Bài văn nghị luận: Phân tích truyện “Những ngôi sao xa xôi”
“Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê là một trong những tác phẩm tiêu biểu viết về người nữ thanh niên xung phong trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Bằng giọng văn trong trẻo, trẻ trung và chân thực, tác phẩm đã khắc họa vẻ đẹp tâm hồn của ba cô gái làm nhiệm vụ ở một trọng điểm ác liệt trên tuyến đường Trường Sơn. Qua đó, tác giả ca ngợi vẻ đẹp của tuổi trẻ Việt Nam: dũng cảm, kiên cường nhưng vẫn hồn nhiên, mơ mộng và giàu tình người.

Nhân vật trung tâm của truyện là Phương Định, cô gái Hà Nội trẻ trung, xinh xắn, giàu mơ mộng. Dù sống trong hoàn cảnh chiến tranh khốc liệt, cô vẫn giữ được nét hồn nhiên của tuổi trẻ: thích hát, thích soi gương, thích nhớ về thành phố quê hương và tự ý thức về vẻ đẹp của mình. Bên cạnh nét mơ mộng ấy là một tinh thần dũng cảm tuyệt vời. Công việc của cô là đo khối lượng đất đá lấp đường, đánh dấu vị trí bom và phá bom – một công việc vô cùng nguy hiểm, có thể đánh đổi cả tính mạng. Khi đối diện với quả bom nổ chậm, Phương Định không hề run sợ; cô bình tĩnh, thận trọng và quyết đoán. Trong lòng dù có lo lắng nhưng cô vẫn kiên cường vượt qua bởi cô hiểu rằng sau lưng mình là đồng đội, là những đoàn xe đang chờ đường thông để ra chiến trường.

Hai đồng đội của Phương Định là Nho và Thao cũng mang những vẻ đẹp riêng. Nho nhỏ nhắn, dễ thương, có lúc như trẻ con nhưng khi làm nhiệm vụ lại vô cùng gan dạ. Thao thì chín chắn, bình tĩnh, luôn là người chỉ huy vững vàng trong những giờ phút cam go. Ba cô gái – ba tính cách khác nhau – nhưng cùng chung một điểm: sống đẹp, sống có lý tưởng, sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc. Giữa bom đạn ác liệt, họ vẫn chăm sóc nhau bằng tình đồng đội ấm áp: lo lắng cho nhau khi bị thương, dành cho nhau những cử chỉ đầy yêu thương và tin tưởng.

Một điểm nổi bật của truyện là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất hiện thực khốc liệt và chất trữ tình trong trẻo. Bom rơi, máy bay địch quần thảo, cái chết luôn cận kề… nhưng bao trùm lên tất cả không phải là sự bi thương mà là ánh sáng rạng rỡ của niềm tin, của lòng lạc quan. Hình ảnh ba cô gái giống như những ngôi sao xa xôi – nhỏ bé nhưng sáng ngời trong bầu trời chiến tranh. Ánh sáng ấy là biểu tượng cho vẻ đẹp tâm hồn của tuổi trẻ Việt Nam thời chống Mỹ: hồn nhiên mà kiên cường, giàu mơ ước mà sẵn sàng hy sinh.

Truyện của Lê Minh Khuê không chỉ giúp người đọc hiểu thêm về những gian khổ, hiểm nguy của chiến trường Trường Sơn, mà còn gửi gắm lời tri ân sâu sắc đến thế hệ trẻ đã cống hiến tuổi xuân cho Tổ quốc. Qua tác phẩm, người đọc càng thêm trân trọng giá trị của hòa bình và hiểu rằng trong bất kỳ hoàn cảnh nào, lòng dũng cảm và tình người vẫn luôn là ánh sáng dẫn đường.

Tóm lại, “Những ngôi sao xa xôi” là bản anh hùng ca đẹp đẽ về những cô gái thanh niên xung phong. Tác phẩm để lại ấn tượng sâu sắc bởi không chỉ tái hiện hiện thực ác liệt của chiến tranh mà còn làm sáng ngời vẻ đẹp của tuổi trẻ Việt Nam – những “ngôi sao” lấp lánh giữa bầu trời bom đạn.

Tuyệt! Bạn muốn viết bài văn nghị luận phân tích truyện “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê. Mình sẽ viết bài mẫu đầy đủ mở bài – thân bài – kết bài, phù hợp trình độ lớp 6–9, phân tích sâu nội dung, nghệ thuật, và giá trị nhân văn.

Bài văn nghị luận phân tích truyện “Những ngôi sao xa xôi”

Mở bài

“Những ngôi sao xa xôi” là truyện ngắn nổi tiếng của nhà văn Lê Minh Khuê, viết về những cô gái thanh niên xung phong trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Truyện không chỉ phản ánh hiện thực chiến tranh khốc liệt mà còn khắc họa hình ảnh các cô gái trẻ trung, dũng cảm và giàu tình người. Đọc truyện, người đọc vừa xúc động trước gian khổ của chiến tranh, vừa ngưỡng mộ tinh thần lạc quan, nghị lực và tình đồng đội của những cô gái. Đây là một tác phẩm giàu giá trị nhân văn, giúp thế hệ trẻ hôm nay hiểu thêm về lòng yêu nước và ý chí con người trong hoàn cảnh khó khăn.

Thân bài

Trước hết, truyện đã phản ánh chân thực hiện thực chiến tranh ác liệt và những hy sinh thầm lặng của lực lượng thanh niên xung phong. Nhân vật chính và các cô gái khác làm nhiệm vụ mở đường, chở vũ khí qua các tuyến đường nguy hiểm, đối mặt với mưa bom bão đạn. Những chi tiết mô tả cảnh bom nổ, đường sình lầy, mưa gió… khiến người đọc hình dung được khó khăn và nguy hiểm mà họ phải trải qua. Chiến tranh không chỉ lấy đi mạng sống mà còn thử thách tinh thần và sức lực, nhưng những cô gái vẫn kiên cường, bền bỉ thực hiện nhiệm vụ. Qua đó, tác phẩm ca ngợi tinh thần quả cảm, kiên định và trách nhiệm với đất nước của thanh niên thời chiến.

Tiếp theo, truyện khắc họa nhân vật với tâm hồn trong sáng và lạc quan, khiến câu chuyện vừa căng thẳng vừa đậm chất nhân văn. Dù sống trong hoàn cảnh khốc liệt, các cô gái vẫn biết yêu thương, biết chia sẻ và động viên nhau. Hình ảnh họ ngắm sao trên trời, trò chuyện về ước mơ, hay những giây phút giản dị giữa chiến tranh… thể hiện vẻ đẹp tâm hồn, sự hồn nhiên, lạc quan và tinh thần đoàn kết. Những chi tiết này làm nổi bật giá trị con người giữa chiến tranh, giúp người đọc cảm nhận được niềm tin và hy vọng, dù trong gian khó.

Ngoài ra, truyện còn gây ấn tượng với nghệ thuật miêu tả và kể chuyện tinh tế. Lê Minh Khuê sử dụng lối kể gần gũi, sinh động, kết hợp với ngôn ngữ giàu hình ảnh và chi tiết cụ thể. Các chi tiết về chiến tranh, thiên nhiên, con người đều được tác giả chọn lọc, tạo nên không gian vừa hiện thực vừa giàu tính biểu tượng. Hình ảnh “những ngôi sao xa xôi” vừa là thiên nhiên, vừa là biểu tượng của niềm tin, khát vọng sống và ước mơ hòa bình của các cô gái. Cách tác giả kết hợp giữa thực và tưởng tượng, giữa hiện thực và cảm xúc, làm tăng sức sống cho tác phẩm và tạo ấn tượng sâu sắc với người đọc.

Bên cạnh đó, truyện còn gửi gắm thông điệp nhân văn về lòng yêu nước và ý chí con người. Mỗi cô gái trong câu chuyện đều có những nỗi sợ, nhưng họ vẫn vượt qua để hoàn thành nhiệm vụ. Qua đó, tác phẩm nhấn mạnh rằng trong gian khổ, tinh thần đoàn kết, ý chí kiên cường và tình thương yêu con người chính là nguồn sức mạnh lớn lao. Truyện khơi gợi lòng ngưỡng mộ và niềm tự hào về thế hệ trẻ đã đóng góp cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, đồng thời nhắc nhở thế hệ hôm nay về trách nhiệm giữ gìn hòa bình và giá trị nhân văn.

Kết bài

“Những ngôi sao xa xôi” là một tác phẩm giàu giá trị nghệ thuật và nhân văn. Truyện vừa phản ánh hiện thực chiến tranh khốc liệt, vừa khắc họa vẻ đẹp tâm hồn, tinh thần quả cảm và lạc quan của các cô gái thanh niên xung phong. Qua đó, tác phẩm truyền tải thông điệp về ý chí, tình đồng đội, lòng yêu nước và khát vọng sống. Đọc truyện, người đọc không chỉ xúc động mà còn cảm thấy được truyền cảm hứng về tinh thần vượt khó và giá trị con người. Đây là một tác phẩm tiêu biểu, giúp thế hệ trẻ hôm nay hiểu thêm về lịch sử, về lòng quả cảm và nhân cách của những con người trong chiến tranh, đồng thời rút ra bài học quý giá về cuộc sống và con người.

Để có một cuộc sống tốt đẹp như ngày hôm nay những thế hệ cha anh chúng ta đã phải đánh đổi biết bao máu xương và tuổi trẻ của họ. Họ là những chiến sĩ thanh niên xung phong đã chẳng vất vả hy sinh tuổi xuân để lên đường theo tiếng gọi của tổ quốc. Những con người trân quý ấy đã được nữ nhà văn Lê Minh Khuê phác họa lại trong tác phẩm Những ngôi sao xa xôi để chúng ta, những người được hưởng nền hòa bình độc lập tự do ngày hôm nay được biết đến và dành cho họ những tình cảm, sự tri ân chân thành nhất.

Tác phẩm là câu chuyện về ba người con gái sống dưới hang đá ngày đêm làm những công việc vô cùng nặng nhọc và nguy hiểm. Những tưởng công việc phá bom, đo lượng đất đá là để dành cho những đấng mày râu sức dài vai rộng vậy mà ở đây những cô gái lại có thể làm tốt công việc này. Đó là ba cô gái Phương Định, chị Nho và Thao.

Họ đều có chung một vẻ đẹp là gan dạ và dũng cảm trên chiến trường. Họ được gọi là tổ trinh sát mặt đường. Họ gỡ mìn dứt khoát, luôn lo lắng cho nhau và nhận trách nhiệm về mình. Sau những giờ căng thẳng trên cao xạ, họ trở về hang giống như một con người khác. Họ chơi đùa với nhau, họ đều có mơ ước, đều mơ mộng và vui vẻ.

Phương Định là cô gái khá xinh, đôi mắt giống như những ngôi sao trên bầu trời vậy. Cô thường nhớ về quá khứ của mình, nơi Hà Nội cổ kính, cô thường hát nghêu ngao khiến cho bác sĩ già bên cạnh không thể nào ngủ nổi. Cô vui khi có cơn mưa đá ở Hà Nội. Cô nhớ về mẹ, nhớ những nếp nhà mái đỏ. Cô thích hát nhưng chẳng thuộc bài nào ra hồn, có lúc cô chế cả lời bài hát. Cô ước mơ mai nay trở thành một người hát trong đội đồng ca hoặc một kiến trúc sư.

Chị Thao đã có chồng, chị mong muốn mai này chồng của mình sẽ làm đại úy còn mình thì làm y sĩ. Chị không biết hát nhưng thích chép lời bài hát, thậm chí còn chép cả lời bịa của Phương Định. Chị gan dạ trên chiến trường nhưng lại sợ con vắt. Chị thích tỉa tót đôi lông mày của mình nhỏ như tăm.

Nhân vật thứ ba là Nho. Cô nàng này rất cá tính và đôi chút bướng bỉnh. Nho thích thêu thùa nhưng toàn thêu những thứ hoa lòe loẹt, mỗi khi người khác chê Nho mặc kệ cùng lắm Nho chỉ nói để cho nó nổi. Nho không thích lấy chồng, hàng ngày vẫn có anh chàng nọ viết thư cho cô. Cô ước mơ mai này trở thành một tay bóng chuyền trong đội tuyển quốc gia.

Ba nhân vật, ba tính cách khác nhau thế nhưng họ đều đại diện cho thế hệ trẻ Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mỹ, gan dạ kiên cường trên chiến trường nhưng cũng lạc quan, yêu đời và mơ mộng những lúc không có bom đạn. Họ như những ngôi sao sáng của bầu trời cách mạng Việt Nam.

Phân tích truyện Những ngôi sao xa xôi – Lê Minh Khuê
“Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê là một trong những tác phẩm tiêu biểu viết về thế hệ thanh niên trong cuộc kháng chiến chống Mĩ. Truyện không miêu tả trực tiếp những trận đánh lớn mà tập trung khắc họa ba cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn ác liệt. Qua đó, tác giả tôn vinh vẻ đẹp của tuổi trẻ Việt Nam: dũng cảm, hồn nhiên và giàu mơ ước giữa chiến tranh khốc liệt.

Truyện được kể theo ngôi thứ nhất, qua giọng kể của nhân vật Phương Định. Cách kể này mang đến cho người đọc cảm giác chân thực, gần gũi và giúp bộc lộ sâu sắc thế giới nội tâm tinh tế của cô gái. Ba nhân vật trong tổ trinh sát mặt đường – Phương Định, Nho, Thao – đều có cá tính riêng nhưng điểm chung là tinh thần quả cảm và tinh thần trách nhiệm trước nhiệm vụ.

Nhiệm vụ của các cô vô cùng nguy hiểm: chạy lên cao điểm đo khối lượng đất đá sau mỗi trận bom, đánh dấu vị trí bom nổ chậm và trực tiếp phá bom. Mỗi lần đi phá bom là một lần đối diện với cái chết. Nhưng vượt lên nỗi sợ, các cô luôn hoàn thành nhiệm vụ trong tinh thần bình tĩnh và lòng dũng cảm phi thường. Hình ảnh ba cô gái giữa bom đạn như những “ngôi sao xa xôi” lấp lánh trong bầu trời chiến tranh tàn khốc.

Phương Định là nhân vật trung tâm của truyện. Cô có vẻ đẹp trẻ trung, hồn nhiên, đôi chút mơ mộng của một cô gái thành phố. Nhưng khi đối diện với nhiệm vụ, Phương Định lại hiện lên vô cùng mạnh mẽ, gan dạ. Dù trong lòng vẫn có lúc hồi hộp, lo âu, cô vẫn luôn bình tĩnh, quyết đoán, sẵn sàng hi sinh vì đồng đội và nhiệm vụ. Ở Phương Định, ta thấy hòa quyện giữa sự mong manh của tuổi trẻ và ý chí kiên cường của người chiến sĩ.

Hai cô gái còn lại đều mang dấu ấn riêng: Thao – chị cả điềm đạm, kỷ luật nhưng sợ máu; Nho – trẻ trung, dễ thương, giàu tình cảm. Tất cả làm nên một bức tranh sống động về những cô gái thanh niên xung phong: bình dị nhưng anh hùng. Điều đặc biệt là dù sống giữa cái chết, họ vẫn giữ được nét lạc quan, yêu đời, thích ca hát, thích mơ mộng – những phẩm chất khiến người đọc càng thêm trân trọng thế hệ trẻ thời chiến.

Ngôn ngữ của Lê Minh Khuê giản dị mà giàu cảm xúc, miêu tả tâm lí tinh tế và chân thực. Truyện không nặng nề bi tráng mà thấm đẫm chất nhẹ nhàng, nhân văn. Qua câu chuyện, tác giả muốn khẳng định vẻ đẹp trong sáng, can trường của những con người bình thường đã làm nên những điều phi thường trong chiến tranh.

Kết luận
“Những ngôi sao xa xôi” là khúc tráng ca dịu dàng về tuổi trẻ Việt Nam trong chiến tranh. Ba cô gái thanh niên xung phong hiện lên như những ngôi sao nhỏ giữa bầu trời Trường Sơn dữ dội: lấp lánh, kiêu hãnh và đầy nghị lực. Tác phẩm không chỉ gợi niềm tự hào về một thời đầy hi sinh mà còn nhắc nhở thế hệ hôm nay trân trọng hòa bình, trân trọng những giá trị mà cha anh đã đánh đổi bằng máu và tuổi trẻ.