1. Bố cục 4 phần
Bố cục 4 phần là cách tổ chức một bài văn hoặc bài nghị luận một cách mạch lạc và rõ ràng. Bố cục này thường được chia thành các phần sau:

Mở bài: Giới thiệu vấn đề hoặc chủ đề của bài viết. Đây là phần trình bày sơ qua về đối tượng sẽ được bàn luận trong bài.
Thân bài: Đây là phần nội dung chính, trình bày các luận điểm, lý lẽ, dẫn chứng để làm rõ vấn đề được nêu trong mở bài.
Kết bài: Tóm lại những ý chính đã nêu trong bài, đồng thời có thể rút ra kết luận hoặc thông điệp.
2. Phương thức biểu đạt
Phương thức biểu đạt là cách thức tác giả truyền tải thông tin, cảm xúc và ý tưởng. Các phương thức biểu đạt thường gặp bao gồm:

Miêu tả: Tả cảnh vật, sự vật, con người.
Tự sự: Kể lại câu chuyện, sự việc.
Nghị luận: Trình bày quan điểm, lý lẽ về một vấn đề.
Biểu cảm: Thể hiện cảm xúc, tình cảm của tác giả.
Thuyết minh: Giải thích, làm rõ sự vật, hiện tượng.
3. Xác định thanh bằng, thanh trắc
Trong tiếng Việt, thanh bằng là những âm thanh không có dấu huyền, sắc, hỏi, ngã, hay nặng (ví dụ: ba, ma, cha).
Thanh trắc là những âm thanh có dấu huyền, sắc, hỏi, ngã, hoặc nặng (ví dụ: bàng, mang, chè).
4. Chủ đề
Chủ đề là vấn đề trung tâm, ý chính mà tác giả muốn truyền đạt trong tác phẩm. Chủ đề có thể là một vấn đề xã hội, con người, tình yêu, cuộc sống, v.v. Ví dụ: chủ đề của một bài văn nghị luận có thể là "Bảo vệ môi trường" hoặc "Tình bạn".
5. Thông điệp
Thông điệp là bài học hoặc ý nghĩa mà tác giả muốn người đọc hiểu, cảm nhận. Thông điệp có thể là một quan điểm, lời khuyên, hoặc một sự thức tỉnh về một vấn đề nào đó trong cuộc sống.
6. Nội dung
Nội dung là các yếu tố, sự kiện, cảm xúc, hoặc suy nghĩ mà tác giả muốn truyền đạt thông qua tác phẩm. Nội dung của một bài văn nghị luận, ví dụ, sẽ bao gồm các luận điểm và lý lẽ để chứng minh quan điểm của tác giả về một vấn đề cụ thể.

Để phân tích một bài thơ, ta có thể sử dụng bố cục 4 phần dưới đây, với các yếu tố cụ thể như phương thức biểu đạt, thanh bằng, thanh trắc, chủ đề, thông điệp và nội dung.

Bố cục 4 phần
Mở bài

Giới thiệu về bài thơ, tên tác giả và bối cảnh ra đời.
Nêu ý nghĩa chung của bài thơ.
Thân bài

Nội dung và ý nghĩa:Phân tích nội dung chính của bài thơ.
Nêu lên những hình ảnh, biểu tượng đặc sắc và cảm xúc mà tác giả muốn truyền tải.
Phương thức biểu đạt:Xác định các phương thức như miêu tả, tự sự, biểu cảm...
Ngôn ngữ của tác giả và các biện pháp tu từ được sử dụng.
Thanh bằng, thanh trắc:Phân tích âm điệu của bài thơ, xác định các thanh bằng và thanh trắc.
Tác động của âm thanh đến cảm nhận của người đọc.
Kết bài

Tổng kết lại những giá trị nghệ thuật và ý nghĩa của bài thơ.
Nêu cảm nhận cá nhân hoặc liên hệ với cuộc sống hiện tại.
Chủ đề và thông điệp

Xác định chủ đề của bài thơ.
Nêu lên thông điệp chính mà tác giả muốn gửi gắm đến người đọc.
Ví dụ cụ thể (giả định với bài thơ về tình mẫu tử)
Mở bài

Giới thiệu về bài thơ "Cây Mắc Cỡ" (hoặc bất kỳ bài thơ nào khác), nêu lên cảm xúc và ý nghĩa của tình mẫu tử trong bài thơ.
Thân bài

Nội dung và ý nghĩa:Tình mẫu tử được thể hiện qua hình ảnh người mẹ chăm sóc con cái, sự hi sinh và tình thương bao la.
Phương thức biểu đạt:Phương thức tự sự và biểu cảm được sử dụng để thể hiện cảm xúc.
Sử dụng những hình ảnh, so sánh và biện pháp tu từ (như nhân hóa) làm tăng sức truyền cảm.
Thanh bằng, thanh trắc:Phân tích các câu thơ có thanh bằng và thanh trắc, làm nổi bật âm sắc và nhịp điệu của bài thơ.
Kết bài

Tóm tắt giá trị nghệ thuật, ý nghĩa biểu đạt và cảm nhận sâu sắc về tình mẫu tử.
Chủ đề và thông điệp

Chủ đề: Tình mẫu tử trong xã hội.
Thông điệp: Tình yêu thương của mẹ dành cho con cái là một nguồn động lực lớn lao.
Hy vọng bố cục này giúp bạn có cái nhìn rõ hơn về cách phân tích một bài thơ. Nếu bạn cần phân tích một bài thơ cụ thể nào, hãy cho tôi biết!