Dưới đây là dàn ý và bài văn phân tích, đánh giá bài thơ "Thu hứng" (Cảm xúc mùa thu) của Đỗ Phủ.

 Dàn ý

**I. Mở bài**
- Giới thiệu tác giả Đỗ Phủ: Một trong những nhà thơ vĩ đại của thơ Đường.
- Giới thiệu bài thơ "Thu hứng": Nổi bật với tâm trạng trăn trở và cảnh sắc mùa thu.

**II. Thân bài**
- **1. Nội dung bài thơ**
- Miêu tả cảnh sắc mùa thu: Khung cảnh thiên nhiên với hình ảnh lá rụng, sương mù.
- Tâm trạng của nhà thơ: Cảm giác cô đơn, lặng lẽ, và suy tư về cuộc đời.

- **2. Nghệ thuật trong bài thơ**
- Sử dụng hình ảnh sinh động, gợi cảm: Cảnh thu vừa đẹp vừa buồn.
- Biện pháp tu từ: So sánh, nhân hóa tạo nên sự gần gũi và thân thuộc.
- Âm điệu nhẹ nhàng, ngân vang của bài thơ.

- **3. Ý nghĩa bài thơ**
- Thể hiện nỗi niềm của tác giả trước vẻ đẹp của thiên nhiên.
- Sự hòa quyện giữa thiên nhiên và tâm trạng con người.
- Suy tư về thời gian, cuộc sống và sự trôi qua của nó.

**III. Kết bài**
- Khẳng định giá trị nghệ thuật và giá trị tư tưởng của bài thơ.
- Đề cao tầm ảnh hưởng của Đỗ Phủ trong văn học cổ điển và hiện đại.

Bài văn phân tích và đánh giá

Bài thơ "Thu hứng" (Cảm xúc mùa thu) của Đỗ Phủ không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật nổi bật mà còn là một bức tranh tâm trạng sâu sắc, thể hiện nỗi niềm của thi nhân trước vẻ đẹp và nỗi buồn của mùa thu.

Trong bài thơ, Đỗ Phủ mở đầu bằng những hình ảnh thiên nhiên đặc trưng của mùa thu: lá rụng, sương mù giăng phủ, tạo nên một không gian tĩnh lặng nhưng đầy chất thơ. Hình ảnh mùa thu hiện lên sống động với màu sắc và âm thanh, khiến người đọc như cảm nhận được cái se lạnh, cái buồn bã của thời khắc giao mùa.

Tuy nhiên, bên cạnh vẻ đẹp của cảnh sắc, tâm trạng của nhà thơ là một điểm nhấn quan trọng. Đỗ Phủ đã khéo léo lồng ghép cảm xúc của mình vào khung cảnh thiên nhiên. Sự cô đơn, lặng lẽ hiện rõ qua những dòng thơ, phản ánh tâm trạng trăn trở về cuộc đời, về thời gian trôi qua nhanh chóng. Mùa thu, với sự tĩnh mịch của nó, càng khiến cho nỗi buồn của tác giả thêm phần nặng nề. Qua đó, Đỗ Phủ đã thể hiện một triết lý sâu sắc về cuộc sống, về sự hữu hạn của thời gian và sự chuyển mình của thiên nhiên.

Về mặt nghệ thuật, bài thơ "Thu hứng" sử dụng những hình ảnh sống động và biện pháp tu từ tinh tế. Các hình ảnh so sánh, nhân hóa không chỉ tạo nên sự gần gũi mà còn gợi lên nhiều cảm xúc cho người đọc. Âm điệu nhẹ nhàng, ngân vang trong thơ của Đỗ Phủ khiến người đọc không chỉ thưởng thức mà còn cảm nhận được nhịp điệu của cuộc sống, của mùa thu trôi qua.

Từ bài thơ, ta thấy được giá trị nghệ thuật cũng như giá trị tư tưởng sâu sắc của Đỗ Phủ. Ông không chỉ là một nhà thơ tài năng mà còn là một người tri thức, người luôn suy tư về đời sống, về con người và thiên nhiên. "Thu hứng" là một minh chứng cho sự kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên và tâm trạng con người, phản ánh một cách sâu sắc nỗi niềm của tác giả trước thời gian và không gian.

Như vậy, "Thu hứng" của Đỗ Phủ không chỉ đơn thuần là một bài thơ về mùa thu, mà còn là một tác phẩm đầy chiều sâu, thể hiện tâm hồn nhạy cảm và triết lý sống sâu sắc của một trong những nhà thơ vĩ đại nhất trong lịch sử văn học Trung Quốc.

I. Mở bài
- Khái quát về để tài mùa thu trong thơ Đường: Đây là đề tài quen thuộc trong thơ Đường được khai thác nhiều.

- Giới thiệu tác giả Đỗ Phủ và bài thơ thu hứng: Đỗ Phủ là nhà thơ nổi tiếng được mệnh danh là “thi thánh”. Thu hứng là bài thơ đầu tiên trong tập thơ cùng tên gồm 8 bài nói lên nỗi lòng của tác giả với quê hương.

II. Thân bài
1. Bốn câu thơ đầu: Cảnh thu

a. Câu 1 và 2

- Hình ảnh: ngọc lộ, phong thụ lâm - Là những hình ảnh quen thuộc của mùa thu Trung Quốc:

     + “Ngọc lộ: Miêu tả hạt sương móc trắng xóa, dầy đặc làm tiêu điều, hoang vu cả một rừng phong. Bản dịch thơ dịch thanh thoát nhưng chưa truyền tải đầy đủ nội dung, ý nghĩa thần thái của nguyên tác.

     + “Phong thụ lâm”: hình ảnh thường được dùng để tả cảnh sắc mùa thu và nỗi sầu li biệt

- “Núi vu, kẽm vu”: Là hai địa danh cụ thể ở Trung Quốc, vào mùa thu khí trời âm u, mù mịt. Bản dịch thơ là “ngàn non”: Đánh mất hai địa danh cụ thể lại không diễn tả được hết không khí của mùa thu.

- “Khí tiêu sâm”: Hơi thu hiu hắt, ảm đạm

→ Không gian thiên nhiên vừa có chiều cao vừa có chiều rộng và chiều sâu, không gian lạnh lẽo xơ xác, tiêu điều, ảm đạm

→ Diễn tả cảm xúc buồn, cô đơn, lạnh lẽo của tác giả.

b. Câu 3 và 4

- Điểm nhìn từ lòng sông đến miền quan ải, không gian được nới theo ba chiều rộng, cao và xa:

     + Tầng xa: là ở giữa dòng sông thăm thẳm là “sóng vọt lên tận lưng trời”

     + Tầng cao: Là miền quan ải với hình ảnh mây sa sầm giáp mặt đấy.

     + Tầng rộng: mặt đất, bầu trời, dòng sông đều cho ta hình dung về không gian rộng lớn.

- Hình ảnh đối lập, phóng đại: sóng – vọt lên tận trời (thấp – cao), mây – sa sầm xuống mặt đất (cao – thấp)

→ Sự vận động trái chiều của những hình ảnh không gian kì vĩ, tráng lệ.

→ Tâm trạng con người ngột ngạt, bí bách

⇒ Bốn câu thơ vẽ lên bức tranh mùa thu xơ xác, tiêu điều, mênh mông, rợn ngợp chao đảo. Đó phải chăng cũng là bức tranh của xã hội Trung Quốc đương thời loạn lạc bất an, chao đảo

⇒ Tâm trạng buồn, cô đơn, chênh vênh lo lắng của tác giả trước thời cuộc.

2. Bốn câu thơ sau: Tình thu

a. Câu 3 và 4

- Hình ảnh nhân hóa, ẩn dụ:

     + Khóm cúc nở hoa – tuôn dòng lệ: Có hai cách hiểu khóm cúc nở ra làm rơi giọt nước mắt, khóm cúc nở ra giọt nước mắt.

→ Dù hiểu theo cách nào cùng thấy được tâm sự buồn của tác giả.

     + Cô chu – con thuyền cô độc

→ Hình ảnh gợi sự trôi nổi, lưu lạc của con người. Là phương tiện để nhà thơ gửi gắm khát vọng về quê.

- Từ ngữ:

     + “Lưỡng khai”: Nỗi buồn lưu cữu trải dài từ quá khứ đến hiện tại

     + “ Nhất hệ”: Dây buộc thuyền cũng là sợi dây buộc mối tình nhà của tác giả.

     + “Cố viên tâm”: Tấm lòng hướng về quê cũ. Thân phận của kẻ tha hương, li hương luôn khiến lòng nhà thơ thắt lại vì nỗi nhớ quê (Lạc Dương), nhớ nước (Trường An – kinh đô nhà Đường).

- Sự đồng nhất giữa các sự vật, hiện tượng:

     + Tình – cảnh: Nhìn cúc nở hoa mà lòng buồn tuôn giọt lệ

     + Quá khứ hiện tại: Hoa cúc nở hai lần năm ngoái – năm nay mà không thay đổi

     + Sự vật – con người: Sợi dây buộc thuyền cũng là sợi dây buộc chặt tâm hồn người.

→ Hai câu thơ đặc tả nỗi lòng đau buồn, tha thiết, dồn nén vì nỗi nhớ quê không thể giải tỏa của nhà thơ.

b. Câu 7 và 8

- Hình ảnh

     + Mọi người nhộn nhịp may áo rét

     + Giặt quần áo chuẩn bị cho mùa đông tới

→ Không khí chuẩn bị cho mùa đông, gấp gáp, thúc giục.

- Âm thanh: Tiếng chày đập vải

→ Âm thanh báo hiệu mùa đông sắp đến, đồng thời diễn tả sự thổn thức, ngổn ngang, mong chờ ngày về quê của tác giả.

⇒ Bốn câu thơ khắc sâu tâm trạng buồn, cô đơn, lẻ loi, trầm lắng, u sầu vì nỗi mong nhớ trở về quê hương.

3. Nghệ thuật

- Tứ thơ trầm lắng, u uất

- Lời thơ buồn, thấm đẫm tâm trạng, câu chữ tinh luyện

- Bút pháp đối lập, tả cảnh ngụ tình

- Ngôn ngữ ước lệ nhiều tầng ý nghĩa.

III. Kết bài
- Khái quát nội dung và nghệ thuật của bài thơ

- Mở rộng: Cảm thức quê nhà trong thơ Đường vô cùng phổ biến và đặc sắc: Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh(Lí bạch), Hoàng hạc lâu (Thôi Hiệu).