Ví dụ 1:

“Ta có thể nào quên được những ngày tháng đau thương ấy?”

• Tác dụng: Câu hỏi tu từ gợi lên cảm xúc sâu sắc, khơi dậy trong người đọc (hoặc người nghe) ký ức đau thương, qua đó nhấn mạnh sự ám ảnh và không thể nào quên.

Ví dụ 2:

“Chẳng lẽ công lý lại không được thực thi?”

• Tác dụng: Câu hỏi tu từ nhấn mạnh sự bất công, kích thích người đọc suy nghĩ và cảm thấy bất bình, từ đó tạo động lực thúc đẩy sự thay đổi hoặc hành động.

Ví dụ 3:

“Mùa xuân đến, ai lại không thấy lòng mình rộn ràng?”

• Tác dụng: Câu hỏi tu từ khơi gợi cảm giác hân hoan, đánh thức tình yêu thiên nhiên và sự sống, giúp tạo không khí tươi vui, lạc quan.

Tác dụng chung của câu hỏi tu từ:

• Tạo ấn tượng mạnh mẽ, khơi gợi cảm xúc, và làm nổi bật ý nghĩa của vấn đề.

• Thúc đẩy suy ngẫm và dẫn dắt người đọc (hoặc người nghe) đồng cảm hoặc đồng tình với thông điệp.

• Tăng tính biểu cảm và nghệ thuật cho ngôn ngữ.

1. Thời oanh liệt nay còn đâu?

Tác dụng: giúp cho câu thơ thêm sinh động về hình thức. Còn về nội dung bộc lộ được cảm xúc trông mong, nhớ về thời oanh liệt, thể hiện sự thất vọng tột cùng.

2. Người hiên ngang không sợ cúi mình?

Tác dụng: làm lời văn trở nên sinh động, đem lại cho người đọc cảm giác hào hùng của lịch sử dân tộc.

3. Con gái tôi vẽ đấy ư?

- Tác dụng: dùng để hỏi và khẳng định chắc chắn.

Một số ví dụ khác về câu hỏi tu từ:

+ Bây giờ Mận mới hỏi Đào

Vườn hồng có lối ai vào hay chưa?

+ Sóng bắt đầu từ gió

Gió bắt đầu từ đâu?

+ Nhưng điều gì đang xảy ra với tôi?

+ Niềm vui sống của tôi đã đi đâu?

- Tác dụng câu hỏi tu từ là nhấn mạnh nội dung mà người nói muốn biểu đạt. Như vậy chúng ta có thể thấy câu hỏi tu được đặt ra để tập trung sự chú ý của người nghe hoặc người đọc vào một mục đích cụ thể nào đó. Về hình thức câu hỏi tu từ là một câu hỏi nhưng về bản chất thì nó là câu khẳng định hoặc câu phủ định có cảm xúc.

Loại câu này thường được sử dụng rất nhiều trong các văn bản nghệ thuật. Nó làm cho những lời văn trở nên sinh động và đem lại cho người đọc những tưởng tượng đầy lý thú. Trong cuộc sống hàng ngày chúng ta cũng có thể bắt gặp những câu hỏi tu từ trong các cuộc đối thoại.