Sự ra đời của nhà Lý

Năm 1005, Lê Đại Hành mất, Lê Long Đĩnh lên làm vua. Nhà vua tính tình bạo ngược nên  lòng người oán giận. Bấy giờ trong triều có vị quan là Lý Công Uẩn vốn thông minh, văn võ đều tài, đức độ, cảm hóa được lòng người. Do vậy khi vua Lê Long Đĩnh mất, các quan trong triều đã tôn Lý Công Uẩn lên làm vua. Đó là vua Lý Thái Tổ lây niên hiệu là Thuận Thiên. Nhà Tiền Lê chấm dứt, nhà Lý bắt đầu từ đây ( Năm 1009 ).

( Vua Lý Thái Tổ sinh năm 974, mất năm 1028, người làng Cổ Pháp - Bắc Ninh. Ông là vị vua đầu tiên của nhà Lý )

Chiếu dời đô

Lý Công Uẩn thấy rõ tầm quan trọng của kinh thành đối với vận mệnh của đất nước và vương triều. Theo ông, việc định đô phải nhằm "Mưu toan nghiệp lớn, tính kế cho con cháu muôn vạn đời". Ông nhận thấy "thành Hoa Lư ẩm thấp, chật hẹp, không đủ làm chỗ ở của đế vương, muốn dời đi nơi khác".

Đầu năm 1010, Lý Công Uẩn tự tay viết Chiếu dời đô nói rõ lý do dời đô và quyết định chọn thành Đại La (Hà Nội) làm đô thành của nước Đại Việt. 

Bài chiếu có đoạn viết: "Chỉ vì muốn đóng đô ở trung tâm mưu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu, trên vâng mệnh trời, dưới theo ý dân, nếu thấy thuận tiện thì thay đổi. Cho nên vận nước lâu dài, phong tục phồn thịnh được cái thế rồng cuộn hổ ngồi. Đã đúng ngôi Nam, Bắc, Đông, Tây, lại tiện hướng nhìn sông, tựa núi. Địa thế rộng mà bằng, đất đai cao mà thoáng.

Dân cư khỏi chịu cảnh khốn khổ, ngập lụt, muôn vật rất mực phong phú, tốt tươi. Xem khắp đất Việt ta chỉ nơi này là thắng địa. Thật là chốn hội tụ trọng yếu của bốn phương đất nước. Cũng là kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời".

Tháng 8 năm 1010, Lý Công Uẩn từ Hoa Lư ra Đại La. Thuyền đỗ ở dưới thành thấy "có rồng vàng hiện lên thuyền ngự, nhân đó đổi tên thành là thành Thăng Long". Tên gọi Thăng Long tượng trưng thế đi lên của kinh đô và cũng là cả nước. Sau đó năm 1054, vua Lý Thánh Tông ( vị vua thứ ba của nhà lý ) đã đổi tên nước thành Đại Việt.

Sau khi dời đô nhà Lý cho xây dựng nhiều lâu đài, cung điện, đền chùa. Nhân dân tự họp làm ăn ngày càng đông, tạo nên nhiều phố phường nhộn nhịp, vui tươi.