Quá trình hình thành loài mới hay, chi tiết

   1. Hình thành loài khác khu vực địa lí

- Cách li địa lí là những trở ngại về mặt địa lí như sông, núi, biển, … ngăn cản các cá thể của quần thể cùng loài gặp gỡ nhau và giao phối với nhau.

- Trong các điều kiện sống khác nhau, CLTN đã tích luỹ các biến dị di truyền theo các hướng khác nhau, dần dần hình thành các nòi địa lí rồi hình thành loài mới

- Hình thành loài bằng con đường địa lí thường xảy ra đối với những loài động vật có khả năng phát tán mạnh.

- Quá trình hình thành loài bằng con đường địa lí thường xảy ra một cách chậm chạp nhiều giai đoạn trung gian.

   2. Hình thành loài bằng cách li sinh thái

- Phương thức này thường gặ ở thực vật và động vật ít di chuyển xa.

- Trong cùng một khu vực địa lí nhưng ở các ổ sinh thái khác nhau thì lâu dần cũng có thể dẫn đến cách li sinh sản và hình thành loài mới.

   3. Hình thành loài mới bằng cách li tập tính

- Nếu các cá thể của một quần thể do đột biến có được kiểu gen nhất định làm thay đổi làm thay đổi một số đặc điểm liên quan đến tập tính giao phối thì những cá thể đó có xu hướng giao phối với nhau tạo lên quần thể mới cách li sinh sản với quần thể ban đầu.

- Sự khác biệt về vốn gen do giao phối không ngẫu nhiên cũng như các nhân tố tiến hoá sẽ dẫn đến sự cách li sinh sản và hình thành loài mới

   4. Hình thành loài mới nhờ lai xa và đa bội hoá.

- Nhiều loài thực vật có họ hàng gần gũi có thể thụ phấn cho nhau tạo nên con lai có sức sống.

- Hầu hết con lai khác loài đều bất thụ.

- Trường hợp con lai khác loài được đa bội hoá cũng xuất hiện loài mới vì chúng có khả năng sinh sản tạo ra thế hệ sau nhưng cách li sinh sản với dạng bố mẹ.