I. MỞ BÀI
- Giới thiệu về vai trò của tiếng nói dân tộc:
+ Là phương tiện giao tiếp quan trọng nhất của người Việt.
+ Là di sản văn hoá quý giá do cha ông để lại.
+ Dẫn vào vấn đề: Học sinh – thế hệ trẻ – cần có trách nhiệm giữ gìn và phát huy tiếng Việt.
II. THÂN BÀI
1. Giải thích vấn đề
+ Giữ gìn tiếng nói dân tộc là sử dụng tiếng Việt đúng chuẩn mực, trong sáng; bảo tồn và phát huy giá trị của tiếng mẹ đẻ trong đời sống hằng ngày.
+ Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh hiện nay, khi tiếng lóng, ngôn ngữ mạng, tiếng nước ngoài dùng sai đang làm tiếng Việt bị biến dạng.
2. Vì sao học sinh phải giữ gìn tiếng nói dân tộc?
+ Tiếng Việt là bản sắc dân tộc, thể hiện tâm hồn, lối sống, truyền thống của người Việt.
+ Học sinh là thế hệ tương lai, sử dụng tiếng Việt nhiều nhất trong học tập và giao tiếp, ảnh hưởng đến sự phát triển lâu dài của ngôn ngữ.
+ Giữ gìn tiếng Việt giúp tư duy mạch lạc, học tập tốt hơn các môn khác.
+ Tránh nguy cơ tiếng Việt bị lai tạp, mất đi vẻ đẹp vốn có.
3. Học sinh cần làm gì để giữ gìn tiếng nói dân tộc?
a. Sử dụng tiếng Việt đúng chuẩn
- Nói và viết đúng chính tả.
- Dùng đúng ngữ pháp, đúng nghĩa của từ.
- Tránh dùng các từ ngữ sai lệch, nói ngọng, nói lắp.
b. Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt khi giao tiếp
- Hạn chế dùng tiếng lóng, từ biến tấu trên mạng xã hội.
- Không lạm dụng từ tiếng nước ngoài khi tiếng Việt có từ tương đương.
- Giao tiếp lịch sự, có văn hoá.
c. Rèn luyện và mở rộng vốn từ
- Đọc sách báo, truyện Việt Nam để học cách diễn đạt giàu hình ảnh, phong phú.
- Ghi nhớ, luyện tập các câu, từ hay.
- Học hỏi cách dùng từ của người lớn, thầy cô.
d. Tích cực học môn Ngữ văn
- Chăm chú học bài, hiểu rõ quy tắc tiếng Việt.
- Rèn viết đoạn văn, bài văn để nâng cao khả năng sử dụng ngôn ngữ.
- Chủ động hỏi thầy cô khi gặp từ ngữ khó.
e. Giữ gìn tiếng Việt trong môi trường mạng
- Viết đúng chính tả khi nhắn tin, đăng bài.
- Không theo các trào lưu viết sai (vd: “hôm nay mik đi chơi”, “hok bík nữa”).
- Tuyên truyền bạn bè sử dụng tiếng Việt đúng.
f. Tự hào, trân trọng tiếng mẹ đẻ trong đời sống
- Sử dụng tiếng Việt đúng mực trong gia đình và cộng đồng.
- Nêu gương về văn hoá nói và viết.
- Giới thiệu vẻ đẹp của tiếng Việt với bạn bè quốc tế khi có cơ hội.

III. KẾT BÀI
- Khẳng định lại: giữ gìn tiếng nói dân tộc là trách nhiệm của mỗi học sinh.
- Mỗi người cần ý thức hơn khi sử dụng tiếng Việt để ngôn ngữ dân tộc luôn trong sáng, giàu đẹp và bền vững với thời gian.
- Kêu gọi thế hệ trẻ hãy chung tay bảo vệ di sản văn hoá quý báu của dân tộc.