Ở Việt Nam hiện nay, có nhiều loại hình doanh nghiệp khác nhau, mỗi loại có đặc điểm và cách thức sản xuất, kinh doanh riêng. Dưới đây là một số ví dụ điển hình:

1. Doanh nghiệp tư nhân
Ví dụ: Một doanh nghiệp nhỏ như cửa hàng bán lẻ hoặc xưởng sản xuất đồ gỗ.
Mô hình sản xuất, kinh doanh: Doanh nghiệp tư nhân thường do một cá nhân đứng ra thành lập và quản lý. Họ tự chịu trách nhiệm về tài chính và rủi ro. Mô hình này phù hợp với các ngành nghề không yêu cầu vốn đầu tư lớn, như cửa hàng bán lẻ, các dịch vụ sửa chữa nhỏ, hoặc sản xuất thủ công.
Đặc điểm sản xuất: Doanh nghiệp sản xuất nhỏ lẻ, quy mô ít nhân công, chú trọng vào chất lượng sản phẩm và sự linh hoạt trong quản lý. Các quyết định thường được đưa ra nhanh chóng, nhưng sự phát triển bị hạn chế do vốn ít và khả năng mở rộng sản xuất không cao.
2. Công ty cổ phần
Ví dụ: Vinamilk, Masan Group.
Mô hình sản xuất, kinh doanh: Là loại hình doanh nghiệp có vốn điều lệ chia thành cổ phần, các cổ đông tham gia góp vốn và có quyền bầu chọn ban lãnh đạo. Các công ty cổ phần có khả năng huy động vốn từ nhiều nguồn khác nhau, do đó có thể mở rộng quy mô sản xuất.
Đặc điểm sản xuất: Doanh nghiệp sản xuất quy mô lớn, có khả năng áp dụng công nghệ hiện đại vào sản xuất. Ví dụ, Vinamilk đầu tư vào dây chuyền sản xuất sữa công nghệ cao, đảm bảo chất lượng sản phẩm đồng đều và đáp ứng nhu cầu thị trường trong và ngoài nước.
3. Doanh nghiệp TNHH (Trách nhiệm hữu hạn)
Ví dụ: Công ty TNHH Thế Giới Di Động, FPT Software.
Mô hình sản xuất, kinh doanh: Doanh nghiệp TNHH có thể có một hoặc nhiều thành viên góp vốn, nhưng vốn của công ty không phân chia thành cổ phần. Các thành viên chịu trách nhiệm trong phạm vi vốn góp.
Đặc điểm sản xuất: Các doanh nghiệp TNHH có thể có quy mô lớn, đặc biệt trong các ngành công nghệ hoặc bán lẻ. Thế Giới Di Động là một ví dụ điển hình về việc mở rộng chuỗi cửa hàng bán lẻ, sử dụng công nghệ để tối ưu hóa quy trình bán hàng, trong khi FPT Software phát triển các phần mềm công nghệ cao, phục vụ cả thị trường trong nước và quốc tế.
4. Doanh nghiệp nhà nước
Ví dụ: Petrolimex, EVN (Tập đoàn Điện lực Việt Nam).
Mô hình sản xuất, kinh doanh: Doanh nghiệp nhà nước là các công ty thuộc sở hữu của nhà nước, thường hoạt động trong các ngành có vai trò chiến lược hoặc quan trọng đối với nền kinh tế quốc gia.
Đặc điểm sản xuất: Những doanh nghiệp này có nguồn lực tài chính mạnh mẽ và thường có ưu thế về quy mô. Ví dụ, EVN hoạt động trong lĩnh vực cung cấp điện, một ngành thiết yếu cho sự phát triển kinh tế, với quy mô sản xuất điện lớn và hệ thống phân phối rộng khắp cả nước. Các công ty này cũng có thể đối mặt với những thách thức về quản lý hiệu quả và cạnh tranh.
5. Doanh nghiệp FDI (Đầu tư trực tiếp nước ngoài)
Ví dụ: Samsung Electronics, LG Electronics, Intel.
Mô hình sản xuất, kinh doanh: Các công ty FDI là các doanh nghiệp có vốn đầu tư từ nước ngoài. Chúng chủ yếu đầu tư vào các lĩnh vực công nghiệp chế tạo, sản xuất hàng tiêu dùng, công nghệ cao.
Đặc điểm sản xuất: Các doanh nghiệp FDI như Samsung và Intel có quy mô sản xuất rất lớn, áp dụng các công nghệ tiên tiến vào sản xuất và tổ chức quy trình công nghiệp hiện đại. Họ cũng có khả năng xuất khẩu sản phẩm sang các thị trường quốc tế.
6. Hợp tác xã
Ví dụ: Hợp tác xã nông nghiệp, hợp tác xã dịch vụ.
Mô hình sản xuất, kinh doanh: Hợp tác xã là tổ chức kinh tế tập thể, được thành lập bởi các cá nhân hoặc hộ gia đình với mục đích kinh doanh, sản xuất và cung cấp dịch vụ.
Đặc điểm sản xuất: Các hợp tác xã thường hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, dịch vụ, hoặc sản xuất quy mô nhỏ. Ví dụ, một hợp tác xã nông nghiệp có thể chuyên sản xuất rau quả sạch hoặc chăn nuôi, giúp nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm chi phí cho các thành viên.
Mỗi loại hình doanh nghiệp có những đặc điểm riêng và cách thức tổ chức sản xuất kinh doanh phù hợp với mô hình và thị trường mà họ đang phục vụ.