Câu nói của Belinsky: "Thơ trước hết là cuộc đời, sau đó là nghệ thuật" nhấn mạnh rằng, đối với người sáng tác, thơ ca không chỉ là sự thể hiện những hình thức nghệ thuật, mà trước tiên, nó phải xuất phát từ những trải nghiệm, những suy ngẫm, cảm xúc sâu sắc về cuộc sống, về con người. Văn học, đặc biệt là thơ ca, không thể tách rời khỏi cuộc sống mà nó phản ánh, bởi thơ là cách tác giả chia sẻ những trải nghiệm sống của mình với bạn đọc. Để minh chứng cho nhận định này, chúng ta có thể nhìn vào những tác phẩm tiêu biểu như "Lá đỏ" của Tố Hữu, "Tiểu đội xe không kính" của Phạm Tiến Duật, và "Đồng chí" của Chính Hữu. Mỗi tác phẩm đều là sự kết hợp hài hòa giữa đời sống và nghệ thuật, giữa trải nghiệm sống và ngôn từ, cảm xúc.

1. "Lá đỏ" của Tố Hữu - Thơ là cuộc sống và cảm xúc chân thật
Tố Hữu là một trong những nhà thơ tiêu biểu của nền thơ ca cách mạng Việt Nam, và tác phẩm "Lá đỏ" là một ví dụ điển hình cho việc thơ ca không chỉ phản ánh cuộc sống mà còn là những cảm xúc, suy tư sâu sắc về cuộc đời. Trong "Lá đỏ", Tố Hữu viết về hình ảnh cây lá và cuộc đời con người với những sự thay đổi, mất mát, và hy sinh. Những trải nghiệm, những nỗi đau của con người được tác giả chuyển tải bằng ngôn ngữ của tình yêu, sự đau đớn, và hy vọng.

Cuộc sống trong "Lá đỏ" là cuộc đời đầy gian khổ, đấu tranh, nhưng cũng đầy tình yêu và hy vọng. Thơ ca không chỉ miêu tả hiện thực cuộc sống mà còn thể hiện thái độ của người chiến sĩ đối với quê hương đất nước, với lý tưởng cách mạng.
Nghệ thuật trong "Lá đỏ" thể hiện qua cách sử dụng hình ảnh ẩn dụ "lá đỏ", miêu tả quá trình sinh ra, trưởng thành, rồi lại rụng xuống của lá như hình ảnh cuộc đời con người trong cuộc chiến tranh, giữa sự sống và cái chết. Câu thơ của Tố Hữu không chỉ là miêu tả mà còn là sự rung động, cảm xúc từ chính cuộc đời, từ những trải nghiệm đau thương mà tác giả chứng kiến và cảm nhận.
2. "Tiểu đội xe không kính" của Phạm Tiến Duật - Thơ là tiếng nói từ chiến trường
Tương tự, "Tiểu đội xe không kính" của Phạm Tiến Duật là một tác phẩm thể hiện rõ rệt sự kết hợp giữa cuộc đời và nghệ thuật. Bài thơ được viết trong thời kỳ chiến tranh, phản ánh những hình ảnh của những người lính trên tuyến đường chiến đấu, mà trong đó hình ảnh chiếc xe không kính trở thành biểu tượng của sự thiếu thốn nhưng cũng là sự kiên cường, dũng cảm của người lính.

Cuộc sống trong bài thơ là cuộc sống chiến đấu gian khổ, không có đủ điều kiện vật chất, nhưng tinh thần chiến đấu và tình đồng đội lại vô cùng mạnh mẽ. Bài thơ không chỉ phản ánh hiện thực chiến tranh mà còn bộc lộ thái độ lạc quan, kiên cường của những người lính.
Nghệ thuật trong bài thơ thể hiện qua việc sử dụng hình ảnh "tiểu đội xe không kính" để nói về sự thiếu thốn nhưng không phải là yếu đuối mà là sự khắc phục khó khăn, vượt qua thử thách trong chiến đấu. Phạm Tiến Duật đã dùng những câu thơ rất đỗi tự nhiên, gần gũi, chân thật nhưng cũng rất giàu hình ảnh, tạo ra một không khí chiến đấu vừa hào hùng lại vừa lạc quan.
3. "Đồng chí" của Chính Hữu - Thơ là tình đồng đội và sự hy sinh
Cuối cùng, trong "Đồng chí" của Chính Hữu, thơ ca trở thành tiếng nói đầy cảm xúc về tình đồng đội, về sự hy sinh trong cuộc chiến tranh. Tác phẩm không chỉ là một bài thơ ca ngợi tình đồng chí mà còn là hình ảnh phản ánh cuộc sống của những người lính trong chiến tranh.

Cuộc sống trong "Đồng chí" là cuộc sống đầy gian khổ, thiếu thốn trong chiến tranh, nhưng cũng là cuộc sống gắn bó keo sơn giữa những người lính, với nhau, với quê hương, đất nước. Những trải nghiệm sống của người lính được Chính Hữu thể hiện qua hình ảnh những người bạn đồng hành cùng nhau vượt qua những khó khăn, gian khổ.
Nghệ thuật trong bài thơ thể hiện qua những hình ảnh giản dị, chân thật, gần gũi, dễ cảm nhận như "súng bên súng, đầu sát bên đầu" hay "Áo vải chiến binh". Chính Hữu đã khéo léo dùng ngôn từ bình dị để khắc họa tình đồng đội, tình yêu quê hương đất nước, mà không cần đến những lời lẽ hoa mỹ, xa vời.

Cả ba tác phẩm "Lá đỏ", "Tiểu đội xe không kính", và "Đồng chí" đều chứng minh cho nhận định của Belinsky: "Thơ trước hết là cuộc đời, sau đó là nghệ thuật". Mỗi tác phẩm đều xuất phát từ những trải nghiệm, cảm xúc sống động của tác giả về cuộc đời, về những hy sinh, mất mát trong chiến tranh, cũng như tình đồng đội, tình yêu quê hương đất nước. Nghệ thuật trong các tác phẩm này không chỉ là cách sử dụng ngôn từ đẹp mà còn là sự thể hiện những giá trị tinh thần sâu sắc, gắn liền với cuộc sống, từ những khổ đau đến hy vọng. Thơ ca không thể tách rời khỏi cuộc sống, và chính cuộc sống đã là nguồn cảm hứng vô tận để sáng tạo nên những tác phẩm nghệ thuật đích thực.