Học đối phó là một thuật ngữ thường được sử dụng trong lĩnh vực giáo dục và tâm lý học để chỉ hành động học một cách hời hợt, thiếu sự chú tâm hoặc sự chuẩn bị kỹ lưỡng, chỉ nhằm mục đích đối phó với yêu cầu, bài kiểm tra hoặc các tình huống cụ thể mà không chú trọng đến việc hiểu sâu kiến thức.

1.Nguyên nhân của việc học đối phó

• Áp lực từ kỳ thi, điểm số: Học sinh, sinh viên có xu hướng học chỉ để vượt qua kỳ thi, không quan tâm đến việc hiểu biết sâu về môn học mà chỉ tập trung vào việc ghi nhớ và làm bài tập.
• Thiếu động lực học tập: Một số học sinh thiếu hứng thú hoặc động lực trong việc học, khiến cho việc học trở nên là một nghĩa vụ hoặc một công việc cần hoàn thành mà không thực sự mong muốn hiểu biết.
• Chế độ giáo dục không khuyến khích tư duy sáng tạo: Các phương pháp giảng dạy thiên về ghi nhớ, thiếu sự kích thích tư duy phản biện và sáng tạo, dẫn đến việc học trở thành công cụ đối phó, không phải là quá trình khám phá và học hỏi.
• Thiếu kỹ năng tự học và quản lý thời gian: Học sinh, sinh viên không biết cách học hiệu quả, nên thường để lại bài vở và chỉ học vào phút chót để đối phó với các kỳ thi.

2.Thực trạng học đối phó

• Phổ biến ở học sinh và sinh viên: Học đối phó đang trở thành một hiện tượng phổ biến, đặc biệt trong môi trường giáo dục có nhiều kỳ thi và áp lực điểm số. Học sinh có xu hướng chỉ học thuộc lòng để làm bài, chứ không thực sự hiểu bản chất vấn đề.
• Giảm chất lượng giáo dục: Việc học đối phó dẫn đến việc học sinh, sinh viên chỉ nhớ kiến thức trong thời gian ngắn, không áp dụng được vào thực tiễn, làm giảm chất lượng học tập lâu dài.
• Stress và căng thẳng: Học sinh, sinh viên phải chịu áp lực lớn từ việc học đối phó, dẫn đến stress, lo âu và thậm chí là các vấn đề về sức khỏe tâm lý.

3.Biểu hiện của học đối phó

• Chỉ học vào phút chót: Học sinh chỉ ôn bài khi gần đến ngày thi, không có sự chuẩn bị từ trước.
• Ghi nhớ máy móc: Học sinh thường chỉ học thuộc lòng các khái niệm, định lý mà không hiểu bản chất.
• Làm bài kiểm tra mà không suy nghĩ kỹ: Trong quá trình làm bài, học sinh không có sự tư duy sâu mà chỉ làm theo một cách nhanh chóng để hoàn thành.
• Chuyển sang học tủ: Học sinh chỉ học một số phần trong sách giáo khoa mà không học đầy đủ, chỉ chú ý đến những phần có khả năng ra trong kỳ thi.
• Thiếu sự chủ động trong học tập: Không có sự chủ động trong việc tìm hiểu bài học mà chỉ đợi thầy cô giảng dạy.

4.Cách khắc phục học đối phó

• Thay đổi phương pháp giảng dạy: Các giáo viên có thể áp dụng phương pháp dạy học khuyến khích tư duy phản biện, sáng tạo, giúp học sinh hiểu sâu về kiến thức thay vì chỉ học thuộc lòng.
• Khuyến khích học sinh học chủ động: Học sinh nên được khuyến khích tự tìm hiểu kiến thức, thảo luận, làm việc nhóm để hiểu sâu các vấn đề.
• Tạo động lực học tập: Các giáo viên và phụ huynh cần giúp học sinh tìm ra lý do học tập ý nghĩa, khuyến khích phát triển đam mê và sự hứng thú với các môn học.
• Quản lý thời gian hiệu quả: Học sinh nên được hướng dẫn cách lập kế hoạch học tập, phân bổ thời gian hợp lý, tránh học dồn vào phút cuối.
• Đánh giá toàn diện: Các hình thức đánh giá nên tập trung vào quá trình học tập, sự phát triển của học sinh thay vì chỉ dựa vào kết quả bài kiểm tra cuối kỳ.
• Tăng cường hỗ trợ tâm lý: Tạo ra một môi trường học tập tích cực, giúp học sinh giảm bớt áp lực và phát triển khả năng học tập hiệu quả.

*Khắc phục học đối phó không chỉ là trách nhiệm của học sinh mà còn của các giáo viên, phụ huynh và toàn bộ hệ thống giáo dục để tạo ra một môi trường học tập khuyến khích sự hiểu biết thực sự.