Bài thơ "Nghe tiếng giã gạo" của tác giả Hồ Chí Minh được viết theo thể thơ tự do, không có quy định chặt chẽ về số câu, số chữ trong mỗi câu, hay nhịp điệu cố định. Thể thơ tự do giúp tác giả tự do bày tỏ cảm xúc và ý tưởng của mình mà không bị gò bó bởi các quy tắc thơ truyền thống.

Dấu hiệu nhận biết của bài thơ:
Hình ảnh giản dị, gần gũi: Bài thơ mô tả một cảnh sinh hoạt thường nhật của người nông dân, đó là cảnh giã gạo. Những hình ảnh quen thuộc này tạo ra một không khí bình dị và giản đơn.
Lối nói gần gũi và mang tính biểu cảm: Cách dùng từ trong bài thơ rất dễ hiểu, gần gũi với cuộc sống thường ngày của con người. Tác giả thể hiện được tình cảm yêu quý đối với cuộc sống lao động của nhân dân.
Phân tích âm thanh, cảm nhận qua tai: Câu "Nghe tiếng giã gạo" là một điểm nhấn của bài thơ, nơi tác giả khéo léo mô tả âm thanh của công việc lao động, đưa người đọc vào không gian của làng quê.
Chủ đề giản dị nhưng sâu sắc: Bài thơ không chỉ dừng lại ở việc miêu tả cảnh vật mà còn gửi gắm những suy tư về cuộc sống, về lao động và con người.
Tự do về hình thức và cấu trúc: Không có quy luật chặt chẽ về số câu, số chữ hay vần điệu, làm nổi bật đặc trưng của thể thơ tự do mà tác giả lựa chọn để bày tỏ cảm xúc.

Số câu: Bài thơ gồm có 4 câu (tứ tuyệt).
Số chữ: Mỗi câu có 7 chữ (thất ngôn).
Hiệp vần: Theo luật thơ Đường, bài thơ thường hiệp vần ở các chữ cuối của câu 1, 2 và 4. Tuy nhiên, trong bản dịch tiếng Việt phổ biến của bài "Nghe tiếng giã gạo", vần được gieo ở chữ cuối câu 2 và câu 4 (bông - công). Đây là một sự linh hoạt thường thấy khi dịch thơ Đường luật sang tiếng Việt để đảm bảo sự tự nhiên về ngôn ngữ và ý nghĩa.Gạo đem vào giã bao đau đớn,
Gạo giã xong rồi, trắng tựa bông;
Sống ở trên đời người cũng vậy,
Gian nan rèn luyện mới thành công