I. Mẫu mở bài dùng cho mọi bài thơ
Bạn chỉ cần thay tên bài thơ, tác giả và vài nét nội dung → là dùng được cho tất cả các đề phân tích thơ.

Mở bài mẫu 1
Trong kho tàng văn học Việt Nam, thơ ca luôn giữ một vị trí đặc biệt bởi khả năng chạm đến những tầng sâu kín nhất của cảm xúc con người. Trong số những tác phẩm giàu giá trị ấy, bài thơ “…” của … đã để lại ấn tượng sâu đậm bởi vẻ đẹp nội dung và nghệ thuật độc đáo. Tác phẩm không chỉ thể hiện (vài nét về nội dung chính: tình yêu quê hương/ nỗi nhớ/ vẻ đẹp thiên nhiên/ hình tượng người lính…) mà còn cho thấy tài năng sáng tạo của nhà thơ. Phân tích bài thơ, ta sẽ thấy rõ những giá trị tư tưởng và nghệ thuật đặc sắc đó.

Mở bài mẫu 2 
Thơ ca là tiếng lòng của con người trước cuộc đời, là nơi cảm xúc hóa thành lời và lan tỏa đến trái tim người đọc. Bài thơ “…” của nhà thơ … là một minh chứng sinh động cho sức lay động ấy. Với (nội dung khái quát) cùng nghệ thuật biểu đạt tinh tế, tác phẩm đã khắc họa một thế giới cảm xúc sâu lắng và giàu ý nghĩa. Bởi vậy, việc phân tích bài thơ sẽ giúp ta hiểu rõ hơn vẻ đẹp tư tưởng cũng như bút pháp nghệ thuật độc đáo của nhà thơ.

Mở bài mẫu 3 
Văn học luôn gắn bó với đời sống, phản chiếu tâm hồn và khát vọng của con người. Đặc biệt, thơ ca với đặc trưng cô đọng và giàu nhạc điệu đã tạo nên những tác phẩm mang sức sống bền bỉ. Trong đó, “…” của … là bài thơ tiêu biểu, thể hiện (vấn đề nội dung chính) bằng giọng điệu vừa tha thiết vừa sâu lắng. Phân tích bài thơ sẽ giúp ta cảm nhận đầy đủ hơn giá trị nội dung và nghệ thuật mà tác giả gửi gắm.

Cách phân tích – đánh giá nội dung và nghệ thuật bài thơ
1. Mở bài
– Giới thiệu thơ ca
– Giới thiệu bài thơ, tác giả
– Giới thiệu vấn đề cần phân tích

(→ dùng một trong 3 mở bài trên)

2. Thân bài
a. Giới thiệu khái quát bài thơ
– Hoàn cảnh sáng tác
– Vị trí trong tập thơ (nếu có)
– Chủ đề chung của bài thơ

b. Phân tích nội dung theo từng đoạn/khổ thơ
Mỗi khổ thơ cần:

Diễn xuôi nội dung (bài thơ nói gì?)
Phân tích chi tiết hình ảnh, cảm xúc, ý nghĩa.
Rút ra giá trị nội dung (tình yêu quê hương, vẻ đẹp thiên nhiên, tinh thần chiến đấu, nỗi nhớ, lòng hiếu thảo,…)
Ví dụ cách viết:
– Qua hình ảnh “…” tác giả gợi lên …
– Biện pháp tu từ “…” giúp nhấn mạnh …
– Giọng điệu thơ thể hiện …
– Điều đó cho thấy …

c. Đánh giá nghệ thuật bài thơ
Tùy từng bài, nhưng thường có:

Hình ảnh thơ giàu sức gợi
Ngôn ngữ chọn lọc, tinh tế
Nhạc điệu uyển chuyển
Biện pháp tu từ: so sánh, ẩn dụ, nhân hóa, điệp từ, hoán dụ…
Giọng thơ trữ tình, nhẹ nhàng / mạnh mẽ
Kết cấu chặt chẽ
Sử dụng thể thơ (lục bát, 5 chữ, bảy chữ, tự do…)
d. Khái quát, đánh giá
– Giá trị tư tưởng: bài thơ gửi gắm thông điệp gì?
– Ý nghĩa nhân văn, thẩm mỹ
– Đóng góp của bài thơ trong sự nghiệp sáng tác của tác giả / văn học Việt Nam

3. Kết bài
Mẫu kết bài dễ dùng cho mọi bài thơ:

Mẫu 1:
Bằng nội dung sâu sắc và nghệ thuật đặc sắc, bài thơ “…” đã để lại dấu ấn khó phai trong lòng người đọc. Tác phẩm không chỉ phản ánh … mà còn thể hiện tài năng và tâm hồn tinh tế của nhà thơ.

Mẫu 2:
Phân tích bài thơ, ta càng cảm nhận rõ hơn vẻ đẹp của cảm xúc và ngôn từ mà tác giả đã gửi gắm. “…” vì thế xứng đáng là một trong những tác phẩm giàu giá trị của thơ ca Việt Nam.