Giải Công nghệ lớp 10 Ôn tập chủ đề 5: Thiết kế kĩ thuật

I. Hệ thống hoá kiến thức

Câu hỏi trang 114 Công nghệ 10: Hãy hoàn thiện sơ đồ theo mẫu sau:

Trả lời:

(1) Các nguyên tắc của thiết kế kĩ thuật

(2) Phương pháp thực hiện, phương tiện hỗ trợ thiết kế kĩ thuật

(3) Nội dung quy trình thiết kế kĩ thuật

(4) Yếu tố về nguồn lực của cơ sở sản xuất

(5) Đặc điểm, tính chất của một số nghề nghiệp liên quan tới thiết kế

(6) Tiến trình thực hiện dự án

(7) Báo cáo và đánh giá dự án

II. Luyện tập và vận dụng (trang 114)

Câu hỏi 1 trang 114 Công nghệ 10: Trình bày vai trò, ý nghĩa của thiết kế kĩ thuật. Lấy ví dụ minh hoạ.

Trả lời:

- Vai trò, ý nghĩa của thiết kế kĩ thuật: có vai trò, ý nghĩa lớn trong sản xuất và phát triển sản phẩm. Nhờ bản vẽ kĩ thuật, các cơ sở sản xuất có thể liên kết để cùng nhau phát triển sản phẩm.

- Ví dụ minh họa: kĩ sư thiết kế hệ thống cấp nước và hệ thống xử lý nước và mô tả giúp các công nhân có thể hình dung và thực hiện xây dựng công trình.

Câu hỏi 2 trang 114 Công nghệ 10: Trình bày các nguyên tắc của thiết kế kĩ thuật. Lấy ví dụ minh hoạ.

Trả lời:

* Các nguyên tắc tối ưu:

- Nguyên tắc đơn giản hóa: đưa ra giải pháp thiết kế sản phẩm với cùng một tính năng sử dụng có kết cấu càng đơn giản càng tốt để giảm chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm.

- Nguyên tắc giải pháp tối ưu: đưa ra giải pháp đáp ứng được nhiều chi tiết thiết kế nhất (tính năng sử dụng cao nhất, thẩm mĩ đẹp nhất nhưng chi phí thấp nhất,..)

- Nguyên tắc tối thiểu tài chính: đưa ra giải pháp để tạo ra sản phẩm có cùng tính năng nhưng có chi phí sản xuất, vận hành càng thấp càng tốt.

VD: xem xét so sánh với các sản phẩm đã được thiết kế sẵn và đã có quy trình sản xuất tối ưu để giảm thời gian, chi phí thiết kế.

* Các nguyên tắc phát triển bền vững:

- Nguyên tắc tiết kiệm tài nguyên: thiết kế sản phẩm sao cho sử dụng ít vật liệu và tiêu tốn ít năng lượng

VD: Dùng đèn LED sẽ tiết kiệm điện hơn so với đèn sợi đốt

- Nguyên tắc bảo vệ môi trường: sản phẩm và công nghệ thiết kế phải thân thiện với môi trường.

VD: túi giấy và túi cói đều là sản phẩm được tạo ra từ các vật liệu thân thiện với môi trường: tre, nứa, gỗ thịt.. giảm tác động đến môi trường và sức khỏe con người trong quá trình sử dụng; dễ tái chế và dễ tiêu hủy..

Câu hỏi 3 trang 114 Công nghệ 10: Trình bày các bước của quy trình thiết kế kĩ thuật.

Trả lời:

Các bước của quy trình thiết kế kĩ thuật:

- Bước 1: Xác định yêu cầu sản phẩm

- Bước 2: Tìm thông tin, đề xuất lựa chọn

- Bước 3: Thiết kế sản phẩm

- Bước 4: Kiểm tra, đánh giá

- Bước 5: Lập hồ sơ kĩ thuật

Câu hỏi 4 trang 114 Công nghệ 10: Trình bày các yếu tố ảnh hưởng trong quy trình thiết kế kĩ thuật. Lấy ví dụ minh hoạ.

Trả lời:

* Các yếu tố ảnh hưởng trong quy trình thiết kế kĩ thuật:

- Yếu tố về sản phẩm:

+ Thẩm mĩ

Ví dụ: Một số cây cầu được thiết kế với kiểu dáng, mầu sắc khác nhau đáp ứng yêu cầu về thẩm mĩ.

+ Nhân trắc

Ví dụ: Ghế ngồi của người lái xe ô tô có thể điều chỉnh được phù hợp với từng người. Nhà ở, vật dụng phải tạo cảm giác an toàn, thoải mái cho người sử dụng.

+ An toàn

Ví dụ: Khi thiết kế cầu thang, lan can phải được làm vững chắc để đảm bảo an toàn.

+ Vòng đời sản phẩm

+ Năng lượng

Ví dụ: Khi thiết kế một chiếc xe máy có công suất theo yêu cầu, nếu sử dụng công nghệ đánh lửa điện tử thì xe máy sẽ tiêu thụ xăng ít hơn nên tiết kiệm hơn.

+ Phát triển bền vững

Ví dụ: Để giảm khí thải gây ô nhiễm môi trường, ô tô được cải tiến từ sử dụng nhiên liệu hóa thạch (xăng, dầu diezel) sang sử dụng năng lượng điện.

- Yếu tố về nguồn lực của cơ sở sản xuất

+ Tài chính

+ Công nghệ

Câu hỏi 5 trang 114 Công nghệ 10: Chọn một nghề nghiệp liên quan đến thiết kế và mô tả đặc điểm, tính chất của nghề ấy.

Trả lời:

- Nhà thiết kế đồ họa: tạo ra các mẫu thiết kế, hình minh hoạ sản phẩm, bản sắc thương hiệu và trang web bằng cách sử dụng phần mềm máy tính; kết hợp kỹ năng kỹ thuật với khả năng nghệ thuật để tạo ra một thiết kế. Các nhà thiết kế đồ họa có thể làm việc độc lập hoặc trong những công ty truyền thông, phương tiện.

- Nhiếp ảnh gia: sử dụng sáng tạo và kỹ năng sáng tác cùng với chuyên môn kỹ thuật của họ để chụp ảnh nhằm kể một câu chuyện hoặc cung cấp tư liệu cho một sự kiện. Ngày nay, đa phần nhiếp ảnh gia làm việc với máy ảnh số và phần mềm biên tập để chụp lại các đối tượng với các hình ảnh chất lượng thương mại. Một số đi đến một địa điểm để quay một sự kiện hoặc cảnh quan, trong khi một số khác có phòng thu riêng cho chân dung, công việc thương mại hoặc nghệ thuật.

- Nhà thiết kế nội thất: làm việc với không gian nội thất để nâng cao tính an toàn, tính năng và tính thẩm mỹ của nhà cửa, kiến trúc; chọn màu sắc, đồ đạc, sàn, ánh sáng và tất cả các yếu tố khác trong căn phòng hoặc tòa nhà. Các nhà thiết kế nội thất cũng phác hoạ ý tưởng của họ hoặc sử dụng phần mềm thiết kế để truyền đạt kế hoạch của họ với các kiến trúc sư, kỹ sư kết cấu và nhà xây dựng, những người mang thiết kế của họ đến cuộc sống.

Câu hỏi 6 trang 114 Công nghệ 10: Trình bày nhiệm vụ và tiến trình thực hiện một dự án nói chung. Lấy ví dụ minh hoạ.

Trả lời:

- Nhiệm vụ: Thiết kế một sản phẩm kĩ thuật:

+ Xác định chức năng, hình dạng, kết cấu, vật liệu; tính toán, lựa chọn các thông số thiết kế của sản phẩm theo nhu cầu sử dụng.

+ Lựa chọn kết cấu, vật liệu; tính toán, lựa chọn các thông số thiết kế; lập các bản vẽ kĩ thuật, tính giá thành sản phẩm.

- Tiến trình thực hiện:

+ Xác định yêu cầu của sản phẩm:

+ Tìm hiểu thông tin, đề xuất lựa chọn. Đưa ra vài phương án thiết kế khác nhau để phân tích, đánh giá và lựa chọn phương án phù hợp.

+ Thiết kế sản phẩm: Xác định kết cấu và kích thước. Kết cấu và kích thước của từng ngăn đáp ứng yêu cầu chức năng của giá sách. Mối ghép tùy thuộc vật liệu được chọn.

+ Kiểm tra, đánh giá các thông số thiết kế. Kiểm tra kích thước tổng thể, kích thước các chi tiết, các mối lắp ghép và đánh giá.

+ Lập hồ sơ kĩ thuật: Trong hồ sơ có kèm theo bản vẽ kĩ thuật

VD minh họa: Dự án: thiết kế giá sách của em