Trong đoạn thơ "phần dư lẽo đẽo thương quê cũ / tùng cúc bù trì nhớ việc hằng" (trích Ngôn Chí 15 của Nguyễn Trãi), có thể xác định các biện pháp tu từ sau:

Điệp ngữ: Biện pháp tu từ này được thể hiện qua việc lặp lại các âm thanh giống nhau trong hai câu. "Lẽo đẽo" và "bù trì" là hai từ được lặp lại với âm thanh tương tự, tạo sự nhấn mạnh, làm tăng thêm tính hình ảnh và sự âm vang của câu thơ.
Ẩn dụ: Trong câu "tùng cúc bù trì nhớ việc hằng", hình ảnh "tùng cúc" và "bù trì" là những ẩn dụ, dùng để miêu tả những âm thanh đặc trưng, tượng trưng cho những công việc, những việc làm thường xuyên và quen thuộc, gắn liền với cuộc sống hàng ngày. Điều này thể hiện sự gắn bó với quá khứ, với những kỷ niệm thân thuộc của quê hương.
Liệt kê: Biện pháp tu từ này được thể hiện qua việc sử dụng các từ "lẽo đẽo" và "tùng cúc" để liệt kê những hình ảnh, âm thanh gần gũi, biểu trưng cho những việc làm, cảm xúc khác nhau nhưng vẫn mang một thông điệp chung về sự gắn bó, yêu thương với quê hương, quá khứ.
Tất cả các biện pháp tu từ này giúp làm tăng giá trị biểu cảm và tạo ra một không khí thiêng liêng, đậm chất hoài niệm trong bài thơ của Nguyễn Trãi.

Trong đoạn thơ "phần dư lẽo đẽo thương quê cũ / tùng cúc bù trì nhớ việc hằng" (trích Ngôn Chí 15 của Nguyễn Trãi), có thể xác định các biện pháp tu từ sau:

Điệp ngữ: Biện pháp tu từ này được thể hiện qua việc lặp lại các âm thanh giống nhau trong hai câu. "Lẽo đẽo" và "bù trì" là hai từ được lặp lại với âm thanh tương tự, tạo sự nhấn mạnh, làm tăng thêm tính hình ảnh và sự âm vang của câu thơ.
Ẩn dụ: Trong câu "tùng cúc bù trì nhớ việc hằng", hình ảnh "tùng cúc" và "bù trì" là những ẩn dụ, dùng để miêu tả những âm thanh đặc trưng, tượng trưng cho những công việc, những việc làm thường xuyên và quen thuộc, gắn liền với cuộc sống hàng ngày. Điều này thể hiện sự gắn bó với quá khứ, với những kỷ niệm thân thuộc của quê hương.
Liệt kê: Biện pháp tu từ này được thể hiện qua việc sử dụng các từ "lẽo đẽo" và "tùng cúc" để liệt kê những hình ảnh, âm thanh gần gũi, biểu trưng cho những việc làm, cảm xúc khác nhau nhưng vẫn mang một thông điệp chung về sự gắn bó, yêu thương với quê hương, quá khứ.
Tất cả các biện pháp tu từ này giúp làm tăng giá trị biểu cảm và tạo ra một không khí thiêng liêng, đậm chất hoài niệm trong bài thơ của Nguyễn Trãi.
 

Trong hai câu thơ "phần dư lẽo đẽo thương quê cũ" và "tùng cúc bù trì nhớ việc hằng" (trích "Ngôn Chí" của Nguyễn Trãi), có thể xác định được một số biện pháp tu từ sau:

1. Điệp từ:
Câu "phần dư lẽo đẽo thương quê cũ" sử dụng điệp từ "dư" và "quê". Sự lặp lại này tạo sức mạnh cho nỗi nhớ quê hương, thể hiện sự khắc khoải trong tâm hồn của người nói.
Câu "tùng cúc bù trì nhớ việc hằng" cũng có biện pháp điệp từ với "tùng" và "cúc", tạo nhạc điệu cho câu thơ và làm nổi bật hình ảnh của những châm châm trên cây cối, cũng như sự gắn bó với công việc.
2. So sánh:
Trong hai câu thơ này, có thể cảm nhận được sự so sánh ẩn dụ giữa những hình ảnh thiên nhiên và tình cảm của con người. Các từ "tùng cúc" và "phần dư" như muốn nói lên sự bình dị và gần gũi của quê hương, từ đó khơi gợi nỗi nhớ da diết từ tâm hồn của người đi xa.
3. Các yếu tố đối xứng:
Hai câu thơ có cấu trúc đối xứng rõ ràng, tạo ra sự hài hòa về âm điệu và ý nghĩa. Cách dùng từ đều mang tính chất tương đồng giữa các hình ảnh, giúp bài thơ trở nên cân đối và dễ nhớ.
4. Âm thanh:
Nghệ thuật âm thanh được thể hiện qua việc sử dụng các từ ngữ như "lẽo đẽo", "bù trì", tạo âm điệu êm đềm, dễ dàng tác động đến cảm xúc của người đọc về sự nhớ nhung, quyến luyến quê hương.
Tóm lại, hai câu thơ này không chỉ truyền tải nỗi nhớ quê hương, mà còn khéo léo sử dụng các biện pháp tu từ để làm nổi bật tâm tư và cảm xúc sâu sắc của người nói. Sự liên kết giữa thiên nhiên và tâm hồn con người được thể hiện tinh tế trong cách dựng hình ảnh và âm điệu của ngôn từ.