I. Mở bài
Giới thiệu về nhà thơ Trần Tế Xương: Một trong những nhà thơ nổi bật của nền văn học dân tộc, đặc biệt là thơ Nôm, với phong cách viết phê phán xã hội và tự trào.
Giới thiệu bài thơ "Tự cười mình": Bài thơ thể hiện cái nhìn tự trào, tự giễu của tác giả về bản thân mình, đồng thời phản ánh thái độ tự nhận thức và sự châm biếm xã hội.
II. Thân bài
1. Giới thiệu chung về bài thơ
Bài thơ "Tự cười mình" là một tác phẩm tự trào, trong đó nhà thơ Trần Tế Xương tự cười về chính bản thân mình, đồng thời phê phán, chỉ trích những thói hư tật xấu trong xã hội.
Phong cách đặc trưng: Châm biếm, tự giễu nhưng cũng đầy triết lý về cuộc đời và con người.
2. Nội dung chính của bài thơ
Tự cười về mình:
Trần Tế Xương mượn hình ảnh tự cười về chính mình để thể hiện sự hài hước, sự tự nhận thức và châm biếm.
Những câu thơ như "Trời sinh tôi thế đấy, thôi!" thể hiện sự chấp nhận bản thân với đầy đủ khuyết điểm và yếu kém.
Phê phán xã hội thông qua tự trào:
Dù tự cười mình, nhưng tác giả cũng gián tiếp lên án xã hội phong kiến với những quy chuẩn khắc nghiệt và sự gian dối, giả tạo của con người trong xã hội đương thời.
3. Biểu hiện của sự tự trào, tự giễu
Tự giễu về hình thức bên ngoài: Trần Tế Xương mô tả ngoại hình, cách ăn mặc của mình một cách hài hước, ngầm chỉ trích sự phù phiếm trong xã hội.
Tự giễu về khả năng và thành tựu: Nhà thơ tự nhận rằng mình không có gì nổi bật, chỉ là một người bình thường, không có thành công nào đáng chú ý.
Sự châm biếm hài hước trong thơ: Thể hiện rõ qua những câu từ như "Tôi cũng chẳng phải ai", mang đậm sắc thái châm biếm và tinh thần tự trào, không tự ca ngợi bản thân.
4. Phong cách nghệ thuật
Châm biếm và tự trào: Trần Tế Xương đã sử dụng phương pháp tự cười mình để vừa tự nhận thức về bản thân, vừa tạo ra sự hài hước và sâu sắc trong thơ.
Ngôn ngữ giản dị, dễ hiểu: Lời văn nhẹ nhàng, dễ tiếp cận nhưng lại thấm thía, châm biếm sâu sắc.
Sử dụng hình ảnh, ẩn dụ: Những hình ảnh và ẩn dụ trong bài thơ giúp tác giả gián tiếp bày tỏ cái nhìn sâu sắc về bản thân và xã hội.
Thể thơ tự do, không gò bó: Bài thơ được viết với thể thơ tự do, giúp tác giả tự do bộc lộ tâm tư, cảm xúc.
III. Kết bài
Tổng kết nội dung và giá trị của bài thơ:
"Tự cười mình" là một bài thơ đầy sự châm biếm, tự trào nhưng cũng phản ánh được những quan điểm sâu sắc về bản thân và xã hội của Trần Tế Xương.
Thông qua việc tự cười mình, tác giả đã bày tỏ sự bất mãn và chỉ trích những thói hư tật xấu trong xã hội phong kiến.
Bài thơ không chỉ thể hiện sự tự trào mà còn là một bài học về sự tự nhận thức, về việc không sống giả tạo, về cái nhìn nghiêm khắc và hài hước đối với bản thân và xã hội.