Trong văn học Việt Nam, Nam Cao và Thạch Lam là hai cây bút nổi bật với những tác phẩm phản ánh hiện thực xã hội một cách sâu sắc. Đặc biệt, qua hai đoạn trích "Nghèo" của Nam Cao và "Đói" của Thạch Lam, người đọc có thể cảm nhận rõ rệt những nỗi khổ đau của con người trong xã hội cũ, đồng thời thấy được sự khác biệt trong cách thức thể hiện và đánh giá đối tượng mà hai tác giả hướng đến. Dù cùng xoay quanh chủ đề nghèo đói, nhưng mỗi tác phẩm lại mang đến những góc nhìn khác nhau về cuộc sống con người.

Đoạn trích "Nghèo" trong tác phẩm cùng tên của Nam Cao phản ánh nỗi khổ của những người dân nghèo, đặc biệt là nhân vật Thị, một người phụ nữ trong xã hội cũ. Nam Cao đã sử dụng lối viết tinh tế để khắc họa một cách sâu sắc tâm trạng và cảm xúc của nhân vật. Thị, qua ngòi bút của Nam Cao, hiện lên không chỉ là một người nghèo về vật chất mà còn nghèo về tinh thần. Cái nghèo trong "Nghèo" không chỉ là đói ăn, thiếu thốn về mặt vật chất mà còn là một sự bần cùng về tâm hồn, về sự vô cảm và cô đơn trong xã hội. Tác phẩm của Nam Cao chủ yếu thể hiện bi kịch của nhân vật trong một xã hội đầy rẫy bất công, nơi những người nghèo không có cơ hội thay đổi số phận của mình. Sự nghèo khó ấy khiến họ không thể sống trọn vẹn với phẩm giá của mình.

Trong khi đó, "Đói" của Thạch Lam lại tập trung mô tả cảnh sống của những con người nghèo khổ trong xã hội qua cái nhìn của một tác giả tinh tế và trân trọng nhân phẩm. Đoạn trích "Đói" miêu tả cái đói như một nỗi khổ không thể chịu đựng được, nó không chỉ làm suy yếu thể xác mà còn tước đoạt đi niềm tin và hy vọng của con người. Nhân vật trong "Đói" không phải là những người nghèo khổ và bị bỏ rơi hoàn toàn, mà là những người vẫn còn hi vọng, khát khao sống, dù cho họ đang phải đối mặt với đói khổ. Thạch Lam đã khai thác sâu sắc tâm lý con người trong hoàn cảnh cực kỳ khó khăn, miêu tả những hành động, suy nghĩ của các nhân vật một cách tinh tế, để người đọc cảm nhận được sự gắn bó giữa con người với nhau và với cuộc sống dù trong những thời điểm gian khổ nhất.

Cả hai tác phẩm đều phản ánh một cách rõ rệt hình ảnh những người nghèo khổ trong xã hội cũ. Nam Cao và Thạch Lam đều không chỉ dừng lại ở việc mô tả cảnh nghèo khó vật chất mà còn khắc họa những nỗi đau về tinh thần mà cái nghèo mang lại. Cả hai tác phẩm đều dùng ngòi bút sắc bén để chỉ trích xã hội bất công, nơi mà con người nghèo khó không có tiếng nói và cuộc sống của họ bị đẩy đến đường cùng. Những người nghèo trong cả hai tác phẩm đều không có khả năng thay đổi số phận, họ sống trong sự tù túng và u uất, không thể tìm thấy lối thoát.

Mặc dù cùng đề cập đến nghèo khó và đói khổ, nhưng cách thức thể hiện của Nam Cao và Thạch Lam có sự khác biệt rõ rệt. Nam Cao thường sử dụng những tình huống bi kịch để làm nổi bật sự tăm tối của cuộc sống nghèo khó. Nhân vật của Nam Cao thường có một cái nhìn tiêu cực về xã hội và cảm giác cô đơn, tuyệt vọng trong hoàn cảnh đói nghèo. Đoạn trích "Nghèo" phản ánh sự bế tắc, vô vọng, với cái nhìn xót xa về số phận con người trong xã hội.

Ngược lại, Thạch Lam lại khắc họa cái đói qua cảm nhận sâu sắc về sự nghèo khó, nhưng không hoàn toàn tuyệt vọng. Thạch Lam không chỉ có sự phê phán mà còn thể hiện sự đồng cảm với những con người nghèo khổ. Những nhân vật trong "Đói" không hoàn toàn gục ngã trước cuộc sống mà vẫn giữ trong mình hy vọng, dù cho đó là một hy vọng mong manh. Thạch Lam tập trung vào khía cạnh nhân văn của con người trong hoàn cảnh khốn khó, để làm nổi bật sức sống, sức chịu đựng và khát vọng sống của họ.

Cả Nam Cao và Thạch Lam đều là những cây bút xuất sắc trong việc miêu tả hiện thực xã hội cũ, nhưng cách tiếp cận của họ khác nhau. Nam Cao thể hiện cái nghèo dưới góc độ bi kịch, qua đó phản ánh nỗi đau và sự vô vọng của con người trong xã hội. Thạch Lam lại nhìn nhận nghèo khổ một cách nhân đạo hơn, thấy được tình người trong những hoàn cảnh khó khăn, dù xã hội vẫn còn nhiều bất công.

Tóm lại, "Nghèo" của Nam Cao và "Đói" của Thạch Lam đều là những tác phẩm thể hiện sâu sắc hiện thực xã hội và tâm lý con người trong hoàn cảnh khó khăn. Qua hai tác phẩm này, người đọc không chỉ nhận thức được nỗi khổ của những con người nghèo khó mà còn cảm nhận được sự nhân văn trong cách mà các tác giả đối diện với những bi kịch đời thường.