Bài văn nghị luận: Phân tích và đánh giá chủ đề, nghệ thuật của truyện cổ tích “Tấm Cám”

Trong kho tàng truyện cổ tích Việt Nam, “Tấm Cám” là một tác phẩm đặc sắc và quen thuộc, gắn liền với tuổi thơ của bao thế hệ. Không chỉ hấp dẫn bởi cốt truyện li kỳ, truyện còn chứa đựng nhiều bài học sâu sắc về đạo lý, thể hiện ước mơ công lý và công bằng trong xã hội. Qua đó, truyện “Tấm Cám” phản ánh rõ chủ đề về sự đấu tranh giữa thiện và ác, đồng thời mang nhiều nét nghệ thuật đặc trưng của truyện cổ tích dân gian.

Trước hết, chủ đề chính của truyện “Tấm Cám” là cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, mà ở đó, nhân vật Tấm – hiền lành, chăm chỉ, bị mẹ con Cám hãm hại nhiều lần nhưng cuối cùng vẫn chiến thắng. Hành trình của Tấm là hành trình đi từ bất hạnh đến hạnh phúc, từ bị áp bức đến tự bảo vệ bản thân, thể hiện khát vọng công lý và niềm tin rằng cái thiện luôn chiến thắng. Truyện không chỉ đề cao phẩm chất tốt đẹp của con người mà còn thể hiện mong ước công bằng trong xã hội xưa – nơi mà kẻ hiền lành thường bị chèn ép. Đồng thời, truyện cũng phản ánh bước chuyển biến tâm lý của người lao động – từ cam chịu sang đấu tranh để giành lại hạnh phúc.

Về nghệ thuật, “Tấm Cám” mang đậm nét đặc sắc của truyện cổ tích truyền thống. Trước hết là nghệ thuật xây dựng nhân vật mang tính đối lập rõ rệt: Tấm đại diện cho cái thiện – hiền hậu, cần cù; Cám và mẹ kế đại diện cho cái ác – độc ác, tham lam. Sự đối lập này tạo nên xung đột gay gắt và làm nổi bật chủ đề chính. Bên cạnh đó, truyện sử dụng nhiều yếu tố kỳ ảo, như: bụt hiện lên giúp đỡ Tấm, con cá bống biết nghe lời, chim sẻ nhặt thóc, quả thị chứa linh hồn… Những yếu tố kỳ ảo không chỉ tạo nên sự hấp dẫn cho cốt truyện mà còn thể hiện niềm tin của nhân dân vào sự bảo hộ của thế lực siêu nhiên đối với người tốt. Ngoài ra, lối kể chuyện mạch lạc, giọng điệu dân gian gần gũi, hình ảnh quen thuộc với đời sống nông thôn càng khiến tác phẩm có sức sống lâu bền trong lòng độc giả.

Tóm lại, “Tấm Cám” là truyện cổ tích tiêu biểu của văn học dân gian Việt Nam, kết tinh cả giá trị nội dung và nghệ thuật. Truyện không chỉ phản ánh cuộc đấu tranh giữa thiện và ác mà còn gửi gắm ước mơ về một xã hội công bằng, nơi người tốt được đền đáp. Với hình thức kể chuyện sinh động, giàu hình ảnh và yếu tố kỳ ảo, “Tấm Cám” xứng đáng là tác phẩm tiêu biểu trong kho tàng văn hóa dân tộc.