Quảng cáo
4 câu trả lời 100
1. Nguyên nhân gây bệnh lao phổi
Tác nhân gây bệnh: Vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis (còn gọi là trực khuẩn Koch).
Nguồn lây: Chủ yếu từ người bị lao phổi ho, hắt hơi, khạc nhổ… làm phát tán vi khuẩn lao ra không khí.
Đường lây: Vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể người lành qua đường hô hấp khi hít phải các hạt nhỏ chứa vi khuẩn lao.
Yếu tố nguy cơ:
Sức đề kháng yếu (do suy dinh dưỡng, stress, HIV/AIDS, tiểu đường, dùng thuốc ức chế miễn dịch…).
Sống trong môi trường chật hẹp, ẩm thấp, ít ánh sáng.
Tiếp xúc thường xuyên với người mắc lao phổi mà không có biện pháp phòng tránh.
2. Cơ chế gây bệnh (sinh bệnh học)
Giai đoạn xâm nhập: Vi khuẩn lao theo không khí vào phổi, thường đến các phế nang.
Giai đoạn tiềm ẩn: Nếu hệ miễn dịch mạnh, vi khuẩn bị “bao vây” bởi đại thực bào, nằm yên trong mô phổi (lao tiềm ẩn – chưa phát bệnh).
Giai đoạn hoạt động: Khi sức đề kháng giảm, vi khuẩn lao phát triển, gây viêm, hoại tử mô phổi, tạo hang lao.
Lây lan: Vi khuẩn từ ổ lao lan ra các vùng khác của phổi, có thể đi vào máu gây lao ngoài phổi.
3. Biện pháp bảo vệ và phòng ngừa bệnh lao phổi
Tiêm vắc-xin BCG cho trẻ sơ sinh để tạo miễn dịch phòng bệnh.
Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống: nhà cửa thông thoáng, có ánh sáng mặt trời (tia UV diệt được vi khuẩn lao).
Duy trì lối sống lành mạnh: ăn uống đủ chất, tập thể dục, tránh thức khuya để tăng sức đề kháng.
Không khạc nhổ bừa bãi, đeo khẩu trang khi ở nơi công cộng hoặc khi tiếp xúc với người nghi mắc lao.
Phát hiện sớm và điều trị đúng phác đồ nếu có các triệu chứng nghi ngờ (ho kéo dài trên 2 tuần, sốt nhẹ, sụt cân, ra mồ hôi đêm).
Theo dõi sức khỏe định kỳ, đặc biệt ở người có nguy cơ cao hoặc sống chung với người bệnh.
Lao phổi là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhưng có thể phòng và chữa khỏi nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Mỗi người cần nâng cao ý thức bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng để góp phần đẩy lùi căn bệnh này.
- Đường lây truyền: Bệnh lây lan chủ yếu qua đường không khí khi người bệnh lao phổi (ở thể hoạt động) ho, hắt hơi, nói chuyện, ca hát hoặc khạc nhổ, giải phóng các hạt nhỏ chứa vi khuẩn vào không khí.
- Tiếp xúc: Những người tiếp xúc lâu dài trong không gian kín, đông đúc với người bệnh lao hoạt động có nguy cơ nhiễm bệnh cao hơn.
- Yếu tố nguy cơ: Không phải ai nhiễm vi khuẩn lao cũng phát triển thành bệnh lao hoạt động. Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm:
- Hệ thống miễn dịch suy yếu (do nhiễm HIV, đái tháo đường, suy dinh dưỡng, hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch).
- Hút thuốc lá, sử dụng rượu bia quá mức.
- Điều kiện sống kém vệ sinh, môi trường ô nhiễm.
- Hít phải vi khuẩn: Vi khuẩn lao có trong các hạt sol khí (droplet nuclei) được người bệnh ho, khạc ra, tồn tại trong không khí vài giờ. Người khỏe mạnh hít phải các hạt này, chúng đi sâu vào đường hô hấp và đến các phế nang trong phổi.
- Đại thực bào nuốt vi khuẩn: Trong phổi, các đại thực bào phế nang - một loại tế bào miễn dịch - nhận diện và nuốt (thực bào) vi khuẩn lao.
- Vi khuẩn nhân lên: Thay vì bị tiêu diệt, một số vi khuẩn lao có khả năng tồn tại và nhân lên bên trong đại thực bào, phá hủy tế bào này và lây lan sang các đại thực bào khác.
- Hình thành u hạt (granuloma): Để kiểm soát sự lây lan của vi khuẩn, hệ miễn dịch huy động các tế bào miễn dịch khác (chủ yếu là tế bào lympho) đến bao vây khu vực nhiễm trùng, hình thành một cấu trúc gọi là u hạt.
- Lao tiềm ẩn (latent TB infection): Trong hầu hết các trường hợp (khoảng 90%), hệ miễn dịch kiểm soát được vi khuẩn, khiến chúng ở trạng thái không hoạt động (ngủ đông) bên trong u hạt. Người nhiễm lao tiềm ẩn không có triệu chứng và không lây bệnh cho người khác.
- Lao hoạt động (active TB disease): Khi hệ miễn dịch suy yếu (do các yếu tố nguy cơ kể trên), vi khuẩn lao tiềm ẩn có thể thoát ra khỏi u hạt, nhân lên nhanh chóng và gây tổn thương mô phổi, dẫn đến bệnh lao hoạt động. Vi khuẩn cũng có thể lây lan đến các bộ phận khác của cơ thể.
- Tiêm vắc-xin BCG: Vắc-xin Bacillus Calmette-Guérin (BCG) được khuyến nghị tiêm cho trẻ em để phòng ngừa các thể lao nặng, đặc biệt là ở các quốc gia có tỷ lệ mắc bệnh cao.
- Kiểm soát lây nhiễm:
- Đối với người bệnh: Tuân thủ điều trị thuốc lao đúng liều lượng, đủ thời gian theo chỉ dẫn của bác sĩ là yếu tố then chốt để chữa khỏi bệnh và ngăn ngừa lây lan. Che miệng khi ho, hắt hơi bằng khăn giấy rồi vứt vào túi kín. Hạn chế tiếp xúc gần và cách ly tại phòng riêng, thoáng khí trong giai đoạn lây nhiễm.
- Đối với người khỏe mạnh: Sử dụng khẩu trang, đặc biệt là khẩu trang N95 khi tiếp xúc với người bệnh lao hoạt động hoặc ở nơi có nguy cơ cao lây nhiễm.
- Cải thiện môi trường sống: Đảm bảo không gian sống và làm việc thông thoáng, có hệ thống thông gió tốt để giảm mật độ vi khuẩn trong không khí.
- Sàng lọc và điều trị dự phòng: Sàng lọc những người có nguy cơ cao (như người sống chung nhà với bệnh nhân lao, người nhiễm HIV) và điều trị dự phòng lao bằng thuốc theo chỉ dẫn của WHO để ngăn ngừa chuyển từ lao tiềm ẩn sang lao hoạt động.
- Nâng cao sức khỏe: Duy trì lối sống lành mạnh, dinh dưỡng đầy đủ, tránh hút thuốc và sử dụng chất kích thích để tăng cường hệ miễn dịch.
- Phát hiện sớm: Khi có các triệu chứng nghi ngờ lao phổi (ho kéo dài, sốt về chiều, sụt cân, ra mồ hôi đêm), cần đến cơ sở y tế để được khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Nguyên nhân chính gây bệnh lao phổi là do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis.
Bệnh lây truyền từ người sang người qua các giọt bắn li ti chứa vi khuẩn, phát tán khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện hoặc hát.
Cơ chế
Vi khuẩn lao xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp và khu trú tại phổi.
Hệ miễn dịch sẽ cố gắng kiểm soát vi khuẩn, nhưng nếu hệ miễn dịch suy yếu, vi khuẩn có thể nhân lên và gây bệnh.
Bệnh có thể phát triển thành thể hoạt động, gây ra các triệu chứng lâm sàng.
Biện pháp bảo vệ
Phòng ngừa lây nhiễm
Tiêm vắc-xin: Tiêm vắc-xin BCG cho trẻ em là biện pháp phòng bệnh hiệu quả hàng đầu.
Vệ sinh cá nhân:Che miệng khi ho, hắt hơi và rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đặc biệt là sau khi ho, hắt hơi và trước khi ăn.
Đeo khẩu trang khi ra ngoài hoặc khi tiếp xúc với người có nguy cơ, và cho người bệnh lao cũng cần đeo khẩu trang thường xuyên.
Tránh tiếp xúc trực tiếp: Giữ khoảng cách an toàn, không dùng chung đồ dùng cá nhân (bát, đũa, khăn mặt, bàn chải) với người bệnh.
Kiểm soát môi trường:Hạn chế sinh hoạt trong phòng kín với người bệnh. Ưu tiên phòng riêng, thoáng khí và đón nhiều ánh nắng mặt trời.
Thường xuyên mở cửa sổ để không khí lưu thông, giúp loãng và tiêu diệt vi khuẩn.
Thu gom và xử lý đờm dãi, giấy vệ sinh của người bệnh đúng cách.
Nâng cao sức đề kháng
Dinh dưỡng: Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, đầy đủ dinh dưỡng, tăng cường rau xanh, trái cây và vitamin.
Lối sống lành mạnh: Tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc, không sử dụng rượu bia và thuốc lá.
Tâm lý và nghỉ ngơi: Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng và nghỉ ngơi hợp lý.
Khám sức khỏe định kỳ: Thực hiện khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm bệnh và các vấn đề sức khỏe khác.
Quảng cáo
Bạn cần hỏi gì?
Câu hỏi hot cùng chủ đề
-
Đã trả lời bởi chuyên gia
71153 -
Hỏi từ APP VIETJACK
Đã trả lời bởi chuyên gia
35960 -
Đã trả lời bởi chuyên gia
27449 -
Hỏi từ APP VIETJACK
Đã trả lời bởi chuyên gia
24197 -
Hỏi từ APP VIETJACK
Đã trả lời bởi chuyên gia
22546 -
Đã trả lời bởi chuyên gia
20921 -
Hỏi từ APP VIETJACK
Đã trả lời bởi chuyên gia
17814
