Thiên tai lũ lụt ngày càng nhiều và sức tàn phá của chúng ngày một khủng khiếp hơn là do sự kết hợp của nhiều nguyên nhân, cả tự nhiên lẫn do hoạt động của con người. Dưới đây là một số lý do chính:

1. Biến đổi khí hậu:
Tăng cường hiện tượng thời tiết cực đoan: Biến đổi khí hậu làm gia tăng các hiện tượng thời tiết cực đoan như mưa lớn, bão mạnh và nắng nóng kéo dài. Những trận mưa lớn kéo dài có thể làm tăng lượng nước đổ xuống các con sông, suối, gây ra lũ lụt.
Mực nước biển dâng: Nhiệt độ trái đất tăng lên làm tan băng ở các cực, dẫn đến mực nước biển dâng cao. Điều này làm tăng nguy cơ lũ lụt ở các khu vực ven biển, đặc biệt là khi có bão hoặc triều cường.
2. Sự tàn phá môi trường và khai thác tài nguyên quá mức:
Phá rừng: Rừng có vai trò rất quan trọng trong việc giữ nước, giảm tốc độ dòng chảy và ngăn chặn xói mòn đất. Việc khai thác rừng bừa bãi đã làm mất đi khả năng điều hòa dòng chảy tự nhiên, khiến đất dễ bị xói mòn và làm tăng nguy cơ lũ lụt.
Sự thoái hóa đất và mất khả năng thấm nước: Việc sử dụng đất không bền vững, như canh tác nông nghiệp không hợp lý, xây dựng cơ sở hạ tầng không đúng cách, làm đất đai trở nên khô cứng và giảm khả năng thấm nước. Khi có mưa lớn, nước không thể thấm vào đất mà nhanh chóng chảy ra ngoài, gây ngập úng và lũ lụt.
3. Phát triển đô thị không bền vững:
Quá tải hệ thống thoát nước: Việc đô thị hóa nhanh chóng khiến các hệ thống thoát nước không còn hiệu quả. Đường xá, các khu dân cư, và các công trình xây dựng làm giảm diện tích đất thấm nước, dẫn đến việc nước không được hấp thụ vào lòng đất mà tràn ngập ra ngoài, gây ngập lụt.
Xây dựng tại các khu vực dễ bị lũ lụt: Nhiều khu dân cư và cơ sở hạ tầng được xây dựng ở những vùng trũng, ven sông hoặc ven biển mà không tính toán kỹ lưỡng, dẫn đến việc dễ bị lũ lụt tấn công.
4. Hoạt động nông nghiệp và công nghiệp:
Canh tác không bền vững: Việc canh tác nông nghiệp trên các đất đai không được bảo vệ tốt, đặc biệt là các vùng đất dốc hoặc ven sông, có thể gây xói mòn và lũ lụt. Ngoài ra, việc lạm dụng phân bón và hóa chất cũng làm giảm chất lượng đất, khiến khả năng giữ nước của đất kém đi.
Khai thác khoáng sản và tài nguyên nước: Hoạt động khai thác tài nguyên khoáng sản không kiểm soát và việc xây dựng các công trình thủy điện, đập lớn có thể làm thay đổi dòng chảy tự nhiên của sông suối, dẫn đến sự mất cân bằng trong hệ thống thủy văn và gia tăng nguy cơ lũ lụt.
5. Tăng trưởng dân số và các yếu tố xã hội:
Tăng trưởng dân số: Dân số tăng nhanh khiến nhu cầu về nhà ở và đất đai tăng, dẫn đến việc xây dựng nhiều công trình trên các khu vực dễ bị lũ lụt, làm tăng mức độ thiệt hại khi thiên tai xảy ra.
Thiếu sự chuẩn bị và cảnh báo kịp thời: Nhiều nơi thiếu hệ thống cảnh báo sớm và cơ sở hạ tầng ứng phó với thiên tai, khiến người dân không thể ứng phó kịp thời khi lũ lụt xảy ra.
6. Tác động của việc khai thác tài nguyên nước:
Sử dụng nước bừa bãi: Việc khai thác nước quá mức từ các con sông và hồ, đặc biệt là trong mùa khô, có thể làm thay đổi dòng chảy tự nhiên và gây ra tình trạng thiếu nước trong mùa mưa, làm tăng nguy cơ ngập lụt khi có mưa lớn.

Tóm lại, thiên tai lũ lụt ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn do sự kết hợp của nhiều yếu tố tự nhiên và nhân tạo. Chính vì vậy, việc giảm thiểu tác động của thiên tai đòi hỏi sự kết hợp giữa bảo vệ môi trường, cải thiện cơ sở hạ tầng, và thay đổi nhận thức của cộng đồng trong việc ứng phó và chuẩn bị đối phó với thiên tai.

Thiên tai lũ lụt ngày càng gia tăng và sức tàn phá của chúng ngày càng khủng khiếp hơn là do một số nguyên nhân chính sau đây:

• Biến đổi khí hậu: Biến đổi khí hậu làm thay đổi các mô hình thời tiết toàn cầu, dẫn đến lượng mưa lớn hơn và thời gian mưa kéo dài hơn, gây ngập úng và lũ lụt. Nhiệt độ trái đất tăng lên, dẫn đến sự tan chảy của các sông băng và hiện tượng mưa rào cực đoan, gây ra những cơn lũ lớn hơn.
• Phá rừng và mất đi thảm thực vật: Việc khai thác rừng quá mức và phá hủy môi trường tự nhiên khiến khả năng giữ nước của đất bị giảm sút. Khi rừng bị tàn phá, nước không được giữ lại trên đất mà tràn vào các con sông và kênh rạch, dẫn đến lũ lụt.
• Tăng trưởng dân số và đô thị hóa: Khi dân số tăng trưởng nhanh chóng và quá trình đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ, nhiều khu vực đất đai bị chiếm dụng để xây dựng các công trình, làm giảm khả năng thẩm thấu của đất. Đồng thời, hệ thống cống rãnh và hạ tầng thoát nước không đủ khả năng xử lý khi có mưa lớn, dễ gây ra ngập úng và lũ lụt.
• Khai thác tài nguyên nước không bền vững: Việc khai thác nước ngầm, đắp đập và xây dựng các công trình thủy điện không được quản lý đúng cách có thể làm thay đổi dòng chảy của các con sông, dẫn đến tình trạng lũ lụt ở khu vực hạ lưu. Những công trình này nếu không được vận hành và bảo trì đúng cách có thể gây ra ngập lụt khi có mưa lớn.
• Xói mòn đất và mất ổn định địa chất: Các hoạt động nông nghiệp và xây dựng có thể dẫn đến việc xói mòn đất và làm giảm khả năng giữ nước của đất. Khi đất bị xói mòn, nước dễ dàng tràn vào các khu vực thấp, gây ngập lụt.
• Tác động của các hiện tượng thời tiết cực đoan: Các hiện tượng như bão, gió mạnh, hoặc mưa lớn bất thường cũng góp phần làm tăng nguy cơ lũ lụt. Khi những hiện tượng này xảy ra cùng một lúc, sức tàn phá có thể rất lớn.

*Những yếu tố trên cùng với việc thiếu chuẩn bị và ứng phó kịp thời khiến thiên tai lũ lụt ngày càng nghiêm trọng hơn và ảnh hưởng sâu rộng đến cuộc sống con người.

Thiên tai lũ lụt ngày càng nhiều và có sức tàn phá khủng khiếp hơn là kết quả của nhiều yếu tố kết hợp, bao gồm:

1. Biến đổi khí hậu:
Nhiệt độ toàn cầu tăng: Biến đổi khí hậu khiến nhiệt độ Trái Đất tăng, dẫn đến sự thay đổi trong hệ thống khí hậu toàn cầu. Nhiệt độ cao làm băng tan nhanh chóng ở các vùng cực, gây mực nước biển dâng cao. Điều này góp phần làm gia tăng tần suất và mức độ nghiêm trọng của các trận mưa lớn và lũ lụt.
Tăng cường các hiện tượng thời tiết cực đoan: Các cơn bão mạnh, mưa lớn và gió mạnh ngày càng trở nên phổ biến hơn, tạo ra lũ lụt nghiêm trọng ở nhiều khu vực.
2. Mất rừng và tàn phá môi trường:
Chặt phá rừng: Việc chặt phá rừng để lấy đất canh tác hoặc xây dựng đã làm giảm khả năng giữ nước và điều hòa dòng chảy của sông suối. Rừng đóng vai trò quan trọng trong việc giữ đất, ngăn ngừa xói mòn và điều hòa dòng chảy mưa, giúp giảm thiểu tác động của lũ lụt.
Sự suy thoái của các hệ sinh thái: Sự tàn phá các hệ sinh thái tự nhiên như đầm lầy, rừng ngập mặn cũng làm giảm khả năng hấp thụ nước mưa, tăng khả năng xảy ra lũ lụt.
3. Quá trình đô thị hóa và phát triển hạ tầng:
Xây dựng không bền vững: Các công trình xây dựng không chú trọng đến việc bảo vệ môi trường, đặc biệt là việc lấp các hồ, ao, kênh rạch để xây dựng khu đô thị. Điều này làm giảm khả năng thoát nước tự nhiên, khiến các trận mưa lớn dễ dàng gây ngập úng và lũ lụt.
Nước thải và rác thải: Việc xả nước thải không qua xử lý và rác thải làm tắc nghẽn hệ thống thoát nước, góp phần vào việc lũ lụt diễn ra mạnh mẽ hơn.
4. Tăng trưởng dân số và hoạt động sản xuất:
Tăng dân số và sự phát triển của nông nghiệp: Sự gia tăng dân số, đặc biệt là ở các khu vực ven sông, khiến nhu cầu sử dụng đất và tài nguyên nước trở nên lớn hơn, gây ra sự mất cân đối trong hệ sinh thái. Việc mở rộng diện tích canh tác mà không chú trọng đến việc bảo vệ đất đai và hệ thống thủy lợi cũng là một yếu tố dẫn đến lũ lụt gia tăng.
Sản xuất và khai thác tài nguyên không bền vững: Các hoạt động sản xuất, khai thác khoáng sản, và xây dựng đập thủy điện nếu không được quản lý đúng cách cũng có thể dẫn đến sự thay đổi dòng chảy tự nhiên của sông suối, làm tăng nguy cơ lũ lụt.
5. Thiếu chuẩn bị và quản lý kém:
Cảnh báo và ứng phó kém: Dù khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển, nhưng nhiều quốc gia và khu vực vẫn thiếu hệ thống cảnh báo sớm và khả năng ứng phó kịp thời với thiên tai. Điều này khiến thiệt hại về người và tài sản càng trở nên nghiêm trọng khi lũ lụt xảy ra.
Kết luận:
Lũ lụt ngày càng trở nên nhiều và khủng khiếp hơn do sự kết hợp của các yếu tố tự nhiên và con người. Biến đổi khí hậu, tàn phá môi trường, sự phát triển không bền vững, và thiếu sự chuẩn bị thích hợp đều góp phần làm tăng nguy cơ và mức độ tàn phá của lũ lụt. Để giảm thiểu tác động của lũ lụt, cần có những biện pháp bảo vệ môi trường, quản lý tài nguyên nước và hạ tầng hiệu quả, đồng thời nâng cao nhận thức và khả năng ứng phó với thiên tai của cộng đồng.