1️⃣ Ảnh hưởng của địa hình đối với khí hậu
a. Vùng núi cao
Hiện tượng: Nhiệt độ giảm theo độ cao, mùa đông lạnh hơn, mưa nhiều ở sườn đón gió (hiện tượng gió lên núi → mưa sườn đông).
Ví dụ:

Sapa (Lào Cai): nằm ở vùng núi cao, mùa đông lạnh, thậm chí có băng tuyết, nhiệt độ thấp hơn đồng bằng.
Dãy Trường Sơn: mặt đông đón gió mùa Tây Nam → mưa nhiều; mặt tây → khô hạn.
b. Đồng bằng ven biển
Hiện tượng: Gió biển làm nhiệt độ ít biến động, mùa hè mát, mùa đông ấm, độ ẩm cao.
Ví dụ:

Đồng bằng sông Hồng: gần biển → khí hậu ẩm, mưa nhiều vào mùa hè.
Đồng bằng sông Cửu Long: mùa khô ít mưa, mùa mưa nhiều, do ảnh hưởng gió mùa kết hợp thủy triều.
c. Sườn núi chắn gió (hiện tượng mưa bóng mây)
Hiện tượng: Sườn núi phía đón gió mưa nhiều, sườn khuất gió → khô hạn.
Ví dụ:

Dãy Trường Sơn: sườn đông → mưa nhiều; sườn tây → khô (miền Trung Tây Nguyên).

2️⃣ Ảnh hưởng của địa hình đối với sinh vật
a. Núi cao → rừng ôn đới và thảm thực vật đặc trưng
Hiện tượng: Nhiệt độ thấp, đất dốc, thích hợp cây rừng núi cao, cây bụi.
Ví dụ:

Rừng trên núi Hoàng Liên Sơn → cây thông, cây lá kim.
Rừng Tây Bắc → cây gỗ lá rộng chịu lạnh.
b. Đồng bằng → rừng ngập mặn, rừng ngập lụt, đồng cỏ
Hiện tượng: Địa hình thấp, gần biển → thích hợp cây chịu ngập và muối.
Ví dụ:

Rừng ngập mặn ven biển Nam Bộ → đước, mắm.
Đồng bằng sông Cửu Long → cánh đồng lúa, vùng ngập nước mùa lũ.
c. Sườn núi khô hạn → thảm thực vật bán khô hạn
Hiện tượng: Sườn khuất gió → ít mưa → cây chịu hạn.
Ví dụ:

Miền Trung Tây Nguyên (sườn tây Trường Sơn) → cây bụi, cỏ khô, cây chịu hạn.