ĐỀ SỐ 03
Đọc đoạn trích:

Bao giờ cho tới mùa thu
trái hồng trái bưởi đánh đu giữa rằm
bao giờ cho tới tháng năm
mẹ ra trải chiếu ta nằm đếm sao
Ngân hà chảy ngược lên cao
quạt mo vỗ khúc nghêu ngao thằng Bờm
bờ ao đom đóm chập chờn
trong leo lẻo những vui buồn xa xôi
Mẹ ru cái lẽ ở đời
sữa nuôi phần xác hát nuôi phần hồn
bà ru mẹ... mẹ ru con
liệu mai sau các con còn nhớ chăng
(Theo Thơ Nguyễn Duy, NXB Hội Nhà văn, 2010)

Câu 1:
Đoạn trích trên được viết theo thể thơ nào? Xác định phương thức biểu đạt chính.
✅ Trả lời:

Thể thơ: Tự do
Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm (kết hợp với tự sự và miêu tả)

Câu 2:
Chỉ ra và nêu hiệu quả của biện pháp tu từ được sử dụng trong khổ thơ đầu.
✅ Trả lời:

Biện pháp tu từ: Điệp ngữ “Bao giờ cho tới...” và hình ảnh ẩn dụ, gợi hình ảnh mùa thu với “trái hồng trái bưởi đánh đu giữa rằm”.
Hiệu quả:

Gợi cảm xúc hoài niệm, mong ngóng trở về những ký ức tuổi thơ êm đềm, gần gũi với thiên nhiên, với mẹ.
Làm nổi bật khung cảnh yên bình, giàu chất thơ của làng quê Việt Nam.

Câu 3:
Em hiểu như thế nào về hai câu thơ:
Mẹ ru cái lẽ ở đời / sữa nuôi phần xác hát nuôi phần hồn?
✅ Trả lời:

Hai câu thơ nói về vai trò to lớn của người mẹ trong việc nuôi dưỡng cả thể xác và tâm hồn con.
“Sữa nuôi phần xác” là sự chăm sóc về thể chất, còn “hát nuôi phần hồn” là sự giáo dục tinh thần, truyền dạy đạo lý, tình yêu thương qua lời ru, lời hát.
Tác giả đề cao công lao sinh thành, dưỡng dục và giáo dưỡng sâu sắc của mẹ.

Câu 4:
Theo em, tác giả muốn nhắn nhủ chúng ta điều gì trong hai câu thơ:
“bà ru mẹ... mẹ ru con – liệu mai sau các con còn nhớ chăng”?
✅ Trả lời:

Tác giả muốn nhắn nhủ mỗi người con cần ghi nhớ và trân trọng truyền thống gia đình, biết ơn công lao của bà, của mẹ – những người đã gìn giữ và truyền lại tình yêu thương, đạo lý cho thế hệ sau.
Đồng thời cũng là lời trăn trở, lo âu về việc thế hệ trẻ ngày nay liệu có còn nhớ và giữ gìn những giá trị thiêng liêng ấy hay không.

📝 ĐỀ SỐ 04
Đọc đoạn thơ:

...Nhưng con biết trò chơi khác hay hơn.
Con là sóng, mẹ sẽ là bến bờ kì lạ.
Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vang vỡ tan vào lòng mẹ
Và không ai trên thế gian này biết mẹ con ta đang ở chốn nào
(Trích "Mây và sóng" – Ta-go)

Câu 1:
Đoạn thơ trên là lời của ai nói với ai, nói về điều gì?
✅ Trả lời:

Lời của em bé nói với mẹ.
Nói về tình cảm gắn bó, khăng khít và tưởng tượng ngộ nghĩnh của em bé về trò chơi được ở bên mẹ, thể hiện tình mẫu tử thiêng liêng.

Câu 2:
Chỉ ra phép tu từ so sánh và tác dụng của phép so sánh trong đoạn thơ trên?
✅ Trả lời:

Phép tu từ so sánh:

“Con là sóng, mẹ sẽ là bến bờ kì lạ”
Tác dụng:

Gợi hình ảnh sinh động và giàu cảm xúc về mối quan hệ mẹ con: con như sóng vỗ về nơi mẹ – bến bờ bình yên.
Thể hiện tình yêu thương mẹ sâu sắc và khát vọng được gần gũi, hoà nhập vào tình yêu ấy của đứa trẻ.

Câu 3:
Em hiểu câu thơ:
“Và không ai trên thế gian này biết mẹ con ta đang ở chốn nào” như thế nào?
✅ Trả lời:

Câu thơ thể hiện không gian riêng biệt, thần tiên và hạnh phúc của hai mẹ con – nơi chỉ có tình yêu thương tồn tại, không bị trói buộc bởi thế giới bên ngoài.
Đó là thế giới tưởng tượng ngọt ngào, nơi mẹ và con gắn bó trọn vẹn, không gì chia cắt được.

Câu 4:
Đọc đoạn thơ, em rút ra cho mình những thông điệp nào?
✅ Trả lời:

Tình mẫu tử là tình cảm thiêng liêng, sâu sắc nhất trong cuộc đời.
Không gì hạnh phúc hơn khi được sống trong vòng tay mẹ.
Hãy biết trân trọng từng khoảnh khắc ở bên mẹ, vì đó là nơi ta thuộc về, là bến bờ bình yên nhất.

Dưới đây là phân tích và trả lời cho hai đề văn bạn cung cấp:

Đề số 03
Câu 1:

Thể thơ: Thể thơ lục bát (kết hợp dòng 6 chữ và dòng 8 chữ).
Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm (kết hợp miêu tả).
Câu 2:

Biện pháp tu từ:Đảo ngữ: "Bao giờ cho tới" được lặp lại hai lần.
Liệt kê: "trái hồng trái bưởi"
Hiệu quả:Nhấn mạnh sự chờ đợi, mong ngóng mùa thu và những sản vật đặc trưng của mùa thu.
Tạo nhịp điệu, âm hưởng đặc biệt cho câu thơ, gợi sự háo hức, vui tươi trong tâm hồn trẻ thơ.
Câu 3:

"Mẹ ru cái lẽ ở đời/ sữa nuôi phần xác hát nuôi phần hồn": Hai câu thơ thể hiện vai trò quan trọng của mẹ trong việc nuôi dưỡng và giáo dục con người. Không chỉ nuôi dưỡng về thể chất (sữa nuôi phần xác) mà còn bồi đắp về tinh thần, tâm hồn (hát nuôi phần hồn) bằng những lời ru, những bài học đạo lý.
Câu 4:

Trong hai câu thơ "bà ru mẹ... mẹ ru con - liệu mai sau các con còn nhớ chăng", tác giả muốn nhắn nhủ:Về sự kế thừa và tiếp nối truyền thống gia đình, tình yêu thương giữa các thế hệ.
Lời nhắc nhở, nhắn nhủ mỗi người hãy trân trọng những giá trị văn hóa, tình cảm gia đình và có trách nhiệm gìn giữ, phát huy những giá trị đó cho mai sau.
Nỗi lo lắng, băn khoăn về việc thế hệ sau có còn nhớ và trân trọng những giá trị truyền thống tốt đẹp của gia đình hay không.
Đề số 04
Câu 1:

Đoạn thơ trên là lời của em bé nói với mẹ.
Nội dung: Nói về trò chơi tưởng tượng giữa em bé và mẹ, trong đó em bé là sóng và mẹ là bến bờ kì lạ.
Câu 2:

Phép tu từ so sánh: "Con là sóng, mẹ sẽ là bến bờ kì lạ".
Tác dụng:Tăng tính hình tượng, gợi cảm cho đoạn thơ.
Thể hiện tình yêu thương, sự gắn bó mật thiết giữa mẹ và con.
Khẳng định mẹ là điểm tựa vững chắc, là nơi bình yên để con luôn tìm về.
"Sóng" tượng trưng cho sự năng động, khám phá của con trẻ, còn "bến bờ" là sự bao dung, chở che của mẹ.
Câu 3:

Câu thơ "Và không ai trên thế gian này biết mẹ con ta đang ở chốn nào" có thể hiểu theo nhiều cách:Về nghĩa đen: Mẹ con đang ở trong một thế giới riêng, một không gian tưởng tượng chỉ có hai người, không ai có thể xâm nhập.
Về nghĩa bóng: Tình yêu thương giữa mẹ và con là thiêng liêng, sâu sắc, không gì có thể so sánh được. Đó là một thế giới tình cảm mà chỉ có mẹ và con mới có thể cảm nhận và thấu hiểu.
Khẳng định sự gắn bó, hòa quyện tuyệt đối giữa mẹ và con, không có khoảng cách, không có sự chia lìa.
Câu 4:

Thông điệp rút ra từ đoạn thơ:Tình mẫu tử là tình cảm thiêng liêng, cao đẹp nhất trên đời.
Hãy trân trọng những khoảnh khắc bên mẹ, bởi đó là những giây phút hạnh phúc và ý nghĩa nhất.
Hãy để tình yêu thương lan tỏa và kết nối các thành viên trong gia đình.
Sức mạnh của trí tưởng tượng và sự sáng tạo trong việc tạo ra những trò chơi, những kỷ niệm đẹp giữa mẹ và con.