Nguyên Hồng, nhà văn được mệnh danh là “nhà văn của những người cùng khổ,” đã khắc họa cuộc sống cơ cực, tủi cực của người lao động dưới xã hội cũ qua nhiều tác phẩm xúc động. Đoạn trích "Một đám cưới" là bức tranh hiện thực đầy xót xa về một đám cưới nghèo, không chỉ tái hiện sự nghèo đói mà còn chạm đến nỗi buồn, sự bất lực và tình cảm sâu nặng giữa những con người trong gia đình.

Ngay từ những dòng đầu, hình ảnh đám cưới hiện lên một cách tội nghiệp, không hề có sự náo nhiệt, vui vẻ như thường thấy. Đám cưới ấy chỉ có bà mẹ chồng và chú rể, mang theo chút sính lễ sơ sài là một chẽ cau với chục quả. Chiếc áo dài bạc màu của bà mẹ chồng và vẻ lúng túng, vụng về của chú rể khi bước vào nhà gái đều làm nổi bật sự nghèo khổ và thiếu thốn. Hình ảnh cô dâu Dần đỏ mặt, trốn chạy khỏi gian nhà chính, cùng tiếng cười rúc rích của hai đứa em nhỏ càng làm đậm thêm không khí tủi thân, bối rối của ngày cưới.

Không khí buồn bã ấy càng trở nên rõ nét qua tâm trạng của người cha. Trong khi bà mẹ chồng cố gắng trình bày lễ nghĩa, ông chỉ trả lời ngắn ngủi, lặng lẽ. Những câu nói như “Cứ ngồi chơi the thả xơi nước, xơi trầu đã” hay “Hễ được nước thì bắc lên đây, con nhé!” thể hiện sự đờ đẫn, lúng túng và nỗi buồn nặng trĩu trong lòng ông. Nỗi đau khi phải gả con gái, phải xa gia đình, và phải lên rừng để làm ăn khiến ông ngậm ngùi, bất lực trước cảnh nhà. Ông nghĩ đến viễn cảnh “nhà sẽ vắng ngắt vắng ngơ,” gợi lên cảm giác trống trải và cô đơn tột cùng.

Bên cạnh đó, nhân vật cô dâu Dần hiện lên với tâm trạng tủi thân, buồn bã trong chính ngày cưới của mình. Cô từ chối mặc áo dài mà mẹ chồng đưa, như một phản kháng nhỏ nhoi trước hoàn cảnh éo le. Cảnh cô sụt sịt khóc, đi bên cạnh mẹ chồng trong sương lạnh gợi lên sự đau khổ, bấp bênh của một cô gái trẻ bước vào cuộc sống mới mà không biết điều gì đang chờ đợi phía trước.

Đám cưới, vốn là ngày vui, lại được miêu tả trong không khí tĩnh lặng, u ám. Chỉ có sáu người tham gia, lầm lũi đi trong sương lạnh và bóng tối, hình ảnh ấy chẳng khác gì một gia đình khốn khổ dắt díu nhau đi tìm chỗ ngủ. Chi tiết này không chỉ phơi bày sự nghèo đói mà còn cho thấy cuộc sống khắc nghiệt, thiếu thốn đã lấy đi niềm vui bình dị nhất của con người.

Bằng ngôn ngữ giản dị, gần gũi, Nguyên Hồng đã tái hiện một cách chân thực nỗi đau, sự tủi hổ và những tình cảm sâu nặng trong lòng các nhân vật. Mỗi chi tiết nhỏ như chiếc áo bạc màu, chẽ cau ít ỏi hay dáng đi lặng lẽ trong đêm tối đều chứa đựng sự xót xa, ám ảnh. Tác phẩm không chỉ phản ánh hiện thực cuộc sống mà còn khơi dậy lòng cảm thông đối với những con người nghèo khổ, bất hạnh.

Đoạn trích "Một đám cưới" là một bức tranh hiện thực buồn bã, xót xa nhưng đầy nhân văn. Qua đó, Nguyên Hồng đã gửi gắm thông điệp sâu sắc về tình người và giá trị gia đình. Dẫu nghèo khó, tình yêu thương và sự gắn bó vẫn là nguồn sức mạnh để con người vượt qua mọi gian khó của cuộc đời.