hình ảnh màu sắc tạo ra một sự sống động và trực quan hơn cho bài thơ.

Bài thơ “Khi mẹ vắng nhà” không chỉ thể hiện giá trị nội dung sâu sắc về tình cảm gia đình mà còn sử dụng nghệ thuật đơn giản nhưng hiệu quả để tạo nên một bức tranh chân thực và xúc động về cuộc sống và tình yêu thương của một đứa trẻ đối với người mẹ.

Bài thơ “Khi mẹ vắng nhà” của tác giả Trần Đăng Khoa là một tác phẩm thơ nổi tiếng, gắn liền với tuổi thơ của nhiều thế hệ người Việt. Bài thơ mang đến cho tôi cảm xúc ấm áp, nhẹ nhàng và đầy tình cảm gia đình.

Bài thơ kể về những việc làm của một đứa trẻ khi mẹ vắng nhà: luộc khoai, giã gạo, thổi cơm, nhổ cỏ vườn, quét sân và quét cổng. Những hình ảnh này đơn giản nhưng đầy ý nghĩa, thể hiện tình yêu thương và lòng biết ơn của con cái đối với mẹ.

Trần Đăng Khoa đã sử dụng biện pháp tu từ lặp đi lặp lại “Khi mẹ vắng nhà” và “Mẹ về” để tạo ra hiệu ứng âm nhạc và nhấn mạnh sự chăm chỉ, cần cù của đứa trẻ. Điều này cũng giúp tôi cảm nhận được sự nhớ nhung, mong mẹ về của đứa trẻ.

Bài thơ không chỉ miêu tả hình ảnh của mẹ qua việc làm của con mà còn thể hiện sự tự lực, tự lập của con khi mẹ vắng nhà. Điều này giúp tôi hiểu rõ hơn về giá trị của sự tự lực, tự lập trong cuộc sống.

Bài thơ “Khi mẹ vắng nhà” đã để lại trong tôi cảm xúc sâu sắc về tình yêu thương gia đình, lòng biết ơn và sự tự lực của con người. Bài học mà tôi rút ra từ bài thơ này là hãy biết trân trọng và yêu thương gia đình, hãy biết tự lực và tự lập trong cuộc sống. Bởi vì, gia đình là nơi ta nhận được tình yêu thương và sự ủng hộ vô điều kiện, còn sự tự lực, tự lập là nền tảng để ta tự tin và thành công trong cuộc sống.

Đoạn văn cảm nhận bài thơ "Khi mẹ vắng nhà" (Trần Đăng Khoa)
Bài thơ "Khi mẹ vắng nhà" của Trần Đăng Khoa đã để lại trong em nhiều cảm xúc sâu lắng về tình yêu thương, sự hiếu thảo của người con dành cho mẹ. Bài thơ thể hiện những suy nghĩ chân thành, mộc mạc của đứa trẻ khi cố gắng giúp mẹ làm việc nhà, nhưng vẫn cảm thấy mình chưa đủ ngoan vì thấy mẹ phải chịu nhiều vất vả.

Bài thơ khắc họa hình ảnh một em bé ngoan ngoãn, chăm chỉ khi mẹ vắng nhà. Em cố gắng làm nhiều công việc như luộc khoai, giã gạo, thổi cơm, nhổ cỏ, quét sân để giúp mẹ. Khi mẹ về, mọi thứ đều gọn gàng, tươm tất. Thế nhưng, dù mẹ khen ngoan, em vẫn chưa hài lòng với bản thân, bởi em nhận ra mẹ phải chịu bao cực nhọc, từ những cơn mưa làm bạc màu áo đến cái nắng khiến tóc mẹ cháy vàng. Điều này thể hiện tình yêu thương mẹ vô bờ bến của em bé, đồng thời bộc lộ lòng biết ơn sâu sắc với công lao của mẹ.

Về nghệ thuật, bài thơ sử dụng điệp ngữ "Khi mẹ vắng nhà", "mẹ về", "chưa ngoan, chưa ngoan!" giúp nhấn mạnh sự cố gắng của em bé và tình cảm chân thành dành cho mẹ. Câu thơ ngắn, nhịp điệu nhẹ nhàng, trong sáng, dễ đi vào lòng người. Hình ảnh thơ giản dị nhưng giàu cảm xúc, đặc biệt là hình ảnh mẹ với những vất vả đời thường đã làm nổi bật tình mẫu tử thiêng liêng.

Bài thơ để lại trong em nhiều suy nghĩ về sự hiếu thảo và lòng biết ơn đối với cha mẹ. Qua đó, em hiểu rằng mình cần trân trọng công lao của mẹ hơn, không chỉ bằng lời nói mà bằng những hành động thiết thực, giúp đỡ mẹ những công việc nhỏ trong gia đình. Bài thơ là một lời nhắc nhở nhẹ nhàng nhưng thấm thía về tình yêu thương và trách nhiệm của con cái đối với cha mẹ.