### Khái niệm phong hóa lý học

**Phong hóa lý học** là quá trình phân hủy và làm rã nát đá và khoáng vật thành các hạt nhỏ hơn mà không làm thay đổi thành phần hóa học của chúng. Quá trình này chủ yếu xảy ra do các tác nhân vật lý như nhiệt độ, áp suất, nước, gió, băng, và sự co giãn của vật liệu.

### Tác nhân của phong hóa lý học

1. **Nhiệt độ**: Sự thay đổi nhiệt độ gây ra hiện tượng giãn nở và co lại của các khoáng vật, dẫn đến nứt vỡ.

2. **Nước**: Nước có thể thâm nhập vào các vết nứt, khi nước đông lại sẽ làm tăng thể tích và tạo áp lực, gây ra sự vỡ vụn.

3. **Gió**: Gió mang theo các hạt cát, bụi có thể va chạm và mài mòn các bề mặt đá, làm giảm kích thước và làm phẳng chúng.

4. **Băng**: Băng đóng vai trò quan trọng trong phong hóa, nhất là ở vùng lạnh, nơi nước thâm nhập vào các kẽ nứt, đóng băng và tạo áp lực.

5. **Sự thay đổi áp suất**: Khi áp suất giảm (ví dụ, khi lớp đá trên bị bóc bỏ), các khối đá có thể nứt và vỡ ra.

### Kết quả của phong hóa lý học

1. **Tạo ra đất**: Phong hóa lý học góp phần tạo ra đất từ đá gốc, cung cấp môi trường cho thực vật sinh trưởng.

2. **Phân hủy khoáng vật**: Các khoáng vật bị phá vỡ thành các hạt nhỏ hơn, dễ bị ảnh hưởng bởi phong hóa hóa học và sinh học sau này.

3. **Hình thành địa hình**: Quá trình này có thể tạo ra các đặc điểm địa hình như khe nứt, vách đá, và các loại đá cuội.

4. **Cung cấp nguyên liệu**: Các sản phẩm của phong hóa lý học có thể được sử dụng trong xây dựng, sản xuất vật liệu.

Phong hóa lý học là một phần quan trọng của chu trình địa chất, ảnh hưởng đến cảnh quan, hệ sinh thái và sự phát triển của đất.