- Giống nhau:

+ Đều là tế bào trong cơ thể

+ Đều có 3 thành phần cơ bản: màng sinh chất, tế bào chất, vùng nhân hoặc nhân

- Khác nhau: 

Tế bào nhân sơ
Tế bào nhân thực
- Có ở vi khuẩn

- Kích thước nhỏ (1 – 5µm)

- Cấu tạo đơn giản

- NST là 1 phân tử ADN dạng vòng trần

- Chưa có nhân điển hình chỉ có vùng tế bào chất chưa ADN

- Tế bào chất không có hệ thống nội màng, không có các bào quan có màng bao bọc

- Chỉ có một bào quan là riboxom

- Phân bào bằng cách phân đôi

- Không diễn ra quá trình nguyên phân, giảm phân

- Thành tế bào là peptidoglican

- Có lông, roi, vỏ nhầy

- Có ở nấm, thực vật, động vật

- Kích thước lớn (10 – 50µm)

- Cấu tạo phức tạp

- ADN liên kết với protein tạo nên NST trong nhân

- Có nhân hoàn chỉnh: có màng nhân, trong nhân có chất nhiễm sắc và hạch nhân

- Tế bào chất có các hệ thống phân chia tế bào thành các xoang riêng biệt, có nhiều bào quan có màng bao bọc 

- Có nhiều loại bào quan: ti thể, lục lạp…

- Phương thức phân bào phức tạp

- Có diễn ra quá trình nguyên phân, giảm phân

- Thành tế bào là Xenlulozo, kitin và peptidoglican

1 How many 

Để đơn giản hóa biểu thức4x2−116x2−1×(12x+1+12x−1+11−4x2)16 lần2− 14x2− 1​×(2 lần1​+1+2 lần1​−1+1 − 4 x21​), hãy làm theo các bước sau:

Nhân tố4x2−14x2−1BẰNG(2x−1)(2x+1)( 2x−1 ) ( 2 x+1 )Và16x2−116 lần2−1BẰNG(4x−1)(4x+1)( 4x−1 ) ( 4x+1 ).
Rút gọn biểu thức trong dấu ngoặc đơn bằng cách kết hợp các số hạng.
Cuối cùng, thay ngược lại và rút gọn biểu thức tổng thể.

Quá trình làm bánh chưng cho Tết là một truyền thống lễ hội và có ý nghĩa ở Việt Nam. Bánh chưng, một loại bánh gạo hình vuông, thường dài và rộng khoảng 20 cm, cao khoảng 5 cm. Bánh được làm từ gạo nếp, đậu xanh và thịt lợn, gói trong lá dong. Khi nấu chín, bánh tỏa ra mùi thơm dễ chịu hòa quyện giữa hương thơm của gạo nếp, hương vị đậm đà của thịt lợn và kết cấu kem của đậu xanh. Hành động chuẩn bị này giúp các gia đình xích lại gần nhau hơn, khi họ chia sẻ những câu chuyện và tiếng cười trong khi gói bánh, tượng trưng cho lòng biết ơn đối với tổ tiên và trái đất.

Đổi: 200ml=0,2l200ml=0,2l

nNaOH=CMNaOH⋅VddNaOH=2⋅0,2=0,4molnNaOH=CMNaOH⋅VddNaOH=2⋅0,2=0,4mol

2NaOH+H2SO4→Na2SO4+4H2O2NaOH+H2SO4→Na2SO4+4H2O

0,4−−−−0,2−−−(mol)0,4−−−−0,2−−−(mol)

Theo phương trình: nNaOH=2nH2SO4=0,4mol⇒nH2SO4=0,2molnNaOH=2nH2SO4=0,4mol⇒nH2SO4=0,2mol

VddH2SO4=nH2SO4CMH2SO4=0,21=0,2l=200ml

Câu chuyện xảy ra cách đây hai tháng trước, nhưng mỗi lần nhớ lại, tôi lại cảm thấy mọi thứ như vừa mới xảy ra. Bởi vì đó là lần đầu tiên tôi có một trải nghiệm tuyệt vời như vậy.

Nhân dịp mùng 8 tháng 3, bố, tôi và em Thu đã quyết định sẽ tặng cho mẹ một món quà đặc biệt - đó là một bữa tiệc thịnh soạn do chính tay ba bố con tôi chuẩn bị. Tôi đã lên kế hoạch để nhờ cô Hòa - đồng nghiệp của mẹ giúp đỡ. Cô sẽ rủ mẹ đi mua sắm sau giờ làm để bố con tôi có thời gian chuẩn bị mọi thứ.

Buổi chiều hôm đó, sau khi tan học, tôi cố gắng về nhà thật sớm. Bố cũng đã xin công ty cho về sớm. Lúc về đến nhà, tôi thấy trên bàn đã có một bó hoa rất đẹp. Một bó hoa hồng nhung thật đẹp. Loài hoa tượng trưng cho tình yêu. Tôi thầm nghĩ khi nhận được bó hoa này chắc chắn mẹ sẽ rất hạnh phúc.

Sau khi dọn cất sách vở, tôi liền vào bếp giúp bố. Tôi phụ trách rửa rau, thái thịt và nấu cơm. Còn việc chế biến món ăn sẽ do đảm nhận. Em Thu phụ trách dọn lau dọn bàn ăn, chuẩn bị bát đũa. Hơn hai tiếng đồng hồ trôi qua, ba bố con tôi đã hoàn thành những món ăn mà mẹ thích: sườn xào chua ngọt, đậu kho thịt, canh cá chua ngọt… Những món ăn hấp dẫn, đẹp mắt đã được dọn lên bàn. Ở giữa bàn còn là một lọ hoa hồng do chính tay tôi tự cắm. Sau khi làm xong hết mọi công việc, ba bố con tôi đều đồng ý với nhau rằng công việc quả nội trợ quả thật rất vất vả.

Đến bảy giờ tối, tôi nhắn tin báo cho cô Hòa mọi việc chuẩn bị đã xong. Khoảng mười lăm phút sau thì mẹ đã về đến nhà. Em Thu được giao nhiệm vụ đón mẹ. Khi mẹ bước vào bếp, bố đã cầm bó hoa hồng tặng mẹ. Lúc đó tôi nhìn thấy khuôn mặt của mẹ rất ngạc nhiên, kế tiếp là nụ cười hạnh phúc. Cả gia đình ngồi vào bàn ăn. Mẹ đã rất ngạc nhiên khi nghe tôi kể về quá trình nấu ăn của ba bố con. Chúng tôi cùng nhau ăn cơm thật vui vẻ, mẹ còn khen các món ăn rất ngon. Buổi tối hôm đó, gia đình tôi ngập tràn tiếng cười hạnh phúc.

Đó là lần đầu tiên tôi được trải nghiệm công việc nấu ăn. Nhờ vậy mà tôi nhận ra mẹ đã vất vả như thế nào để nấu cho chúng tôi những bữa cơm ngon. Bởi vậy mà tôi cảm thấy thương và yêu mẹ nhiều hơn.

* Khái niệm: 

Phân tích một tác phẩm văn học (nội dung chủ đề, những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật và hiệu quả thẩm mỹ của nó) thuộc kiểu bài nghị luận văn học, trong đó người viết dùng lí lẽ, bằng chứng để làm sáng tỏ chủ đề, những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm và hiệu quả của nó đối với việc thể hiện nội dung tác phẩm.

 
* Yêu cầu đối với kiểu văn bản:

- Về nội dung: phân tích được nội dung chủ đề, nêu và phân tích được tác dụng của những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật đối với việc thể hiện nội dung.

- Về hình thức: lập luận chặt chẽ, có bằng chứng tin cậy từ tác phẩm, diễn đạt mạch lạc, sử dụng các phương tiện liên kết hợp lí để giúp người đọc nhận ra mạch lập luận của văn bản.

- Bố cục bài viết cần đảm bảo:

+ Mở bài: giới thiệu về tác phẩm văn học (tên tác phẩm, tác giả), nêu ý kiến khái quát về chủ đề và những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm.

+ Thân bài: lần lượt trình bày các luận điểm làm nổi bật chủ đề và những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật trong tác phẩm và tác dụng của nó đối với việc thể hiện nội dung tác phẩm.

 
+ Kết bài: khẳng định lại ý kiến về chủ đề và những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm; nêu suy nghĩ, cảm xúc, trải nghiệm cá nhân hoặc bài học rút ra từ tác phẩm.

Hãy để số nhỏ hơn làxxvà số lượng lớn hơn sẽ làVàVà. Theo bài toán, các phương trình sau đây đúng:

x+Và=33,264x+Và=33 ,264
Thêm số không vào cuốixxchoVàVà, có nghĩa làVà=10xVà=10 lần.
Bây giờ, thay phương trình thứ hai vào phương trình thứ nhất:

x+10x=33,264x+10 lần=33 ,264
11x=33,26411 lần=33 ,264
x=33,26411=3,024x=1133 ,264​=3 ,024
Tiếp theo, chúng ta tìm thấyVàVà:

Và=10x=10×3,024=30,240Và=10 lần=10×3 ,024=30 ,240
Vì vậy, hai số là3,0243 ,024(số nhỏ hơn) và30,24030 ,240(số lớn hơn).

Khi tôi có cơ hội ghé thăm tỉnh Phú Yên, một điểm đến đặc biệt đã gợi lên sự tò mò và mong muốn khám phá của tôi - Nhà Thờ Bác Hồ Phú Yên. Được xây dựng tại cao nguyên Vân Hoà, nơi được mệnh danh là "Đà Lạt của tỉnh Phú Yên", nhà thờ này mang đến một không gian trong lành và hấp dẫn cho những người yêu thích khám phá Phú Yên và tưởng niệm về thời kỳ lịch sử xa xưa.

Nhà Thờ Bác Hồ Phú Yên không chỉ là một điểm tham quan quan trọng, mà còn là nơi để tưởng nhớ Bác Hồ của Đảng bộ và các đoàn thể. Nó được công nhận là Di tích lịch sử cấp Quốc gia và là niềm tự hào của người dân Phú Yên. Việc xây dựng nhà thờ này đã bắt đầu sau khi Bác Hồ từ trần vào ngày 9 tháng 9 năm 1969. Đây là một cách tưởng nhớ công ơn của vị cha già dân tộc.

Ban đầu, nhà thờ Bác Hồ Phú Yên được lợp mái bằng tranh và làm bằng cây rừng, vách nứa, vì vậy không thể tránh khỏi những tác động của thời gian. Do đó, hàng năm, nhà thờ được tu sửa nhiều lần để duy trì và bảo vệ nó.

Đến năm 2003, nhà thờ Bác Hồ Phú Yên đã được xây dựng chắc chắn hơn với diện tích 1.500 m2. Với kiến trúc hùng vĩ và uy nghi, nó toát lên vẻ đẹp độc đáo của một ngôi đền đài.

Nổi bật giữa thảm thực vật xanh tươi tự nhiên, nhà thờ Bác Hồ Phú Yên hiện lên đầy trầm mặc và yên bình với sự kết hợp giữa mái ngói đỏ của người Kinh và hình ảnh nhà sàn đặc trưng của dân tộc Ê Đê. Thiết kế này thể hiện tính đoàn kết và không phân biệt chủng tộc của người dân Việt Nam.

Khi bước chân vào Nhà Thờ Bác Hồ, tôi không thể quên được không gian trang nghiêm, tràn đầy uy nghi của nó giữa tiết trời dịu mát và trầm lặng của Phú Yên. Nó thực sự là một công trình văn hoá, thể hiện tinh thần truyền thống của dân tộc Phú Yên. Bên cạnh tượng đài tưởng nhớ, khuôn viên rộng lớn của nhà thờ còn bao gồm nhà trưng bày, nhà tiếp khách, khu vui chơi và tấm bia điêu khắc chứa đựng những nội dung lịch sử độc đáo và vô giá.

Xung quanh khu vực nhà thờ Bác Hồ Phú Yên là một khu đất rộng lớn, trồng hơn 1.500 loại cây ăn quả hấp dẫtừ và cây cảnh, tạo nên một không gian xanh mát và thân thiện. Điều này tạo điểm nhấn cho nhà thờ và mang lại một trải nghiệm tuyệt vời cho khách tham quan.

Nhà Thờ Bác Hồ Phú Yên không chỉ là một điểm du lịch thu hút du khách bởi vẻ đẹp kiến trúc và không gian xanh, mà còn là một nơi để người dân và du khách tưởng niệm về Bác Hồ và ý nghĩa to lớn của ông đối với dân tộc Việt Nam. Nơi đây thường được sử dụng để tổ chức các hoạt động tôn giáo, lễ kỷ niệm và các sự kiện quan trọng khác.

Để đến Nhà Thờ Bác Hồ Phú Yên, bạn có thể di chuyển bằng ô tô hoặc xe máy từ thành phố Tuy Hòa, cách khoảng 20 km. Đường đi đến nhà thờ khá thuận tiện và dễ tìm.

Trải qua một trải nghiệm tại Nhà Thờ Bác Hồ Phú Yên, tôi cảm thấy bình yên và đắm chìm trong không gian linh thiêng và tôn nghiêm. Đây là một địa điểm đáng để ghé thăm, không chỉ để khám phá vẻ đẹp kiến trúc và thiên nhiên, mà còn để tưởng niệm và cảm nhận sự vĩ đại của Bác Hồ và người dân Việt Nam trong quá trình xây dựng và bảo vệ đất nước.

Trong những năm gần đây nạn Bạo lực học đường là một vấn nạn lớn, làm đau đầu các nhà quản lí giáo dục và các cơ quan chức năng có thẩm quyền. Gây bức xúc và gây tâm lý hoang mang cho phụ huynh, thầy cô và học sinh. Vậy làm thế nào để giải quyết được tình trạng này.

Chỉ cần lên Google đánh cụm từ "Học sinh đánh nhau" thì chỉ cần (0,08 giây) thì kết quả google tìm kiếm là 3.140.000 cụm từ liên quan đến việc học sinh dùng bạo lực để giải quyết những khúc mắc. Đây là một con số thật khủng khiếp và đáng báo động. Hoặc chỉ cần vào Youtube bạn sẽ thấy những hình ảnh, những thước phim bạo lực do học sinh quay lại và tung lên mạng. Những thước phim quay cảnh đấm đá vô nhân tính của các cô cậu mang đồng phục học trò đang đấm đá, xé áo, lột quần, túm tóc gây ám ảnh cho người xem và nỗi đau về một thế hệ tuổi trẻ với những nhân cách đang bị băng hoại nghiêm trọng. Những nguyên nhân dẫn đến hành vi bạo lực thường là những hành vi do: học sinh cá biệt thành lập băng nhóm để ức hiếp bạn bè; do ảnh hưởng từ phim ảnh bạo lực; do ghen tị về thành tích học tập; do mâu thuẫn nhỏ trong bạn bè dẫn đến xích mích, nổi nóng thiếu kiềm chế; bên cạnh đó là những nguyên nhân cỏn con như "thích thì đánh cho nó chừa", "nhìn đểu".

Nguyên nhân của những vụ việc trên có thể do học sinh bị tiêm nhiễm từ lối cư xử của các đối tượng bên ngoài nhà trường, thậm chí là những người lớn trong gia đình. Nhiều học sinh có cha mẹ hoặc người thân là những người hành nghề tự do trong xã hội và có cách cư xử không đúng chuẩn mực. Chính những thói quen ứng xử hằng ngày của họ đã vô tình gieo trong đầu các em những suy nghĩ không tốt, dẫn đến việc các em có lối cư xử, hành xử không hay trong nhà trường với bạn bè.Bạo lực học đường để lại những hậu quả nghiêm trọng, khó lường:Gây tổn thương và gây dư chấn về tinh thần và thể xác: học sinh bị bạn bè đánh đập rồi bị quay phim tung lên mạng sẽ dễ bị chấn thương tâm lí, sốc về tinh thần, cảm thấy quê với bạn bè, xấu hổ với mọi người xung quanh. Đau lòng hơn nữa khi mà những học sinh bị đánh, thầy cô giáo bị hành hung không phải xây xát nhẹ mà phải nằm viện với di chứng về tổn thương thể xác. Bị gãy tay chân, bị chấn thương sọ não. Thậm chí bị hoảng loạn, bị thần kinh, bỏ học, bỏ dạy.

Giải pháp nào cho Bạo lực học đường? Có Bốn giải pháp cấp thiết xóa bạo lực học đường:Toàn xã hội cần phải củng cố, nâng cao chất lượng môi trường xã hội, văn minh tiến bộ. Cần có biện pháp quản lý, ngăn chặn và chế tài hiệu quả những hoạt động có tác hại đến môi trường văn hóa xã hội. Nghiêm cấm các game bạo lực.Quan tâm nâng cao văn hóa gia đình. Trong từng gia đình, người lớn phải làm gương, giao tiếp ứng xử đúng mực, mạnh dạn lên án và loại bỏ bạo lực ra khỏi đời sống gia đình.Xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ ba môi trường giáo dục: gia đình – nhà trường – xã hội. Các cơ quan báo chí phải quan tâm thỏa đáng đối với lĩnh vực văn hóa, đạo đức và chấp hành luật pháp của mọi người dân.Xã hội và ngành giáo dục cần xác định rõ lại vai trò, vị trí của người thầy, quyền hạn và trách nhiệm trong nhiệm vụ giáo dục đạo đức học sinh. Người thầy và nhà trường phải được bảo vệ danh dự và có đủ cơ chế để răn đe học sinh.Nhà trường cần phát huy trách nhiệm đội ngũ giáo viên chủ nhiệm trong việc kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của từng cá nhân học sinh.Tình thương, trách nhiệm là phương thuốc hiệu nghiệm nhất ngăn chặn bạo lực học đường.

Theo bản thân tôi: Học sinh cần nghiêm túc kiểm điểm lại bản thân, biết kiềm chế được, biết nhận lỗi khi mình làm sai và biết vị tha khi bạn nhận ra lỗi lầm.Với học sinh cá biệt, cần có sự quan tâm của gia đình - nhà trường - xã hội. Nếu tiếp tục vi phạm cần xử lý nghiêm bằng cách cho đi cải tạo, giáo dục nhân cách. Vì một môi trường học đường lành mạnh, Học sinh "HÃY NÓI KHÔNG VỚI BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG". Mỗi người lớn trong gia đình phải là tấm gương lớn cho con em noi theo.

- Chi tiết miêu tả không gian đặc trưng của mùa xuân Hà Nội vào đầu tháng Giêng:

+ Cây mai, cây đào, cây chổi mận tràn đầy nhựa sống

+ Mưa riêu riêu, không khí lành lạnh

+ Có tiếng nhạn kêu trong đêm, tiếng trống chèo, câu hát huê tình

- Chi tiết miêu tả không gian đặc trưng của mùa xuân Hà Nội sau rằm tháng Giêng

+ Đào hơi phai nhưng nhụy vẫn còn phong, cỏ không mướt như đầu Giêng nhưng nức một mùi hương man mác

+ Mưa xuân thay cho mưa phùn

+ Độ tám, chín giờ: nền trời sáng hồng hồng

+ Cuối tháng Giêng có những đêm trăng đẹp

- Chi tiết miêu tả không gian gia đình.

+ Đoàn tụ, êm đềm

+ Trên kính, dưới nhường

+ Bàn thờ Phật, Thánh, Tổ tiên khiến lòng ấm lạ

Làm tương tự trên nha bn

Ngày giờ trong máy tính được sử dụng chung để quản lý các thư mục, các tệp không thuộc riêng phần mềm ứng dụng nào. Nên em chỉ cần kích chuột vào biểu tượng ngày giờ để thay đổi.

Trong cuộc sống, con người ai cũng sẽ phải trải qua những khó khăn, vấp ngã thì mới có thể rút ra bài học cho bản thân và nên người. Để có được những điều tốt đẹp đòi hỏi con người phải có những sự quyết tâm rất lớn. Từ đây, chúng ta có thể khẳng định sự quyết tâm có vai trò vô cùng quan trọng đối với mỗi người. Sự quyết tâm chính là việc mỗi người nỗ lực hết sức mình, dốc hết khả năng của mình để thực hiện ước mơ, nguyện vọng, mục tiêu mà bản thân mình đã đặt ra. Sự quyết tâm có vai trò và ý nghĩa vô cùng to lớn có tính chất quyết định đến sự thành công của mỗi người. Nếu thiếu đi sự quyết tâm, giấc mơ của ta sẽ mãi dang dở, ngày càng xa rời ra và trở nên hão huyền hơn bao giờ hết. Sự quyết tâm chính là sợ dây kéo ước mơ gần lại với hiện thực. Quyết tâm làm cho con người mạnh mẽ hơn, kiên định hơn với lí tưởng sống của mình, từ đó có thêm động lực để cố gắng, phấn đấu. Nếu không có sự quyết tâm, bản thân ta sẽ không thể phát triển tốt đẹp, ngày càng lún sâu vào vũng bùn, trở nên nông cạn hơn bao giờ hết. Không có sự quyết tâm, con người sẽ không có động lực phấn đấu, mất đi sự kiên trì và những đức tính tốt đẹp của bản thân. Là người học sinh, chủ nhân tương lai của đất nước, mang trong mình nhiều ước mơ, khát vọng, lí tưởng sống cao đẹp thì ngay từ bây giờ ta hãy sống với sự quyết tâm, ý chí mạnh mẽ để có thể hiện thực hóa những ước mơ đó của chính mình. Thời gian không chờ đợi bất kì ai cũng như không quay ngược lại quá khứ, chính vì thế, ta cần biết cố gắng nhiều hơn nữa từng ngày, biết nắm bắt thời cơ và tạo ra những giá trị tốt đẹp cho bản thân cũng như cho xã hội ngày càng trở nên văn minh, thịnh vượng hơn.

5 từ khi người cha về nghỉ hưu cuộc sống của gia đình đặc biệt là nhân vật chính có nhiều sự thay đổi:

- bỗng dưng về nhà xới tung lên mọi thứ với kỉ luật nhà binh.

-Cha đã biến cả nhà thành trại lính

6.Thái độ của nhân vật tôi trong câu nói "chẳng có gì cả con nói là tôi nhấn mạnh từng chữ con chán ghét cha và cả những điều cha nghĩ những điều cha nói và cha làm. Cha đã biến cả nhà ta thành trại lính" là:

- sự hỗn láo với người cha

- sự vô ơn với những người đi trước

- sự nông nổi của tuổi trẻ

- thái độ không tốt với người đã sinh ra mình

1. Đặt vấn đề:

Sử thi Đăm Săn là một trong những tác phẩm sử thi tiêu biểu nhất được sáng tạo bởi trí tưởng tượng phong phú, lãng mạn của đồng bào Ê-đê, là bức tranh phản ánh lịch sử văn hoá của đồng bào Tây Nguyên

2. Giải quyết vấn đề

a. Đặc điểm đời sống của người Ê-đê

- Nơi ở: Ngôi nhà là điểm nổi bật trong giá trị văn hóa vật chất của người Ê đê:

+ Ngôi nhà được miêu tả trong sử thi

+ Ngôi nhà trong sinh hoạt của người Ê-đê

- Ẩm thực: sự hòa trộn, tinh tế của thảo dược, gia vị và thực phẩm tươi sống với những phong cách nấu nướng đặc biệt

+ Ẩm thực trong sử thi

+ Ẩm thực trong phong tục tập quán đời thường

- Trang phục: dân tộc Ê Đê lại tạo được sức hút mạnh mẽ với những bộ y phục độc đáo và mới lạ.

+ Trang phục của các nhân vật trong sử thi

+ Trang phục của người Ê-đê trong sinh hoạt

- Phương tiện vận chuyển

+ Các phương tiện đi lại, vận chuyển trong sử thi

+ Các phương tiện đi lại, vận chuyển

b. Đặc điểm văn hóa của người Ê-đê:

- Trang phục, nhà ở truyền thống

- Chế độ gia đinh, tôn giáo

- Các lễ hội, hoạt động văn hóa

3. Kết luận

Người Ê đê ở Đắk Lắc có đời sống vật chất và tinh thần rất đặc sắc. Chính những giá trị văn hóa truyền thống của người Ê đê đã tạo nên những nét đặc trưng văn hóa của vùng đất Tây Nguyên, tạo nên nét khác biệt trong văn hóa so với các vùng văn hóa khác. Những nét văn hóa phong phú và đa dạng của người dân tộc Ê đê đã thực sự đóng góp những tri thức văn hóa lịch sử quý giá vào kho tàng văn học sử thi nói riêng và văn học Việt Nam nói chung 

4. Tài liệu tham khảo

3. Viết 

Viết bài theo dàn ý đã lập.  

Bài viết tham khảo: 

Đăm Săn là tác phẩm sử thi kinh điển của Việt Nam, chiếm vị trí, vai trò quan trọng trong tiến trình phát triển của nền văn học nước nhà. Thiên sử thi không chỉ miêu tả những chiến oanh liệt, phản ánh thực tế những khát vọng anh hùng của con người Ê-đê mà còn mở ra bản sắc văn hóa dân tộc đậm đà của người Ê-đê qua những chi tiết trong truyện. Cho đến nay đã có nhiều nhà nghiên cứu tìm hiểu về sử thi này. Những nhà nghiên cứu người Pháp đã có công lớn trong việc sưu tầm, dịch thuật và công bố sử thi Đăm Săn đầu tiên trên thế giới. Sau đó, vào năm 1957, tác giả Đào Tử Chí đã dịch tác phẩm Đăm Săn từ tiếng Pháp ra tiếng Việt, công bố trên Tạp chí Văn nghệ với tên gọi: Bài ca chàng Đăm Săn. Khi sử thi Đăm Săn được dịch ra tiếng Việt, công cuộc nghiên cứu tác phẩm này được chú ý nhiều hơn. Nhìn chung, các tác giả đều giành sự quan tâm cho sử thi Đăm Săn và đạt được những kết quả tự hào. Tuy nhiên, sử thi Đăm Săn còn khai thác được vẻ đẹp văn hóa Ê-đê qua sử thi Đăm Săn, góp thêm điểm nhìn mới mẻ về bản sắc văn hóa cộng đồng người Ê-đê nói chung và sử thi Đăm Săn nói riêng.

Trước tiên, có thể thấy, ngôi nhà là điểm nổi bật trong giá trị văn hóa vật chất của người Ê-đê. Trong sử thi Đăm Săn, ngôi nhà của người anh hùng Đăm Săn được miêu tả rất kỹ: “nhà chàng Đăm Săn dài đến nỗi tiếng chiêng đánh đằng trước nhà, người đứng sau nhà không nghe thấy. Mái hiên nhà chàng con chim bay mỏi cánh mới hết”. Nhà của Đăm Săn có những “chiếc khiên chói lọi như đèn đuốc”, “vải sợi nặng trĩu làm cong các sào phơi. Thịt bò thịt trâu treo đầy xung quanh”, “bát đĩa bằng đồng để khắp sàn nhà” (2). Người Ê đê thường cất nhiều đồ dùng ở trong nhà, đặc biệt ở gian khách, ví dụ như ché rượu cần, cồng chiêng, nồi đồng, thịt trâu bò... vì đây là những tài sản giá trị, thể hiện sự giàu có. Ngôi nhà ấy không chỉ là không gian sống mà còn là nơi gắn kết bao thế hệ dòng tộc người Ê đê, nơi đánh dấu sự phồn thịnh, hùng cường của bộ tộc, bộ lạc. Thực tế nhà ở của người Ê-đê cũng chia không gian nội thất làm hai phần theo chiều dọc, phần phòng khách vừa là nơi sinh hoạt vừa là nơi gắn kết cả đại gia đình. Phần cuối thì dành cho các cặp hôn nhân ở trong từng buồng có vách ngăn. Những ngôi nhà dài không chỉ là biểu tượng vật chất của thế chế gia đình mẫu hệ mà còn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa tinh thần của người Ê Đê qua năm tháng. Ngôi nhà sàn được làm bằng tre, nứa hoặc bằng gỗ, mặt sàn và vách tường bao quanh nhà làm bằng thân cây bương hay thân cây tre già đập dập, mái lợp cỏ tranh. Điều đặc biệt của ngôi nhà dài là luôn có hai cầu thanh đực dành cho những thành viên nam và cầu thang cái dành cho nữ giới. 

Đời sống của người Ê-đê còn được thể hiện qua món ăn hàng ngày. Ẩm thực Ê Đê là sự hòa trộn, tinh tế của thảo dược, gia vị và thực phẩm tươi sống với những phong cách nấu nướng đặc biệt. Những món ăn luôn có sự kết hợp hài hòa giữa vị chua, cay và đắng. Ẩm thực Ê Đê đã góp phần tạo nên sự độc đáo cho nền ẩm thực Việt Nam.và đồng thời là yếu tố thu hút khách du lịch. Trong những bữa ăn, cơm tẻ là một món ăn chủ yếu, muối ớt là thức ăn không thể thiếu đối với đồng bào Ê Đê. Những món ăn tiêu biểu của Ê Đê với nhiều loại gia vị, thảo dược có thể kể đến như món thịt bò xào xả gừng, các loại thịt thú rừng, các món hầm như canh làm từ bột gạo xay nhuyễn, canh môn rừng, cá lóc suối, gà nướng. Trong sử thi Đăm Săn, Đăm Par Kvây đã tiếp đãi Đăm Săn trước khi lên đường bắt Nữ Thần Mặt Trời “đốt một gà mái ấp, giết một gà mái đẻ, giã gạo trắng như hoa êpang”. Ẩm thực Ê Đê phản ánh phong tục, lối sống phóng khoáng, gần gũi giữa con người với thiên nhiên thông qua cách nguyên liệu, chế biến theo phong cách vừa dân dã, vừa đậm chất núi rừng.

Bản sắc văn hóa của cộng đồng người Ê đê được thể hiện rõ nét qua trang phục và các hoạt động lao động sản xuất. Người anh hùng Đăm Săn được miêu tả với thân hình khỏe khoắn, cường tráng trong trang phục: “cái khố có hoa sao, cái áo có hoa me”, “Trên đầu, chàng quấn một cái khăn màu tím. Quanh lưng, chàng thắt một chiếc khăn màu đỏ”. Trang phục của Đăm Săn chính là trang phục điển hình của đàn ông Ê đê xưa. Y phục của họ gồm áo và khố: áo của nam thường có phần tay khá dài, vạt sau dài hơn vạt trước và khố dùng để che chắn nửa thân dưới của họ. Ngoài ra, họ cũng thường mang hoa tai, vòng cổ hoặc quấn khăn đen nhiều vòng trên đầu. Chính những bộ trang phục này đã tôn lên vẻ đẹp độc đáo, đầy nam tính của họ. Bên cạnh đó, những người vợ của Đăn Săn cũng mang những bộ trang phục rất bắt mắt “Mỗi nàng mặc một chiếc váy có hoa me và chiếc áo có hoa sao”. Trang phục của nữ giới là váy tấm, áo chui, chúng được làm bằng thổ cẩm với gam màu chàm, màu đen chủ đạo và điểm những hoa văn sặc sỡ đậm chất thiên nhiên núi rừng. Trang phục còn kết hợp với trang sức bằng vàng hoặc đồng, vòng tay thường được đeo thành bộ kép để nghe tiếng va chạm của chúng vào nhau. 

Phương tiện đi lại phổ biến nhất của người Ê đê xưa là voi, là ngựa: “Mặt đất in dấu chân ngựa nhiều như chân rết. Mặt đất in đầy dấu chân voi như đáy cối giã gạo”. Đăm Săn đã cưỡi voi dẫn dân làng đi lao động bắt cua, tôm, cá; cưỡi voi đi chiến đấu với M’tao Grứ và M’tao M’xây để bảo vệ thị tộc, bảo vệ vợ của mình. Đó là những “con voi đực đuôi dài chấm đất, có bộ ngà rộng, mặt nó như bông hoa đẹp, khiến cho người người trông thấy nó đều phải vui mừng”. Không chỉ có voi mà ngựa cũng là một người bạn đồng hành cùng Đăm Săn đi bắt nữ thần Mặt Trời “con ngựa chạy nhanh như gió thổi, vượt lên đỉnh núi, nhảy qua bao dòng thác, bao con suối” đã cùng Đăn Săn băng qua mọi khó khăn ở rừng sáp đen của bà Sun Y Rít và cùng Đăm Săn hy sinh trên con đường chinh phục tự nhiên.

Đặc điểm văn hóa nổi bật của người dân Ê-đê là chế độ mẫu hệ. Điều này được thể hiện rõ qua sử thi Đăm Săn. Chế độ mẫu hệ của người Ê đê in đậm trong kiến trúc và trang trí chiếc đầu cầu thang vào nhà. Chúng được trang trí đôi bầu sữa và hình vầng trăng khuyết - những biểu tượng sống động của tính nữ. Khi Đăm Săn đến nhà của Nữ Thần Mặt Trời “cầu thang trông như cái cầu vồng”. Văn hóa người Ê đê còn mãi với tục nối dây (Juê nuê) - một luật tục cổ truyền trong hôn nhân của người Ê đê. Tục này quy định khi chồng chết, người phụ nữ có quyền đòi hỏi nhà chồng phải thế một người đàn ông khác để làm chồng. Ngược lại khi vợ chết, người chồng phải lấy một người con gái trong gia đình vợ, miễn là người đó chưa có chồng. Theo tục Juê nuê, trong hôn nhân của người Ê đê, khi bà của H’Nhí và H’Bhí chết, hai nàng phải nối dây với chồng bà là ông M’tao Y Kla (cậu của Đăm Săn). Nhưng cậu của Đăm Săn chết, Đăm Săn phải thay cậu nối sợi dây hôn nhân với H’Nhí và H’Bhí. Trong sử thi, Đăm Săn đã thực hiện nhiệm vụ làm lụng gắn với các hoạt động chăn nuôi, săn bắt, trồng trọt. Khát vọng của chàng mang ý nghĩa khẳng định sức mạnh của bản thân mình, đặt sức mạnh con người sánh ngang với tự nhiên. Đăm Săn kiên cường đi tìm nữ thần Mặt Trời. Đứng trước nữ thần Mặt Trời vô cùng xinh đẹp, chàng đã nói rõ ý định của mình: “Tôi đến đây tìm người dệt chăn cho tôi, dệt áo dệt khố cho tôi mặc, tìm người nấu cơm cho tôi ăn”. Nhưng nữ thần Mặt Trời đã từ chối. Chàng thất vọng lên ngựa trở về, nhưng ngựa của Đăm Săn không chạy đua kịp với tốc độ của ánh sáng mặt trời nên cuối cùng chàng chết ngập trong rừng đất đen đang tan chảy của bà H’Sun Y Rít. Người anh hùng đã hy sinh nhưng lý tưởng thì vẫn được tiếp nối mãi với sự xuất hiện của Đăm Săn cháu sau này, những người dân Ê đê khác sẽ tiếp tục đi tiếp con đường của chàng Đăm Săn, tiếp tục hoàn thiện lý tưởng, khát khao khẳng định mình, chinh phục thiên nhiên, những miền đất lạ để mở rộng sự giàu có, trù phú của buôn làng mà người anh hùng này đã mở ra trước đó…

Sử thi Đăm Săn là một trong những tác phẩm quan trọng trong kho tàng văn học dân tộc. Qua hình tượng Đăm Săn, chúng ta hiểu rõ hơn về bản sắc văn hóa và con người Ê đê vùng đất Tây Nguyên. Sử thi Đăm Săn đã tô đậm thêm những nghi thức, nghi lễ độc đáo với những tập tục đặc biệt của tộc người Ê đê không thể trộn lẫn với các dân tộc khác. 

Bán Kính hình tròn là 9 : 2 = 4,5(cm)

Diện Tích Hình Tròn là : 4,5 x 4,5 x 3,14 = 63,585

Diện Tích Bông hoa là : 63,585 x 25 : 100 = 15,89625

Diện Tích tô màu là : 63,585 - 15,89625 = 47,68875

Trong bài thơ “Đường về quê mẹ” của Đoàn Văn Cừ, những dòng chữ dường như mang đến một hành trình trở về quê hương đầy cảm xúc và ý nghĩa. Từng câu thơ lồng ghép những hình ảnh màu sắc và sống động, khiến cho người đọc không chỉ trầm trồ trước vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn cảm nhận được tình yêu thương chân thành của người con đối với mẹ. Trong kí ức đáng nhớ ấy, mỗi khi mùa xuân trở về, mẹ lại dẫn đàn con trở về quê ngoại. Bước theo những dấu chân của mẹ, con được chìm đắm trong vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên và sự chân thành của con người quê hương. Cảnh sắc mùa xuân với những đồng hoa đua nở, con sông trong xanh, những bãi cát trắng, và những cánh đồng xanh tươi… tất cả tạo nên một bức tranh thôn quê tươi đẹp và hài hòa. Những hình ảnh này không chỉ đẹp mắt mà còn mang đến cho người đọc cảm giác bình yên và ấm áp. Trong mắt người con, quê ngoại là một vùng đất đầy kỷ niệm êm đềm và thơ mộng. Nhân vật trung tâm của bài thơ là người mẹ, một người phụ nữ xinh đẹp và tốt bụng. Với những chiếc khuyên vàng, chiếc áo yếm thắm và áo dài màu nâu, mẹ là hình ảnh đẹp và quyến rũ trong tâm trí con. Mẹ có đôi mắt sáng ngời, đôi môi hồng, và má đỏ… những nét đẹp này luôn ấn tượng sâu sắc trong tâm trí con. Con không khỏi ngạc nhiên và mê đắm: “Trông mẹ giống như một cô gái”. Mẹ được người dân quê khen ngợi với tính cách hiền hòa và dễ mến. Dù đã lấy chồng và sống xa quê hương, mẹ vẫn giữ trong lòng mình tình yêu và sự ghi nhớ về quê ngoại. Bài thơ “Đường về quê mẹ” không chỉ đơn thuần là một tấm gương tình mẫu tử, mà còn thể hiện tình yêu thương và niềm tự hào của người con với vẻ đẹp và nết na của mẹ. Mỗi lần cùng mẹ trở về quê ngoại, người con luôn tràn đầy niềm vui và háo hức. Bài thơ đã chạm đến lòng người, khắc sâu hình ảnh một người mẹ yêu thương và những kỷ niệm đáng nhớ trong tâm trí người con.