Câu 1 (trang 130 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1): Tóm tắt

   Cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay, bác Tai so bì với lão Miệng chỉ ăn không làm nên bàn nhau không làm gì để lão Miệng không có gì ăn. Nhưng mấy ngày sau cả thảy đều mệt mỏi rã rời vì lão Miệng không ăn thì tất cả đều bị tê liệt, công việc lão Miệng là nhai thức ăn để tiếp sức lực. Nhận ra sai lầm, Chân, Tay, Tai, Mắt đến xin lỗi và cho lão Miệng ăn và trở lại khỏe mạnh. Từ đó họ sống hòa thuận với nhau.

   - Truyện đã tưởng tượng mỗi bộ phận cơ thể là một nhân vật.

   - Chi tiết thực: các bộ phận của cơ thể phải nhờ có cái ăn mới khỏe mạnh được.

   - Chi tiết tưởng tượng: các bộ phận biết nói năng, hành động, suy nghĩ.

 Câu 2 (trang 130 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   - Truyện Truyện sáu con gia súc so bì công lao

       + Tưởng tượng: sáu con gia súc nói tiếng người, kể công, kể khổ, suy bì, tị nạnh.

       + Chi tiết thực: đặc điểm riêng về cuộc sống, hoạt động của mỗi giống gia súc.

       + Ý nghĩa: khẳng định ích lợi riêng của mỗi giống gia súc với cuộc sống con người; ngầm khuyên răn con người không nên cho mình là quan trọng hơn người khác, trong cuộc sống mỗi người mỗi việc, không nên so bì thiệt hơn.

   - Truyện Giấc mơ trò chuyện với Lang Liêu

       + Yếu tố tưởng tượng: Giấc mơ gặp Lang Liêu, Lang liêu đi thăm dân nấu bánh chưng, trò chuyện với Lang Liêu

       + Chi tiết thực: Lang Liêu là nhân vật trong truyền thuyết "Bánh chưng, bánh giầy", phong tục làm bánh chưng bánh giầy của dân tộc Việt Nam.

 
       + Ý nghĩa: hiểu thêm về Lang Liêu, về phong tục truyền thống của dân tộc.

   → Cách kể một câu chuyện tưởng tượng: kể bằng trí tưởng tượng của mình một phần dựa vào những điều có thật, mang một ý nghĩa nào đó.

Luyện tập
Câu 1 (trang 134 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Mở bài: Nhắc lại nguồn gốc mối thù dai dẳng giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh và thời gian xảy ra cuộc chiến (ví dụ: mùa lũ năm 2017)

Thân bài:

   - Khung cảnh trước trận đấu:

       + Bầu trời tối đen, chớp sáng, sấm nổ,...

       + Đội quân hùng mạnh của hai bên: Sơn Tinh

       + Người người hoảng hốt, sợ hãi, la hét...

       + Ti vi, báo đài đâu đâu cũng thấy đưa tin về cuộc giao chiến dữ dội sắp di

1. Tóm tắt truyện Chân, Tay, Tai ,Mắt, Miệng: Cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay và bác Tai quyết định không làm lão Miệng nữa vì cho rằng xưa nay lão chẳng làm gì cả. Vài ngày sau họ cảm thấy mệt mỏi uể oải và cuối cùng họ nhận ra được sai lầm của mình và sửa chữa nó.

- Trong truyện tác giả dân gian đã tưởng tượng ra cuộc tị nạnh và cuộc nói chuyên của Chân , Tay, Tai, Mắt, Miệng.

- Chi tiết có thật: Chân, Tay, Tai,Mắt,Miệng là các bộ phận trên cơ thể người.

- Chi tiết không có thật: Các bộ phận của cơ thể nói chuyện, tranh luận, đối thoại như con người.

2. Cách kể một câu chuyện tưởng tượng:

 
   + Kể bằng trí tưởng tượng của mình

   + Dựa trên những yếu tố có thật.

   + Sử dụng biện pháp nhân hóa

   + Kể các sự kiện theo thứ tự trước sau, nguyên nhân, kết quả.

⇒ Câu chuyện phải có ý nghĩa và bài học nhất định.

II. Luyện tập
Lập dàn ý các đề.

1/ Tưởng tượng cuộc đọ sức giữa Sơn Tinh, Thủy Tinh trong điều kiện ngày nay với máy xúc máy ủi, xi-măng, cốt thép, máy lội nước,máy bay trực thăng…

 
a. Mở bài:

* Giới thiệu chung:

- Nhắc lại nguồn gốc mối thù dai dẳng giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh.

- Thời gian xảy ra cuộc giao chiến. (Ví dụ: Mùa lũ năm 2006 ở đồng bằng sông Hồng)

b. Thân bài:

* Tả cuộc đọ sức giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh:

- Khung cảnh trước trận đấu:

   + Bầu trời tối đen, chớp rạch loang loáng, sấm nổ đì đùng...

   + Sơn Tinh bình tĩnh chuẩn bị mọi phương tiện hiện đại để sẵn sàng đánh trả.

- Trong trận đấu:

   + Thủy Tinh hoá phép hô gió gọi mưa. Giông tố nổi lên ầm ầm, mưa như trút. Nước sông Hồng dâng lên cuồn cuộn đe dọa phá vỡ đê...

   + Sơn Tinh bày binh bố trận, phối hợp chặt chẽ các lực lượng và phương tiện để chống đỡ, đẩy lùi các đợt tấn công của Thủy Tinh.

- Kết thúc trận đấu:

   + Sau nhiều ngày đêm giao tranh, Thủy Tinh thua trận phải rút quân về.

   + Nhân dân vui mừng trước thắng lợi to lớn, càng tin tưởng vào tài năng và đức độ của Sơn Tinh.

c. Kết bài

- Cảm nghĩ của em về cuộc chiến của hai người, về cái thiện, cái ác.

2/ Trẻ em vẫn mơ ước vươn vai một cái là trở thành tráng sĩ như Thánh Gióng. Em hãy tưởng tượng mình mơ thấy Thánh Gióng và hỏi ngài bí quyết, xem ngài khuyên em như thế nào.

a. Mở bài:

- Buổi sáng, trong giờ Ngữ văn, em được học truyền thuyết Thánh Gióng và câu chuyện thần kì đã cuốn hút em.

- Đêm đó, em mơ thấy mình được gặp Thánh Gióng.

b. Thân bài:

Kể lại giấc mơ gặp Thánh Gióng:

- Trong mơ em thấy một tráng sĩ tư thế oai phong lẫm liệt, đầu đội mũ sắt, cưỡi trên lưng con ngựa sắt, tự xưng là Thánh Gióng.

- Em bày tỏ ước muốn của mình và hỏi Thánh Gióng bí quyết làm thế nào để vươn vai một cái là trở thành tráng sĩ có sức mạnh phi thường.

 
- Thánh Gióng khuyên em nên chăm chỉ học hành, thường xuyên rèn luyện sức khoẻ để trở thành người có trí tuệ sáng suốt trong một thân thể khỏe mạnh. Như vậy thì mới có ích cho gia đình và xã hội.

c. Kết bài:

Cảm nghĩ của em:

- Giấc mơ gặp Thánh Gióng thật đẹp và nhiều ý nghĩa.

- Em thấm thía lời khuyên thiết thực của Thánh Gióng, cố gắng phấn đấu thành con người toàn diện.

3/ Do một lỗi lầm nào đó mà em bị phạt buộc phải biến thành một con vật (con vật cụ thể do học sinh chọn) trong thời hạn ba ngày. Trong ba ngày đó, em đã gặp những điều thú vị gì và rắc rối gì? Vì sao em mong chóng hết hạn để trở lại làm người?

a. Mở bài: Nêu nguyên nhân mắc lỗi. Con vật em biến thành là gì? (con chuột)

b. Thân bài:

- Cảm giác của em khi biến thành con vật đó.

- Nêu những điều thú vị và rắc rối:

   + Thú vị:

     • Gặp cộng đồng loài chuột

     • Tha hồ phá phách, gặm nhấm.

     • Được đi du ngoạn khắp nơi.

   + Những rắc rối:

     • Bị mèo vồ, vướng vào bẫy chuột: sợ hãi, tìm đường thoát thân.

     • Nguyên nhân làm cho em muốn trở lại thành một con người bình thường.

c. Kết bài:

- Khi tỉnh dậy vẫn là một con người.

- Cảm nghĩ của mình khi bị biến thành chuột.

- Lời hứa.

4/ Trong nhà em có ba phương tiện giao thông: xe đạp, xe máy và ô tô. Chúng cãi nhau, so bì hơn thua kịch liệt. Hãy tưởng tượng em nghe thấy cuộc cãi nhau đó và sẽ dàn xếp như thế nào.

a. Mở bài:

Một buổi tối xe đạp, xe máy, ô tô gặp nhau trong nhà xe, chúng lên tiếng cãi nhau, so bì hơn thua.

b. Thân bài:

- Xe ô tô chê xe máy, xe đạp: chậm chạp, không che mưa, che nắng được cho con người.

- Xe máy chê ô tô to xác, chiếm nhiều chỗ, chạy hao xăng, tốn tiền, không vào được nơi ngõ hẻm; Xe máy tự khoe mình nhỏ hơn, nhanh nhẹn, không như xe đạp chậm chạp kia.

 
- Xe đạp bảo rằng tuy mình chậm chạp nhưng không tốn xăng, không gây ô nhi