Bản chất và vai trò: Pháp luật kinh tế là gì? Nhà nước quản lý kinh tế bằng những công cụ nào (pháp luật, chính sách, kế hoạch)?
Các chủ thể kinh tế: Doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có quyền và nghĩa vụ gì? (Ví dụ: đăng ký kinh doanh, nộp thuế, bảo vệ môi trường).
Quan hệ pháp luật kinh tế: Quan hệ pháp luật về hợp đồng (thương mại), quan hệ pháp luật về cạnh tranh, sở hữu trí tuệ, phá sản.
Quyền và nghĩa vụ công dân: Quyền tự do kinh doanh, quyền sở hữu tài sản, nghĩa vụ nộp thuế, nghĩa vụ tuân thủ pháp luật.
II. Câu hỏi tình huống/bài tập (Vận dụng):
Tình huống kinh doanh: Một doanh nghiệp A ký hợp đồng mua bán với B nhưng không giao hàng đúng hẹn. A có quyền gì, B có thể làm gì theo pháp luật?
Tình huống thuế: Cá nhân kinh doanh có doanh thu 500 triệu đồng/năm, họ có nghĩa vụ gì về thuế thu nhập cá nhân và các loại thuế khác?
Tình huống sở hữu: Hàng xóm xây tường lấn sang đất nhà bạn, bạn có quyền yêu cầu họ dỡ bỏ không? Căn cứ theo Bộ luật Dân sự.
Bài tập xác định chủ thể/khách thể: Trong một giao dịch kinh tế, ai là chủ thể kinh doanh, ai là đối tượng (hàng hóa, dịch vụ)?
III. Câu hỏi mở rộng/thực tiễn (Phân tích):
Phân tích vai trò của pháp luật trong việc đảm bảo môi trường kinh doanh công bằng và minh bạch tại Việt Nam.
Nêu một ví dụ về vi phạm pháp luật kinh tế phổ biến hiện nay và hậu quả pháp lý đối với người vi phạm.
Làm thế nào để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng khi mua hàng online tại Việt Nam?
Quảng cáo
2 câu trả lời 27
I. KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. Bản chất và vai trò của pháp luật kinh tế
Pháp luật kinh tế là tổng hợp các quy phạm pháp luật do Nhà nước ban hành nhằm điều chỉnh các quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình sản xuất, kinh doanh, trao đổi hàng hoá – dịch vụ giữa các chủ thể trong nền kinh tế.
Vai trò:
Tạo khuôn khổ pháp lý cho hoạt động kinh doanh.
Bảo đảm trật tự, kỷ cương trong nền kinh tế.
Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể kinh tế.
Thúc đẩy môi trường cạnh tranh lành mạnh.
Nhà nước quản lý kinh tế bằng các công cụ:
Pháp luật: luật doanh nghiệp, luật thuế, luật cạnh tranh…
Chính sách: chính sách thuế, tín dụng, hỗ trợ doanh nghiệp.
Kế hoạch: định hướng phát triển kinh tế – xã hội theo từng giai đoạn.
2. Các chủ thể kinh tế: quyền và nghĩa vụ
Chủ thể kinh tế gồm: doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.
Quyền:
Quyền tự do kinh doanh trong ngành nghề pháp luật không cấm.
Quyền ký kết hợp đồng, thuê lao động, mở rộng thị trường.
Quyền sở hữu tài sản, lợi nhuận hợp pháp.
Nghĩa vụ:
Đăng ký kinh doanh theo quy định.
Nộp thuế đầy đủ (thuế TNCN, VAT, thuế TNDN…).
Bảo vệ môi trường, bảo đảm an toàn lao động.
Tuân thủ pháp luật về cạnh tranh, người tiêu dùng.
3. Quan hệ pháp luật kinh tế
Quan hệ hợp đồng (thương mại): mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ.
Quan hệ cạnh tranh: cấm cạnh tranh không lành mạnh, độc quyền.
Quan hệ sở hữu trí tuệ: nhãn hiệu, bản quyền, sáng chế.
Quan hệ phá sản: giải quyết doanh nghiệp mất khả năng thanh toán.
4. Quyền và nghĩa vụ công dân trong kinh tế
Quyền:
Quyền tự do kinh doanh.
Quyền sở hữu tài sản.
Quyền được bảo vệ quyền lợi hợp pháp.
Nghĩa vụ:
Nộp thuế theo quy định.
Tuân thủ pháp luật.
Không xâm phạm quyền lợi của người khác và xã hội.
II. CÂU HỎI TÌNH HUỐNG – VẬN DỤNG
1. Tình huống hợp đồng
Doanh nghiệp A ký hợp đồng mua bán với B nhưng B không giao hàng đúng hẹn.
A có quyền:
Yêu cầu B thực hiện đúng hợp đồng.
Yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Đơn phương chấm dứt hợp đồng nếu vi phạm nghiêm trọng.
Khởi kiện ra Toà án hoặc Trọng tài thương mại.
B có thể:
Thoả thuận gia hạn.
Chịu trách nhiệm bồi thường theo hợp đồng và pháp luật.
2. Tình huống thuế
Cá nhân kinh doanh có doanh thu 500 triệu đồng/năm.
Nghĩa vụ thuế:
Thuế thu nhập cá nhân (TNCN).
Thuế giá trị gia tăng (VAT) (theo phương pháp khoán).
Lệ phí môn bài.
(Doanh thu trên 100 triệu đồng/năm phải nộp thuế).
3. Tình huống sở hữu
Hàng xóm xây tường lấn sang đất nhà bạn.
Bạn có quyền:
Yêu cầu họ dừng hành vi vi phạm.
Yêu cầu dỡ bỏ phần xây dựng trái phép.
Khiếu nại, khởi kiện theo Bộ luật Dân sự và pháp luật đất đai.
4. Xác định chủ thể – khách thể
Trong một giao dịch mua bán:
Chủ thể: người bán và người mua (doanh nghiệp/cá nhân).
Khách thể (đối tượng): hàng hoá hoặc dịch vụ được giao dịch.
III. CÂU HỎI PHÂN TÍCH – THỰC TIỄN
1. Vai trò của pháp luật trong môi trường kinh doanh
Pháp luật giúp:
Bảo đảm cạnh tranh công bằng, minh bạch.
Hạn chế gian lận, trốn thuế, lừa đảo.
Tạo niềm tin cho nhà đầu tư và người tiêu dùng.
→ Góp phần xây dựng nền kinh tế ổn định và phát triển bền vững.
2. Ví dụ vi phạm pháp luật kinh tế
Ví dụ: Bán hàng giả, hàng nhái trên mạng.
Hậu quả pháp lý: phạt tiền, tịch thu hàng hoá, bồi thường thiệt hại, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự.
3. Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng khi mua hàng online
Mua hàng ở website, sàn TMĐT uy tín.
Kiểm tra nguồn gốc, chính sách đổi trả.
Giữ hoá đơn, bằng chứng giao dịch.
Khi bị xâm hại quyền lợi, có thể khiếu nại, tố cáo theo pháp luật.
Tổng kết: Pháp luật kinh tế giữ vai trò then chốt trong việc điều chỉnh hoạt động kinh doanh, bảo vệ quyền lợi của các chủ thể và xây dựng môi trường kinh tế lành mạnh, công bằng tại Việt Nam.
I. Cơ sở kiến thức: Bản chất và vai trò
1. Pháp luật kinh tế là gì?
Pháp luật kinh tế là hệ thống các quy phạm pháp luật Nhà nước cấm hành động điều chỉnh các hệ thống xã hội phát sinh trong quá trình tổ chức, quản lý và hoạt động sản xuất kinh doanh giữa các chủ thể kinh tế với nhau và với các cơ quan quản lý nhà nước.
2. Công cụ quản lý kinh tế của Nhà nước
Nhà nước quản lý nền kinh tế thông qua "bộ ba" công cụ chính:
Pháp luật: Tạo khung khổ pháp lý, xác lập "luật chơi" công bằng, bảo vệ quyền lợi các bên (Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, Luật Thuế... ).
Chính sách: Các định hướng chiến lược (chính sách tài chính, chính sách tiền tệ, ưu đãi đầu tư) hướng tới điều tiết nền kinh tế theo từng giai đoạn.
Kế hoạch: Các mục tiêu cụ thể nhằm tăng GDP lớn, phát triển, phát triển ngành nghề quan trọng trong thời hạn ngắn và dài.
Quyền cơ quan
Nghĩa vụ bắt buộc
Doanh nghiệp / Hộ kinh doanh
Tự kinh doanh ngành nghề không vi phạm luật; tài chính tự động; use hữu, sử dụng tài sản.
Đăng ký kinh doanh; Nộp đủ thuế; bảo vệ môi trường; đảm bảo quyền lợi cho người lao động.
Cá nhân / Công dân
Quyền sở hữu tài sản; quyền tự do lựa chọn nghề nghiệp; quyền khởi động lợi ích.
Tuân thủ pháp luật kinh doanh; nghĩa vụ nộp thuế TNCN; không kinh doanh hàng giả, hàng tự.
II. Câu hỏi vấn đề (Vận dụng)
1. Tình thảo luận đồng (Doanh nghiệp A và B)
Bên B (Bên mua): Có quyền yêu cầu A giao hàng, phạt vi phạm đồng ý (nếu có thỏa thuận), yêu cầu bồi thường thiệt hại. If vi phạm nghiêm trọng, B có quyền tạm thời chấm dứt, hủy bỏ hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng.
Bên A (Bên bán): Có nghĩa phục vụ thông báo tình trạng chậm chậm và cam chịu trách nhiệm dân sự/thương mại theo quy định của Luật Thương mại 2005.
2. Bảng tính (Doanh thu 500 triệu/năm)
Với doanh thu này (trên 100 triệu đồng/năm), cá nhân kinh doanh phải phụ thuộc:
Thuế Giá trị gia tăng (GTGT): Tính theo tỷ lệ % trên doanh thu ngành nghề tùy chọn.
Thuế thu nhập cá nhân (TNCN): Tính theo tỷ lệ % trên doanh thu.
Lưu ý: Phải thực hiện đăng ký thuế, kê khai và nộp thuế đúng hạn tại cơ quan thuế địa phương.
3. Tình suy sở hữu (Xây Tường lấn đất)
Quyền của bạn: Bạn hoàn toàn có quyền yêu cầu hàng xóm chấm dứt hành vi xâm phạm, bỏ qua phần tường rộng sang và bồi thường thiệt hại (nếu có).
Căn cứ: Bộ luật Dân sự 2015 quy định về quyền bảo vệ quyền sở hữu và quyền đối với bất động ranh giới.
4. Xác định Chủ thể và Khách hàng
Chủ thể: Là các bên tham gia giao dịch (người bán - doanh nghiệp, người mua - khách hàng).
Khách hàng ( Đối tượng): Là ích lợi mà các hướng tới, cụ thể là Hàng hóa (chiếc điện thoại, xe máy...) hoặc Dịch vụ (vận chuyển, phần mềm...).
III. Câu hỏi mở rộng (Phân tích thực tiễn)
1. Vai trò của luật pháp trong môi trường kinh doanh
Pháp luật đóng vai trò là "trọng tài" và "bệ trợ":
Minh bạch: Công khai hóa thủ tục hành chính giúp giảm phí phi chính thức.
Công bằng: chặn hành vi độc quyền, cạnh tranh không lành mạnh (bán phá giá, gièm pha đối thủ).
An toàn: Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, giúp nhà đầu tư yên tâm bỏ vốn sản xuất.
2. Ví dụ hiện nay phạm vi phổ biến
Hành vi: Kinh doanh hàng giả, hàng nhái trên nền tảng thương mại điện tử.
Hậu quả: Bị xử lý phạt hành chính (phạt tiền), tịch thu tang vật, tước giấy phép kinh doanh, hoặc truy cứu trách nhiệm nếu gây hậu quả nghiêm trọng.
3. Bảo vệ người dùng khi mua hàng trực tuyến
Để bảo vệ quyền lợi tại Việt Nam, cần thực hiện:
Kiểm tra uy tín: Mua tại các sàn TMĐT đã đăng ký với Bộ Công Thương.
Lưu giữ bằng chứng: Chụp ảnh màn hình giao dịch, quay video khi mở hàng (unboxing).
Khiếu suy: Liên hệ tổng đài bảo vệ người tiêu dùng 1800.6838 (Cục Cạnh và Bảo vệ người tiêu dùng) khi gặp hàng giá chất lượng mà bên bán chưa quyết định.
Quảng cáo
Bạn cần hỏi gì?
Câu hỏi hot cùng chủ đề
-
Hỏi từ APP VIETJACK
Đã trả lời bởi chuyên gia
-
Đã trả lời bởi chuyên gia
-
Đã trả lời bởi chuyên gia
-
Đã trả lời bởi chuyên gia
-
Đã trả lời bởi chuyên gia
-
Đã trả lời bởi chuyên gia
-
