Biện pháp tu từ: Đối

Trong hai câu thơ:

"bữa ăn dầu có dưa muối
áo mặc nài chi gấm là"

Tác giả đã sử dụng biện pháp đối để tạo nên sự đối lập giữa hai vế, làm nổi bật sự khác biệt giữa cuộc sống giản dị, nghèo khó và những giá trị vật chất xa xỉ.

Tác dụng của biện pháp đối:
Nhấn mạnh sự đối lập giữa hai vế:
Biện pháp đối tạo ra một sự đối lập rõ ràng giữa hai yếu tố trong câu. "Bữa ăn dầu có dưa muối" là hình ảnh của một bữa ăn đơn giản, nghèo khó, không có nhiều thứ ngon lành. Trong khi đó, "áo mặc nài chi gấm là" lại ám chỉ đến những thứ xa xỉ, đẹp đẽ, tượng trưng cho sự sang trọng, xa hoa. Sự đối lập giữa "dưa muối" và "gấm là" làm nổi bật sự khác biệt giữa cái nghèo, cái giản dị với cái giàu có, cao sang.
Phản ánh quan niệm về giá trị vật chất:
Câu thơ phản ánh một tư tưởng về sự không coi trọng vật chất, nhất là những thứ hào nhoáng, phù phiếm. "Bữa ăn dầu có dưa muối" thể hiện sự coi trọng cái giản dị, những giá trị thiết yếu trong cuộc sống, còn "áo mặc nài chi gấm là" ám chỉ việc không cần thiết phải mặc những chiếc áo gấm, những thứ xa xỉ mà chỉ cần đủ dùng, đủ ấm là đủ. Qua đó, tác giả muốn truyền tải một thông điệp về sự khiêm tốn và không quá chú trọng vào vẻ bề ngoài, những giá trị vật chất.
Tạo nhịp điệu và âm hưởng trong câu thơ:
Biện pháp đối còn giúp tạo ra một nhịp điệu, sự cân đối trong câu thơ. Khi đặt các yếu tố đối lập cạnh nhau, tác giả tạo ra một dòng chảy nhịp nhàng, làm cho câu thơ dễ nhớ và dễ hiểu, đồng thời cũng tăng tính thẩm mỹ cho câu văn.
Khắc họa nhân vật và tư tưởng:
Cả hai câu thơ là cách thể hiện quan điểm của người nói về sự giản dị và thấu hiểu những giá trị thực sự của cuộc sống. Qua đó, tác giả thể hiện tư tưởng coi trọng những thứ thiết yếu, giản dị, không chạy theo những hào nhoáng bên ngoài.

Biện pháp đối trong hai câu thơ đã tạo ra một sự đối lập rõ rệt giữa nghèo khó và sự xa hoa, giữa cái thực dụng và những thứ phù phiếm. Qua đó, tác giả thể hiện một triết lý sống giản dị, không cầu kỳ, không coi trọng vật chất xa hoa mà đề cao những giá trị thiết thực, gần gũi. Biện pháp đối còn giúp câu thơ thêm phần nhịp nhàng, dễ nhớ và dễ truyền đạt tư tưởng của tác giả.