Văn học Trung Đại Việt Nam là giai đoạn phát triển mạnh mẽ và đa dạng, tồn tại từ thế kỷ 10 đến thế kỷ 19. Tác phẩm trong giai đoạn này không chỉ phản ánh hiện thực xã hội mà còn thể hiện sâu sắc cảm hứng yêu nước.

Nhận định rằng "Văn học Trung đại tồn tại và phát triển trong suốt 10 thế kỉ, nhưng không bao giờ tách khỏi cảm hứng yêu nước" có thể được chứng minh qua một số tác phẩm tiêu biểu:

1. **"Hịch tướng sĩ" của Trần Quốc Tuấn**: Tác phẩm không chỉ kêu gọi lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết chống giặc mà còn khơi dậy niềm tự hào dân tộc. Qua đó, hình ảnh người chiến sĩ yêu nước được khắc họa rõ nét.

2. **"Chinh phụ ngâm" của Đặng Trần Côn**: Mặc dù thể hiện nỗi nhớ quê hương của người chinh phụ, nhưng tác phẩm cũng phản ánh sự đau khổ, mất mát do chiến tranh mang lại. Tình yêu quê hương đất nước được thể hiện qua những nỗi niềm của người phụ nữ trong thời loạn.

3. **Thơ ca kháng chiến**: Trong thời kỳ chống Pháp, nhiều tác phẩm như thơ của Tố Hữu, Xuân Diệu đều mang đậm tinh thần yêu nước, thể hiện khát vọng độc lập, tự do và niềm tin vào tương lai tươi sáng.

Từ những tác phẩm này, có thể thấy rằng tình yêu quê hương, đất nước luôn là nguồn cảm hứng mạnh mẽ, là động lực cho sự sáng tạo của các tác giả trong suốt chiều dài văn học Trung Đại Việt Nam. Văn học không chỉ là nghệ thuật mà còn là vũ khí tinh thần, kết nối mọi thế hệ trong lòng yêu nước và ý thức tự tôn dân tộc.

Ý kiến cho rằng: "Văn học Trung đại tồn tại và phát triển trong suốt 10 thế kỉ, nhưng không bao giờ tách khỏi cảm hứng yêu nước" là một nhận định chính xác. Văn học Trung đại Việt Nam không chỉ phản ánh cuộc sống và tinh thần thời đại mà còn thể hiện tình yêu đất nước mạnh mẽ. Điều này được thể hiện qua nhiều tác phẩm nổi bật với cảm hứng yêu nước sâu sắc. Dưới đây là một số dẫn chứng tiêu biểu để chứng minh cho nhận định này:

### 1. **"Nam quốc sơn hà" (Lý Thường Kiệt)**
- Đây là bài thơ được xem là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của Việt Nam. Bài thơ khẳng định quyền tự chủ và lãnh thổ của dân tộc Việt Nam, với lời lẽ mạnh mẽ, khẳng khái: "Nam quốc sơn hà Nam đế cư / Tiệt nhiên định phận tại thiên thư" (Sông núi nước Nam, vua Nam ở / Rành rành đã định tại sách trời). Cảm hứng yêu nước trong bài thơ này được thể hiện qua niềm tự hào dân tộc, quyết tâm bảo vệ non sông trước mọi sự xâm lược.

### 2. **"Hịch tướng sĩ" (Trần Quốc Tuấn)**
- "Hịch tướng sĩ" là tác phẩm kêu gọi tinh thần chiến đấu của quân dân Đại Việt trước sự xâm lược của quân Mông – Nguyên. Tác giả không chỉ thể hiện sự quyết tâm chiến đấu mà còn đánh thức lòng tự hào dân tộc, khơi dậy ý thức trách nhiệm của từng cá nhân đối với đất nước. Qua đó, cảm hứng yêu nước được nhấn mạnh khi Trần Quốc Tuấn đề cao sự hi sinh vì dân tộc, đặt lòng trung thành và trách nhiệm đối với Tổ quốc lên trên hết.

### 3. **"Bình Ngô đại cáo" (Nguyễn Trãi)**
- "Bình Ngô đại cáo" là tác phẩm mang tầm vóc một bản tuyên ngôn độc lập thứ hai của dân tộc sau chiến thắng quân Minh. Tác phẩm này thể hiện niềm tự hào về chiến thắng vẻ vang của nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến trường kỳ, đồng thời khẳng định quyền độc lập và tự chủ của đất nước. Cảm hứng yêu nước trong bài cáo này không chỉ dừng lại ở sự hùng tráng của chiến thắng mà còn là tinh thần nhân đạo, yêu chuộng hòa bình.

### 4. **"Phú sông Bạch Đằng" (Trương Hán Siêu)**
- Tác phẩm ca ngợi chiến thắng trên sông Bạch Đằng trước quân Nguyên – Mông, đồng thời thể hiện lòng tự hào về lịch sử oai hùng của dân tộc. Trương Hán Siêu đã sử dụng dòng sông Bạch Đằng như một biểu tượng cho sức mạnh và tinh thần quật khởi của nhân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc. Tinh thần yêu nước và lòng tự hào dân tộc được thể hiện qua niềm tin vào sự trường tồn của đất nước.

### 5. **"Thuật hoài" (Phạm Ngũ Lão)**
- Bài thơ "Thuật hoài" thể hiện khát vọng bảo vệ đất nước và chí lớn của một người tướng quân thời Trần. Cảm hứng yêu nước trong bài thơ này thể hiện qua chí khí hào hùng của tác giả, thể hiện lòng quyết tâm cống hiến cho đất nước, dù có phải đối mặt với khó khăn hay thử thách.

### 6. **"Chinh phụ ngâm" (Đặng Trần Côn)**
- Dù "Chinh phụ ngâm" chủ yếu nói về nỗi đau của người phụ nữ chờ chồng ra trận, nhưng ẩn sau đó là tinh thần yêu nước và sự cảm thông với những người chiến sĩ đã hi sinh vì tổ quốc. Tác phẩm đã khắc họa một khía cạnh khác của lòng yêu nước – đó là sự hi sinh thầm lặng của những người vợ lính.

### **Kết luận:**
Văn học Trung đại Việt Nam, từ các bài thơ, phú, hịch đến các bản cáo, đều chứa đựng tinh thần yêu nước sâu sắc. Dù đề cập đến chiến thắng quân sự, khát vọng hòa bình hay những nỗi đau mất mát, văn học thời kỳ này luôn hướng về Tổ quốc, bảo vệ và tôn vinh những giá trị cao quý của dân tộc. Cảm hứng yêu nước là một chủ đề xuyên suốt và không thể tách rời trong suốt quá trình phát triển của văn học Trung đại Việt Nam.