Soạn bài mẫu — Văn bản 4: Những di sản văn hóa (Văn bản thông tin)
I. Tìm hiểu chung
+ Thể loại: Văn bản thông tin — mục đích chính là cung cấp thông tin về các di sản văn hóa nước ta, giới thiệu giá trị, tình trạng và tầm quan trọng của việc bảo tồn.
+ Vị trí trong chương trình: Giúp học sinh hiểu và trân trọng di sản văn hóa, phát triển kỹ năng đọc hiểu văn bản thông tin.
II. Nội dung chính
- Phân chia bố cục:
+ Phần 1: Khái niệm “di sản văn hóa”; các loại di sản văn hóa (văn hóa vật thể, phi vật thể)
+ Phần 2: Các ví dụ cụ thể về di sản văn hóa Việt Nam — giá trị văn hóa, lịch sử, nghệ thuật
+ Phần 3: Tình trạng bảo tồn di sản hiện nay (còn tốt hay đang bị mai một, đe dọa)
+ Phần 4: Tầm quan trọng của việc bảo vệ di sản văn hóa; lời kêu gọi, trách nhiệm của mỗi người
III. Giá trị nội dung
+ Di sản văn hóa là phần di truyền tinh thần của dân tộc, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa.
+ Di sản giúp quảng bá văn hóa, thu hút du lịch, phát triển kinh tế – xã hội.
+ Cảnh báo về việc di sản có thể bị thiệt hại nếu không được bảo vệ và phát huy đúng mức.
IV. Phong cách, nghệ thuật đặc trưng
+ Ngôn ngữ thông tin: rõ ràng, mạch lạc, dùng thuật ngữ phù hợp, có dẫn chứng thực tế.
+ Thông tin được sắp xếp theo cấu trúc logic: khái niệm → ví dụ → đánh giá → kêu gọi.
+ Hình ảnh, số liệu, tên địa danh dùng minh họa làm tăng tính thuyết phục.
V. Soạn nhanh câu hỏi SGK (ví dụ)
+ Văn bản định nghĩa như thế nào về “di sản văn hóa”?
+ Nêu các ví dụ di sản văn hóa được đề cập trong bài. Chúng thuộc loại nào (vật thể / phi vật thể)?
+ Theo văn bản, hiện trạng bảo tồn di sản văn hóa nước ta ra sao?
+ Vì sao việc bảo vệ di sản văn hóa là trách nhiệm của mỗi người?
VI. Gợi ý dàn ý cảm nhận/nghị luận
Đề: Viết bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về trách nhiệm của thế hệ trẻ trong bảo vệ di sản văn hóa.
+ Mở bài: Giới thiệu vấn đề: di sản văn hóa và sự quan trọng của nó với dân tộc; thế hệ trẻ hôm nay.
+ Thân bài:
- Giải thích “di sản văn hóa”: những gì thế hệ đi trước để lại; giá trị lịch sử, văn hóa, tinh thần.
- Hiện trạng: có những di sản bị xuống cấp, bị lãng quên; một số chưa được quan tâm đúng mức.
- Trách nhiệm của thế hệ trẻ: học hỏi, tìm hiểu; tham gia bảo vệ; quảng bá; không để di sản mất đi.
+ Kết bài: Khẳng định lại ý thức, lời cam kết nhỏ (ví dụ: tham gia các hoạt động di sản của địa phương, giữ gìn truyền thống gia đình…) và niềm tin vào tương lai di sản được bảo vệ.