3. Giới thiệu về Bài học đường đời đầu tiên
.1 Xuất xứ
- Bài học đường đời đầu tiên trích trong chương I của truyện Dế Mèn phiêu lưu kí.

- Tên của đoạn trích do người biên soạn SGK đặt.

- Dế Mèn phiêu lưu kí được in lần đầu năm 1941, là tác phẩm đặc sắc nhất và nổi tiếng nhất của nhà văn Tô Hoài dành cho lứa tuổi thiếu nhi. Truyện gồm mười chương, kể về cuộc phiêu lưu của nhân vật chính là chú Dế Mèn.

2 Thể loại
Truyện đồng thoại là thể loại văn học dành cho thiếu nhi. Nhân vật trong truyện đồng thoại thường là loài vật hoặc đồ vật được nhân hóa. Vì thế, chúng vừa phản ánh đặc điểm sinh hoạt của loài vật, vừa thể hiện đặc điểm của con người.

3 Bố cục
Gồm 4 phần:

Phần 1. Từ đầu đến “cũng không thể làm lại được”: Dế Mèn giới thiệu về bản thân.
Phần 2. Tiếp theo đến “Tôi về, không chút bận tâm”. Câu chuyện về người bạn hàng xóm là Dế Choắt.
Phần 3. Tiếp theo đến “cảnh đau khổ vừa gây ra”. Dế Mèn trêu chị Cốc khiến Dế Choắt phải chịu oan.
Phần 4. Còn lại. Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.
34 Tóm tắt
Mẫu 1

Dế Mèn là một chú dế cường tráng bởi biết ăn uống điều độ. Tuy nhiên, cậu chàng lại có tính kiêu căng, luôn nghĩ mình “có thể sắp đứng đầu thiên hạ”. Dế Mèn luôn coi thường những người xung quanh, đặc biệt là Dế Choắt - người bạn hàng xóm gầy gò và yếu ớt. Một lần, Dế Mèn bày trò trêu chị Cốc khiến cho Dế Choắt phải chịu oan. Choắt bị chị Cốc mổ đến kiệt sức. Trước khi chết, Choắt khuyên Dế Mèn bỏ thói kiêu căng của mình. Dế Mèn vô cùng ân hận và nhận ra bài học đường đời đầu tiên của mình.

Câu 1 trang 19 SGK Ngữ văn 6 tập 1: 

Câu chuyện được kể bằng lời của nhân vật Dế Mèn theo ngôi thứ nhất.

Câu 2 trang 19 SGK Ngữ văn 6 tập 1: 

- Một số chi tiết miêu tả Dế Mèn khiến em liên tưởng tới đặc điểm của con người:

+ Chàng dế thanh niên cường tráng.

+ Cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi.

+ Đi bách bộ.

+ Đi đứng oai vệ.

+ Khi tôi to tiếng thì ai cũng nhịn, không ai đáp lại.

+ Quát chị Cào Cào, ngứa chân đá anh Gọng Vó.

+ Tôi càng tưởng tôi là tay ghê gớm, có thể sắp đứng đầu thiên hạ.

- Lối miêu tả này thường được sử dụng ở loại truyện đồng thoại.

Câu 3 trang 19 SGK Ngữ văn 6 tập 1: 

Cách Dế Mèn tự miêu tả và đánh giá về bản thân ở phần một rất tự tin nhưng em không thích vì anh ta cũng rất kiêu ngạo. Em thấy tính cách của Dế Mèn rất hiếu thắng hay bắt nạt kẻ yếu.

Câu 4 trang 19 SGK Ngữ văn 6 tập 1: 

- Dế Mèn đã lên mặt dạy đời Dế Choắt về cách xây tổ.

- Nhưng khi Dế Choắt nhờ giúp đỡ thì Dế Mèn từ chối thẳng thừng không bận tâm.

- Những lời nói đó thể hiện thái độ ngạo mạn, kiêu căng, coi thường người khác, chỉ biết nghĩ cho mình.

Câu 5 trang 19 SGK Ngữ văn 6 tập 1: 

- Chứng kiến cái chết của Dế Choắt, Dế Mèn đã có những cảm xúc, suy nghĩ: Hốt hoảng → Hối hận → Thương Dế Choắt, ăn năn tội mình.

- Những cảm xúc, suy nghĩ đó cho thấy Dế Mèn bắt đầu nhìn nhận lại hành động của bản thân, chỉnh đốn lại lối cư xử của mình.

Câu 6 trang 19 SGK Ngữ văn 6 tập 1: 

Theo em, từ những trải nghiệm đáng nhớ, Dế Mèn đã rút ra bài học lối cư xử ngạo mạn, thói quen hay bắt nạt kẻ yếu, lối sống ích kỉ; biết quan tâm đến mọi người hơn, cử xử đúng đắn có chừng mực,…

Câu 7 trang 19 SGK Ngữ văn 6 tập 1: 

- Nhân vật Dế Choắt là một người yếu đuối, chậm chạp, luôn đau ốm, gầy gò, nhút nhát, thể hình có nhiều khuyết điểm.

- Nếu gặp một người bạn có đặc điểm giống như Dế Choắt, em sẽ quan tâm, hỏi hạn, giúp đỡ bạn những gì mà bạn không làm được, không dè bỉu chê bai bạn,…

Viết kết nối với đọc

Đề bài (trang 19 SGK Ngữ văn 6 tập 1): 

Tôi là Dế Choắt, hàng xóm sống bên cạnh nhà Dế Mèn. Tôi sinh ra đã ốm yếu nên có nhờ anh Dế Mèn xây một lối sang nhà anh ý để chay khi có chuyện nhưng bị từ chối. Trái ngược với tôi, Dế Mèn vô cùng khỏe khoắn, cao lớn thế nhưng tính tình kiêu ngạo, ích kỉ. Một hôm anh trêu chị Cốc và tôi chịu đòn thay anh ý. Sau sự kiện đó, Dế Mèn đã vô cùng ăn năn hối lỗi. 

Câu 2 (trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Chia sẻ với các bạn vài điều em thấy hài lòng hoặc chưa hài lòng khi suy nghĩ về bản thân?

Phương pháp giải:

Suy nghĩ về bản thân mình liệt kê ra những điểm tốt và chưa tốt của bản thân.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Điều em thấy hài lòng: Yêu thương, cố gắng chăm ngoan học giỏi, biết giúp đỡ ông bà, bố mẹ. Đoàn kết với bạn bè.

- Điều em thấy chưa hài lòng: Chưa biết tự chăm sóc sức khỏe cho mình, đôi khi còn ích kỉ ganh tị với bạn bè vì những điều nhỏ nhặt.

3. Giới thiệu về Bài học đường đời đầu tiên
.1 Xuất xứ
- Bài học đường đời đầu tiên trích trong chương I của truyện Dế Mèn phiêu lưu kí.

- Tên của đoạn trích do người biên soạn SGK đặt.

- Dế Mèn phiêu lưu kí được in lần đầu năm 1941, là tác phẩm đặc sắc nhất và nổi tiếng nhất của nhà văn Tô Hoài dành cho lứa tuổi thiếu nhi. Truyện gồm mười chương, kể về cuộc phiêu lưu của nhân vật chính là chú Dế Mèn.

2 Thể loại
Truyện đồng thoại là thể loại văn học dành cho thiếu nhi. Nhân vật trong truyện đồng thoại thường là loài vật hoặc đồ vật được nhân hóa. Vì thế, chúng vừa phản ánh đặc điểm sinh hoạt của loài vật, vừa thể hiện đặc điểm của con người.

3 Bố cục
Gồm 4 phần:

Phần 1. Từ đầu đến “cũng không thể làm lại được”: Dế Mèn giới thiệu về bản thân.
Phần 2. Tiếp theo đến “Tôi về, không chút bận tâm”. Câu chuyện về người bạn hàng xóm là Dế Choắt.
Phần 3. Tiếp theo đến “cảnh đau khổ vừa gây ra”. Dế Mèn trêu chị Cốc khiến Dế Choắt phải chịu oan.
Phần 4. Còn lại. Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.
34 Tóm tắt
Mẫu 1

Dế Mèn là một chú dế cường tráng bởi biết ăn uống điều độ. Tuy nhiên, cậu chàng lại có tính kiêu căng, luôn nghĩ mình “có thể sắp đứng đầu thiên hạ”. Dế Mèn luôn coi thường những người xung quanh, đặc biệt là Dế Choắt - người bạn hàng xóm gầy gò và yếu ớt. Một lần, Dế Mèn bày trò trêu chị Cốc khiến cho Dế Choắt phải chịu oan. Choắt bị chị Cốc mổ đến kiệt sức. Trước khi chết, Choắt khuyên Dế Mèn bỏ thói kiêu căng của mình. Dế Mèn vô cùng ân hận và nhận ra bài học đường đời đầu tiên của mình.