Câu 1: Nêu dấu hiệu để xác định thể thơ trong đoạn trích?
Trả lời:

Thể thơ tự do: Đoạn thơ không tuân theo một số câu cố định, không có vần điệu hay nhịp điệu đều đặn.
Cấu trúc không đối xứng: Mỗi câu trong đoạn thơ có độ dài khác nhau, không bị gò bó, tạo nên một sự tự do, phóng khoáng trong cách thể hiện cảm xúc.
Sự lặp lại: Cấu trúc "đất nước là..." được lặp lại nhiều lần, tạo ra nhịp điệu đều đặn, nhấn mạnh và gắn kết các hình ảnh lại với nhau.
Cảm xúc mạch lạc, tự nhiên: Đoạn thơ diễn tả những suy nghĩ và cảm xúc về đất nước một cách tự nhiên, nhẹ nhàng, không có quy tắc hay hình thức quá cứng nhắc.
 Tác dụng: Thể thơ tự do giúp tác giả thể hiện tự do cảm xúc, không bị gò bó, đồng thời tạo nên sự đa dạng trong việc miêu tả đất nước dưới nhiều góc độ khác nhau.

 Câu 2: Chỉ ra những tác phẩm văn học dân gian được gợi nhắc trong đoạn trích?
Trả lời:

Trong đoạn trích, có những tác phẩm văn học dân gian sau:

Bài đồng dao: "Con chim se sẻ nó đẻ mái tranh, tôi ném hòn sành..."
Truyền thuyết:

Con Rồng cháu Tiên (tượng trưng cho nguồn gốc dân tộc Việt Nam).
Sự tích trầu cau chung thủy (câu chuyện về tình yêu thủy chung của người Việt).
Truyện cười dân gian:

Trạng Quỳnh (những câu chuyện vui và trí tuệ của Trạng Quỳnh).
Xiên Bột (những câu chuyện đả kích bạo quyền và nịnh thần).
Thần thoại: "Thánh Gióng nhổ tre mà đuổi giặc" (hình ảnh anh hùng chống giặc của dân tộc).
Truyện dân gian: "Gương vỡ lại lành" (một hình ảnh quen thuộc trong dân gian Việt Nam, biểu tượng của sự phục hồi và hàn gắn).
Tác dụng: Các tác phẩm văn học dân gian này giúp khắc họa nền tảng văn hóa, truyền thống và bản sắc dân tộc qua hình ảnh gần gũi và giàu tính giáo dục.

 Câu 3: Trình bày hiệu quả của cấu trúc "đất nước là..." trong đoạn trích?
Trả lời:

Nhấn mạnh và lặp lại: Cấu trúc "đất nước là..." được lặp đi lặp lại nhiều lần, tạo thành một điệp khúc, làm cho người đọc cảm thấy đất nước hiện diện ở khắp nơi, trong mọi thứ, từ những hình ảnh giản dị đến những truyền thống sâu sắc.
Tạo sự liên kết, gắn bó: Mỗi lần lặp lại cấu trúc này, tác giả đưa người đọc đi qua những hình ảnh khác nhau của đất nước, từ lịch sử, truyền thống đến những hình ảnh đời thường. Điều này giúp gắn kết đất nước với từng cá nhân, từng gia đình.
Khắc họa tính đa dạng của đất nước: Đất nước không chỉ là những sự kiện lịch sử, truyền thuyết mà còn là những món ăn, phong tục, những địa danh quen thuộc – tất cả đều có sự gắn bó mật thiết với đời sống con người.
 Tác dụng: Cấu trúc này tạo ra một hình ảnh đất nước đa chiều, vừa hùng vĩ, vừa gần gũi và đầy cảm xúc, giúp người đọc cảm nhận sâu sắc hơn về quê hương mình.

 Câu 4: Nêu tình cảm của nhân vật trữ tình được thể hiện qua đoạn trích.
Trả lời:

Nhân vật trữ tình trong đoạn thơ thể hiện:

Tình yêu sâu đậm với đất nước: Các hình ảnh trong thơ như "con trâu đi trước cái cày", "sự tích trầu cau", "bún bò Huế", "phó" đều mang đậm tình cảm yêu thương, gắn bó với quê hương, dân tộc.
Niềm tự hào về cội nguồn: Những hình ảnh lịch sử như "con Rồng cháu Tiên", "gương vỡ lại lành" thể hiện niềm tự hào về truyền thống, về một dân tộc anh hùng, kiên cường, bất khuất.
Sự biết ơn đối với quê hương: Các món ăn như bún bò Huế, tô mì Quảng, trái xoài, trái nhãn, v.v... đều gợi lên tình cảm biết ơn đối với sự nuôi dưỡng và bồi đắp của quê hương.
Khát vọng bảo vệ và gìn giữ quê hương: Những hình ảnh như "khâu súng quàng vai" thể hiện tinh thần bảo vệ đất nước, sẵn sàng hy sinh cho Tổ quốc.
 Tình cảm: Đây là tình yêu mãnh liệt, tự hào sâu sắc và biết ơn của tác giả đối với đất nước, với quê hương thân yêu.

 Câu 5: Hai dòng thơ "đất nước là con tem với tình nghĩa sâu nặng/ thầm nhắc người đi đừng quên cội quên nguồn" gợi cho anh/chị suy nghĩ gì?
Trả lời:

Hai dòng thơ này gợi lên sự gắn bó không thể tách rời với quê hương, tổ quốc:

Con tem là một hình ảnh nhỏ bé nhưng lại mang tình nghĩa sâu sắc, vì nó có thể chuyển tải tình cảm, thông điệp và nhắc nhở về quê hương, về nguồn cội. Con tem nhắc người đi không quên cội nguồn, dù có đi xa đến đâu, người ta vẫn phải nhớ về gốc gác của mình.
Sự nhắc nhở về cội nguồn thể hiện trong dòng thơ này không chỉ là lời nhắc nhở trong cuộc sống, mà còn là một tinh thần yêu nước, tự hào dân tộc, dù con người có đi đâu, làm gì, thì đất nước, quê hương luôn ở trong lòng.
 Suy nghĩ: Hai dòng thơ này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc gìn giữ và tri ân cội nguồn, và khơi dậy trong mỗi người ý thức về đạo lý uống nước nhớ nguồn, dù đi đâu, làm gì cũng không được quên cội nguồn, quê hương.

Câu 1. Nêu dấu hiệu để xác định thể thơ trong đoạn trích?
- Đoạn trích có đặc điểm sử dụng câu ngắn, lặp lại nhiều lần với cấu trúc bắt đầu bằng cụm từ "đất nước là...", tạo thành một dạng thức cố định, có tính nhịp điệu rõ ràng. Các câu mang tính liệt kê, gắn kết các hình ảnh, ý nghĩa về đất nước. Thể thơ này phù hợp với thể loại văn bản nghị luận, văn xuôi có yếu tố thơ để nhấn mạnh nội dung, cảm xúc về đất nước. Không có những đặc điểm của thể thơ truyền thống như vần, điệu, mà chủ yếu là thể thơ tự do, có tính nhấn mạnh, nhịp điệu đều đặn.

Câu 2. Chỉ ra những tác phẩm văn học dân gian được gợi nhắc trong đoạn trích?
- Bài đồng dao con chim sẻ, có nội dung về hình ảnh con chim sẻ đẻ mái tranh.
- Truyện Trạng Quỳnh, liên quan đến truyện cười, phản ánh nét đặc trưng của nhân dân.
- Truyền thuyết "Con Rồng cháu Tiên", là biểu tượng thiêng liêng của dân tộc.
- Gương vỡ lại lành, thần thoại nhồ tre, đuổi giặc... đều là những yếu tố dân gian, truyền thuyết, thần thoại thể hiện những giá trị truyền thống và lịch sử của đất nước.

Câu 3. Trình bày hiệu quả của cấu trúc "đất nước là..." trong đoạn trích?
- Cấu trúc "đất nước là..." tạo thành một chuỗi các hình ảnh, ý nghĩa đa dạng, phong phú, thể hiện mọi khía cạnh của đất nước từ truyền thống, lịch sử, văn hóa đến hình ảnh đời thường, thân quen. Nó giúp nhấn mạnh rằng đất nước không chỉ là một phạm trù địa lý mà còn là biểu tượng của ký ức, tình cảm, truyền thống, phẩm chất dân tộc. Cấu trúc này góp phần khơi gợi lòng tự hào, tình yêu đất nước trong lòng người đọc, làm cho nội dung trở nên sinh động, chân thực, gần gũi.

Câu 4. Nêu tình cảm của nhân vật trữ tình được thể hiện qua đoạn trích.
- Nhân vật trữ tình thể hiện tình cảm tự hào, yêu thương sâu sắc đối với đất nước. Qua các hình ảnh thân thương, quen thuộc như Mỏ Cày, Cần Thơ, Đà Nẵng, bún bò Huế, mì Quảng, trái xoài, trái nhãn, nhân vật thể hiện sự gắn bó, trân trọng nguồn cội, truyền thống dân tộc. Đồng thời, còn thể hiện niềm tự hào về lịch sử, truyền thống đấu tranh chống giặc ngoại xâm, về những giá trị văn hóa, tinh thần của dân tộc.

Câu 5. Hai dòng thơ "đất nước là con tem với tình nghĩa sâu nặng/ thầm nhắc người đi đừng quên cội quên nguồn" gợi cho anh/chị suy nghĩ gì?
- Hai câu thơ gợi nhắc về ý nghĩa của tình cảm quê hương, nguồn cội trong trái tim mỗi người. Con tem tượng trưng cho sự gắn bó, đồng hành, như một dấu ấn thể hiện nguồn gốc, truyền thống của đất nước. Câu thơ nhấn mạnh rằng dù đi xa, dù cuộc sống có đổi thay, mỗi người đều cần nhớ về cội nguồn, giữ gìn truyền thống, tình cảm quê hương để không lãng quên cội nguồn dân tộc. Đó là lời nhắc nhở về lòng trung thành, sự trân trọng đối với đất nước và giá trị văn hóa của dân tộc.