Trong văn bản "Chữ người tử tù" của Nguyễn Tuân, có sự phân biệt rõ ràng giữa lời kể của người dẫn chuyện và lời nói của các nhân vật. Việc xác định lời kể và lời nhân vật giúp ta hiểu sâu hơn về nghệ thuật trần thuật và tính cách nhân vật trong tác phẩm.

### 1. **Lời kể của người dẫn chuyện**:
- **Ngôi kể**: Truyện được kể theo ngôi thứ ba. Người kể chuyện đứng ngoài sự việc, không phải là nhân vật trong truyện, mà chỉ quan sát và thuật lại sự kiện.
- **Chức năng**: Lời kể của người dẫn chuyện cung cấp thông tin về bối cảnh, tâm trạng nhân vật, diễn biến sự việc và mối quan hệ giữa các nhân vật. Nó giúp người đọc hiểu tình huống và cảm xúc mà các nhân vật đang trải qua.
- **Ví dụ**:
- "Huấn Cao là người có tài viết chữ rất đẹp, nổi tiếng khắp vùng."
- "Viên quản ngục là người có lòng biết trọng người tài."

### 2. **Lời nhân vật**:
- **Lời thoại trực tiếp**: Là lời nói của nhân vật được ghi lại một cách rõ ràng, cụ thể qua dấu ngoặc kép hoặc dấu gạch đầu dòng. Đây là những đoạn hội thoại giữa các nhân vật.
- **Nhân vật chính có lời thoại**:
- **Huấn Cao**: Là nhân vật trung tâm của tác phẩm. Lời nói của ông thể hiện khí phách hiên ngang, bản lĩnh kiên cường và lòng yêu nghệ thuật.
- **Viên quản ngục**: Lời thoại của viên quản ngục bộc lộ sự ngưỡng mộ, tôn trọng với Huấn Cao và những khát vọng thầm kín của ông đối với cái đẹp.

- **Ví dụ**:
- Lời Huấn Cao: "Ta chỉ tiếc là không có một nơi nào đẹp để viết bức lụa tặng ông..."
- Lời viên quản ngục: "Xin ông cứ yên tâm, tôi không phải là kẻ tiểu nhân ham lợi mà vấy bẩn đời ông Huấn."

### 3. **Ý nghĩa**:
- **Lời kể**: Giúp định hình tính cách và mối quan hệ của các nhân vật, đồng thời phản ánh bối cảnh xã hội đầy bất công, nơi cái đẹp và tấm lòng cao cả vẫn có thể nảy nở.
- **Lời nhân vật**: Thể hiện rõ ràng sự đối lập giữa hai nhân vật chính. Huấn Cao là một người cương trực, coi trọng cái đẹp, còn viên quản ngục tuy làm trong guồng máy cai trị nhưng lại có tấm lòng trong sáng và khát khao cái đẹp.

Tóm lại, sự kết hợp giữa lời kể và lời nhân vật trong "Chữ người tử tù" tạo nên sự phong phú về ý nghĩa tư tưởng và nghệ thuật của tác phẩm.