Câu 1:
Những hình ảnh gợi tả đất nước trong khổ 1:

“Gió rừng cao xạc xào lá đổ”
“Gió mù mịt những con đường bụi đỏ”
“Những dòng sông ào ạt cánh buồm căng”
→ Qua đó, đất nước hiện lên như thế nào trong cảm nhận của nhà thơ?
→ Đất nước hiện lên vừa gần gũi, chân thực, với hình ảnh rừng núi, con đường bụi đỏ, dòng sông – rất đời thường và thân quen. Đồng thời, đất nước cũng mang vẻ mạnh mẽ, tràn đầy sức sống, với những cánh buồm căng gió, sông chảy ào ạt – gợi sự vận động không ngừng, tiềm lực phát triển và tinh thần vượt lên gian khó.

Câu 2:
“Gió” trong câu thơ “Gió và tình yêu thổi trên đất nước tôi” vừa là cơn gió thực, vừa gợi liên tưởng những ý nghĩa rộng lớn hơn. Đó có thể là những ý nghĩa gì?

→ Gió trong bài thơ không chỉ là hiện tượng thiên nhiên, mà còn mang nhiều ý nghĩa tượng trưng:

Gió là biểu tượng của sự sống, sự vận động không ngừng – như đất nước không ngừng vươn lên qua bao biến động.
Gió cũng là hình ảnh ẩn dụ cho tình yêu tha thiết, niềm tự hào và khát vọng hòa vào đất nước – tình yêu ấy âm thầm, mạnh mẽ, len lỏi mọi nơi như ngọn gió.
Ngoài ra, gió còn tượng trưng cho lịch sử, cho dòng chảy thời đại – khi được nhắc đến cùng “tình yêu”, nó gợi ra sự kết nối giữa cá nhân và cộng đồng, giữa con người với Tổ quốc.

Câu 3:
Phân tích hiệu quả của biện pháp tu từ trong hai câu thơ:

“Đất nước tôi như một con thuyền
Lướt trên sóng những ngực buồm trắng xóa.”
→ Hai câu thơ sử dụng biện pháp tu từ so sánh ("đất nước tôi như một con thuyền") và hình ảnh ẩn dụ.

Hiệu quả nghệ thuật:

So sánh đất nước với con thuyền: Gợi cảm giác đất nước đang vận động, vượt qua sóng gió, trùng khơi – đầy bản lĩnh, sức sống và khát vọng vươn tới tương lai.
Hình ảnh “những ngực buồm trắng xóa”: Gợi vẻ đẹp tráng lệ, kiêu hãnh và đầy hy vọng, tượng trưng cho thế hệ con người, cho niềm tin mạnh mẽ của dân tộc.
Toàn bộ hai câu thơ góp phần nhân hóa đất nước như một thực thể sống, biết hướng về phía trước, biểu tượng cho hành trình gian khó nhưng đầy tự hào của dân tộc Việt Nam.

Đây là phần trả lời cho các câu hỏi về đoạn trích "Gió và tình yêu thổi trên đất nước tôi" của Lưu Quang Vũ:

Câu 1: Những hình ảnh gợi tả đất nước trong khổ 1 là:

Gió rừng cao xạc xào lá đổ: Gợi hình ảnh những vùng núi cao với rừng cây rộng lớn, gió thổi mạnh làm xào xạc lá.
Gió mù mịt những con đường bụi đỏ: Hình ảnh những con đường đất, đặc trưng của nhiều vùng quê Việt Nam, bị gió cuốn lên mù mịt bụi đỏ.
Những dòng sông ào ạt cánh buồm căng: Vẽ nên khung cảnh những dòng sông lớn, chảy mạnh mẽ với những cánh buồm no gió, gợi sự sống động và trù phú.
Qua những hình ảnh này, đất nước hiện lên trong cảm nhận của nhà thơ vừa rộng lớn, đa dạng với núi cao, đường dài, sông ngòi, vừa gần gũi, thân thuộc với những hình ảnh bình dị như con đường bụi đỏ, cánh buồm trên sông. Cảm xúc của nhà thơ hướng về đất nước là một tình yêu mạnh mẽ, thiết tha, cảm nhận được cả vẻ đẹp hùng vĩ và những nét đặc trưng đời thường của quê hương.

Câu 2: "Gió" trong câu thơ "Gió và tình yêu thổi trên đất nước tôi" không chỉ là cơn gió tự nhiên mà còn gợi liên tưởng đến những ý nghĩa rộng lớn hơn:

Sức mạnh của thiên nhiên: Gió tượng trưng cho sức mạnh của tự nhiên, sự vận động không ngừng của đất trời, tác động đến mọi cảnh vật trên đất nước.
Khí thế, tinh thần của dân tộc: Gió có thể gợi hình ảnh về khí thế mạnh mẽ, tinh thần lạc quan, ý chí vươn lên của người dân Việt Nam trước những khó khăn, thử thách.
Sự đổi mới, phát triển: Gió mang đến sự thay đổi, sự tươi mới. Trong bối cảnh lịch sử của bài thơ, "gió" có thể gợi liên tưởng đến những luồng gió mới của thời đại, sự đổi thay và phát triển của đất nước sau chiến tranh.
Tình yêu nước nồng nàn: Đi liền với "tình yêu", "gió" như mang theo hơi thở, tình cảm sâu nặng của nhà thơ đối với quê hương, lan tỏa khắp mọi miền đất nước.
Câu 3: Phân tích hiệu quả của biện pháp tu từ trong hai câu thơ:

Đất nước tôi như một con thuyền

Lướt trên sóng những ngực buồm trắng xóa.
Biện pháp tu từ nổi bật trong hai câu thơ này là so sánh ("Đất nước tôi như một con thuyền") và nhân hóa ("những ngực buồm trắng xóa").

So sánh "Đất nước tôi như một con thuyền":

Gợi hình ảnh: So sánh đất nước với "con thuyền" tạo ra một hình ảnh cụ thể, hữu hình về sự vận động, sự di chuyển trên dòng chảy của thời gian và lịch sử.
Thể hiện sự kiên cường: Con thuyền gợi sự vững chãi, khả năng vượt qua sóng gió, bão táp, tượng trưng cho sức mạnh và sự kiên cường của dân tộc Việt Nam trước những khó khăn.
Diễn tả hành trình: Hình ảnh con thuyền lướt đi gợi hành trình lịch sử của đất nước, sự tiến lên phía trước, vượt qua những thử thách để đến tương lai.
Nhân hóa "những ngực buồm trắng xóa":

Tạo sự sống động: Gán cho cánh buồm đặc điểm của con người ("ngực") làm cho hình ảnh trở nên sống động, có hồn, gần gũi và gợi cảm xúc.
Thể hiện sức mạnh và vẻ đẹp: "Ngực buồm trắng xóa" gợi hình ảnh những cánh buồm căng tràn sức gió, đầy mạnh mẽ, đồng thời mang vẻ đẹp trong sáng, tinh khôi. Nó có thể tượng trưng cho khát vọng, niềm tin và tương lai tươi sáng của đất nước.
Liên tưởng đến con người: Hình ảnh "ngực buồm" có thể gợi liên tưởng đến những con người Việt Nam với trái tim rộng lớn, sẵn sàng đương đầu với mọi khó khăn để đưa đất nước tiến lên.
Kết hợp hai biện pháp tu từ này, hai câu thơ đã vẽ nên một bức tranh đất nước vừa mạnh mẽ, kiên cường, vừa đầy khát vọng và vẻ đẹp tươi sáng trên hành trình lịch sử đầy gian nan nhưng cũng đầy tự hào. Nó thể hiện sâu sắc tình yêu và niềm tin của nhà thơ vào sức mạnh của dân tộc.