1. Vai trò của Khí hậu
Khí hậu quy định "kịch bản" cho sản xuất nông nghiệp thông qua các yếu tố như nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm và lượng mưa.
Quyết định cơ cấu cây trồng và vật nuôi: Mỗi loại sinh vật có một giới hạn sinh thái khác nhau. Khí hậu nhiệt đới cho phép trồng lúa nước, cà phê, cao su; trong khi khí hậu ôn đới thích hợp cho lúa mì, khoai tây và nho.
Ảnh hưởng đến thời vụ: Nhiệt độ và sự phân bố lượng mưa theo mùa quyết định thời điểm gieo trồng và thu hoạch. Ví dụ, ở miền Bắc Việt Nam có mùa đông lạnh nên có thêm vụ đông với các loại rau xứ lạnh.
Tác động đến năng suất và chất lượng: Ánh sáng dồi dào giúp quá trình quang hợp diễn ra tốt, làm tăng hàm lượng đường và chất dinh dưỡng trong nông sản.
Hạn chế của khí hậu: Các hiện tượng thời tiết cực đoan (bão, hạn hán, sương muối, rét đậm rét hại) là những rủi ro lớn gây mất mùa và dịch bệnh cho vật nuôi.
 
2. Vai trò của Nguồn nước
Nước được ví như "máu" của nông nghiệp, là điều kiện tiên quyết để duy trì sự sống và sinh trưởng.
Thành phần cấu tạo và vận chuyển: Nước chiếm phần lớn trọng lượng cơ thể sinh vật, là dung môi hòa tan khoáng chất trong đất để cây dễ dàng hấp thụ và vận chuyển chất dinh dưỡng.
Điều tiết môi trường sống: Nước giúp điều hòa nhiệt độ đất và không khí xung quanh, giúp cây trồng không bị "sốc" nhiệt trong những ngày nắng nóng.
Quyết định quy mô và loại hình canh tác: Những vùng có nguồn nước dồi dào (gần sông, hồ, nước ngầm) cho phép thâm canh tăng năng suất, trồng lúa nước hoặc nuôi trồng thủy sản. Ngược lại, vùng khan hiếm nước phải chuyển sang canh tác khô hạn hoặc chăn nuôi gia súc lớn.
Vai trò trong thủy lợi: Hệ thống kênh mương giúp chủ động cung cấp nước vào mùa khô và tiêu úng vào mùa mưa, giúp ổn định sản xuất nông nghiệp bất chấp biến động thời tiết.
 
3. Mối quan hệ giữa khí hậu, nguồn nước và nông nghiệp bền vững (Năm 2025)
Tính đến năm 2025, dưới tác động của biến đổi khí hậu toàn cầu, vai trò của hai yếu tố này càng trở nên phức tạp:
Thách thức: Xâm nhập mặn, hạn hán kéo dài và mưa lũ thất thường đang làm thay đổi bản đồ nông nghiệp.
Giải pháp: Nông nghiệp hiện đại đang hướng tới việc "thuận thiên":Sử dụng giống cây trồng chịu mặn, chịu hạn tốt.
Áp dụng công nghệ tưới nhỏ giọt tiết kiệm nước.
Dự báo khí tượng thủy văn chính xác để điều chỉnh lịch thời vụ linh hoạt.
Tóm lại: Khí hậu và nguồn nước vừa là nền tảng thuận lợi, vừa là thách thức lớn. Việc hiểu và vận dụng đúng các đặc điểm này giúp chúng ta xây dựng một nền nông nghiệp hiệu quả và bền vững.