🌾 Soạn bài: Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ
I. Tìm hiểu chung
-Tác giả: Đặng Trung Anh – nhà báo, viết nhiều về môi trường, biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.
-Thể loại: Văn bản thông tin (khoa học – xã hội).
-Phương thức biểu đạt chính: Thuyết minh – nghị luận.
-Vấn đề chính: Tác giả đề cập đến việc cần chuyển đổi tư duy của người dân và chính quyền ở Đồng bằng sông -Cửu Long (ĐBSCL) – từ sống chung sang chào đón lũ.

II. Đọc hiểu văn bản
1. Vì sao cần chào đón lũ?
-Lũ mang lại nhiều lợi ích tự nhiên:

  +Bồi đắp phù sa màu mỡ.
  +Rửa mặn, rửa phèn cho đất.
  +Cung cấp nước ngọt.
  +Là môi trường sinh sống cho cá tôm và các loài thuỷ sản.
-Trong quá khứ, người dân từng tận dụng mùa lũ để sống: trồng lúa mùa, đánh cá đồng, thu hoạch thủy sản, sinh hoạt theo mùa nước nổi.

2. Những thách thức hiện nay:
-Biến đổi khí hậu, xây đập thủy điện ở thượng nguồn khiến:

  +Mùa lũ đến trễ, nước ít hơn, tài nguyên nghèo đi.
  +Lũ bị ngăn chặn bởi các công trình thủy lợi, đê bao → mất đi nguồn lợi từ tự nhiên.

3. Giải pháp được đề xuất:
-Chuyển từ tư duy chống lũ sang thuận lũ: xem lũ là bạn, là nguồn tài nguyên.
-Khôi phục vùng trũng đón lũ (khu Ramsar, rừng tràm, đầm lầy…).
-Phát triển mô hình nông nghiệp thông minh:

  +Trồng lúa mùa, nuôi cá trong mùa nước nổi.
  +Làm du lịch sinh thái mùa lũ.
-Ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý nước – đất.

4. Tác dụng của tư duy "chào đón lũ":
-Thân thiện với thiên nhiên, không đối đầu.
-Thích ứng bền vững với biến đổi khí hậu.
-Bảo vệ môi trường, bảo vệ sinh kế lâu dài cho người dân.

III. Tổng kết
💡 Nội dung chính:
Văn bản đề cập đến tầm quan trọng của việc thay đổi tư duy từ "sống chung với lũ" sang "chào đón lũ" ở vùng ĐBSCL, nhằm thích ứng bền vững với thiên nhiên và phát triển kinh tế – xã hội hài hòa.

✍️ Nghệ thuật:
-Dẫn chứng thực tế, rõ ràng, thuyết phục.
-Ngôn ngữ chính luận kết hợp chất đời sống sinh động.
-Cách viết gần gũi, dễ hiểu, mang tính định hướng.

IV. Trả lời câu hỏi SGK (trang 132)
Câu 1: Văn bản này nêu lên vấn đề gì?
👉 Văn bản nêu lên vấn đề cần chuyển từ tư duy “sống chung với lũ” sang “chào đón lũ” ở miền châu thổ sông Cửu Long để thích ứng với biến đổi khí hậu và tận dụng tài nguyên từ thiên nhiên.

Câu 2: Nêu những lợi ích của lũ được nêu trong văn bản.
👉 Lợi ích của lũ:

-Bồi đắp phù sa.
-Rửa mặn, rửa phèn.
-Cung cấp nước ngọt.
-Là môi trường sống cho cá, tôm.
-Hỗ trợ canh tác nông nghiệp truyền thống.
-Gắn liền với văn hóa mùa nước nổi.

Câu 3: Theo văn bản, vì sao cần chuyển từ “sống chung” sang “chào đón” lũ?
👉 Vì:

-Lũ mang lại nhiều lợi ích về môi trường, kinh tế, xã hội.
-Tư duy “sống chung” chỉ là bị động; còn “chào đón” là chủ động khai thác lợi ích từ lũ.
-Giúp phát triển bền vững, thích ứng tốt với biến đổi khí hậu.

Câu 4: Học sinh cần làm gì để góp phần bảo vệ vùng châu thổ sông Cửu Long?
👉 Một số việc học sinh có thể làm:

-Nâng cao hiểu biết về môi trường, biến đổi khí hậu.
-Tham gia các hoạt động tuyên truyền, bảo vệ tài nguyên nước.
-Ý thức tiết kiệm nước, không xả rác bừa bãi.
-Lan tỏa thông điệp sống hòa hợp với thiên nhiên.