tìm các số nguyên dương x,y sao cho 6x2 + 3y2 - 4xy + 5x - y + 1 = 0
Quảng cáo
2 câu trả lời 246
Ta cần tìm các số nguyên dương x,y∈Z+x, y \in \mathbb{Z}^+x,y∈Z+ sao cho:
6x2+3y2−4xy+5x−y+1=06x^2 + 3y^2 - 4xy + 5x - y + 1 = 06x2+3y2−4xy+5x−y+1=0
Bước 1: Phân tích sơ bộ
Ta quan sát biểu thức:
f(x,y)=6x2−4xy+3y2+5x−y+1f(x, y) = 6x^2 - 4xy + 3y^2 + 5x - y + 1f(x,y)=6x2−4xy+3y2+5x−y+1Biểu thức này là một đa thức bậc hai theo cả xxx và yyy. Ta có thể tìm giá trị nhỏ của x,yx, yx,y rồi kiểm tra thủ công trước khi nghĩ đến cách tổng quát.
Bước 2: Thử các giá trị nhỏ của x,yx, yx,y
Thử x=1x = 1x=1:
Với y=1y = 1y=1:
6(1)2+3(1)2−4(1)(1)+5(1)−1+1=6+3−4+5−1+1=10≠06(1)^2 + 3(1)^2 - 4(1)(1) + 5(1) - 1 + 1 = 6 + 3 - 4 + 5 - 1 + 1 = 10 \neq 06(1)2+3(1)2−4(1)(1)+5(1)−1+1=6+3−4+5−1+1=10=0Với y=2y = 2y=2:
6+12−8+5−2+1=14≠06 + 12 - 8 + 5 - 2 + 1 = 14 \neq 06+12−8+5−2+1=14=0Với y=3y = 3y=3:
6+27−12+5−3+1=24≠06 + 27 - 12 + 5 - 3 + 1 = 24 \neq 06+27−12+5−3+1=24=0Với y=4y = 4y=4:
6+48−16+5−4+1=40≠06 + 48 - 16 + 5 - 4 + 1 = 40 \neq 06+48−16+5−4+1=40=0→ Không có giá trị nào thỏa với x=1x = 1x=1
Thử x=2x = 2x=2:
Với y=1y = 1y=1:
6(4)+3(1)−4(2)(1)+5(2)−1+1=24+3−8+10−1+1=29≠06(4) + 3(1) - 4(2)(1) + 5(2) - 1 + 1 = 24 + 3 - 8 + 10 - 1 + 1 = 29 \neq 06(4)+3(1)−4(2)(1)+5(2)−1+1=24+3−8+10−1+1=29=0Với y=2y = 2y=2:
6(4)+3(4)−4(4)+10−2+1=24+12−16+10−2+1=29≠06(4) + 3(4) - 4(4) + 10 - 2 + 1 = 24 + 12 - 16 + 10 - 2 + 1 = 29 \neq 06(4)+3(4)−4(4)+10−2+1=24+12−16+10−2+1=29=0Với y=3y = 3y=3:
6(4)+3(9)−4(6)+10−3+1=24+27−24+10−3+1=35≠06(4) + 3(9) - 4(6) + 10 - 3 + 1 = 24 + 27 - 24 + 10 - 3 + 1 = 35 \neq 06(4)+3(9)−4(6)+10−3+1=24+27−24+10−3+1=35=0→ Không có nghiệm
Thử x=3x = 3x=3:
Với y=1y = 1y=1:
6(9)+3(1)−4(3)(1)+15−1+1=54+3−12+15−1+1=60≠06(9) + 3(1) - 4(3)(1) + 15 - 1 + 1 = 54 + 3 - 12 + 15 - 1 + 1 = 60 \neq 06(9)+3(1)−4(3)(1)+15−1+1=54+3−12+15−1+1=60=0Với y=2y = 2y=2:
54+12−24+15−2+1=56≠054 + 12 - 24 + 15 - 2 + 1 = 56 \neq 054+12−24+15−2+1=56=0Với y=3y = 3y=3:
54+27−36+15−3+1=58≠054 + 27 - 36 + 15 - 3 + 1 = 58 \neq 054+27−36+15−3+1=58=0→ Không có nghiệm
Thử x=4x = 4x=4, y=5y = 5y=5,...
Các giá trị tiếp tục tăng lên ⇒ biểu thức tăng rất nhanh. Vì các hệ số đều dương hoặc không âm (trừ vài hệ số nhỏ), nên với x,yx, yx,y càng lớn thì giá trị vế trái càng lớn ⇒ không thể bằng 0.
Bước 3: Kết luận
Sau khi thử nhiều giá trị nhỏ và nhận thấy biểu thức luôn dương, ta thấy rằng không tồn tại cặp số nguyên dương x,yx, yx,y sao cho:
6x2+3y2−4xy+5x−y+1=06x^2 + 3y^2 - 4xy + 5x - y + 1 = 06x2+3y2−4xy+5x−y+1=0
Phân tích
Chúng ta cần tìm các cặp số nguyên dương $(x, y)$ thỏa mãn phương trình $6x^2 + 3y^2 - 4xy + 5x - y + 1 = 0$. Để giải quyết bài toán này, chúng ta sẽ cố gắng biến đổi phương trình về dạng có thể phân tích được, hoặc tìm cách giới hạn giá trị của $x$ và $y$.
Bước 1
Nhân cả hai vế của phương trình với 2, ta được:
$12x^2 + 6y^2 - 8xy + 10x - 2y + 2 = 0$
Bước 2
Biến đổi phương trình để nhóm các hạng tử:
$(9x^2 - 6xy + y^2) + (3x^2 + 10x + \frac{25}{3}) + (5y^2 - 2y + \frac{1}{5}) - \frac{25}{3} - \frac{1}{5} + 2 = 0$
$(3x - y)^2 + 3x^2 + 10x + \frac{25}{3} + 5y^2 - 2y + \frac{1}{5} - \frac{125+3-30}{15} = 0$
$(3x - y)^2 + 2(3x^2 - 4xy + y^2) + 6x^2 + 10x + 2 + 4y^2 - 2y = 0$
$(3x - y)^2 + 2x^2 + 10x + 2 + 4y^2 - 2y = 0$
$(3x - y)^2 + 2x^2 + 10x + \frac{25}{2} + 4y^2 - 2y + \frac{1}{4} + 2 - \frac{25}{2} - \frac{1}{4} = 0$
$(3x - y)^2 + 2(x + \frac{5}{2})^2 + 4(y - \frac{1}{4})^2 = \frac{25}{2} + \frac{1}{4} - 2$
$(3x - y)^2 + 2(x + \frac{5}{2})^2 + 4(y - \frac{1}{4})^2 = \frac{50+1-8}{4} = \frac{43}{4}$
Bước 3
Ta có thể viết lại phương trình ban đầu như sau:
$6x^2 + (5-4y)x + (3y^2 - y + 1) = 0$
Xem đây là phương trình bậc hai theo $x$. Để phương trình có nghiệm, ta cần $\Delta \ge 0$.
$\Delta = (5-4y)^2 - 4 \cdot 6 \cdot (3y^2 - y + 1) \ge 0$
$25 - 40y + 16y^2 - 72y^2 + 24y - 24 \ge 0$
$-56y^2 - 16y + 1 \ge 0$
$56y^2 + 16y - 1 \le 0$
Giải bất phương trình bậc hai này, ta tìm được nghiệm gần đúng là:
$y_1 \approx \frac{-16 - \sqrt{256 + 4 \cdot 56}}{112} \approx \frac{-16 - \sqrt{480}}{112} \approx -0.35$
$y_2 \approx \frac{-16 + \sqrt{480}}{112} \approx \frac{-16 + 21.9}{112} \approx 0.05$
Vì $y$ là số nguyên dương, nên không có giá trị $y$ nào thỏa mãn.
Bước 4
Ta có thể viết lại phương trình ban đầu như sau:
$3y^2 + (-4x-1)y + (6x^2+5x+1) = 0$
Xem đây là phương trình bậc hai theo $y$. Để phương trình có nghiệm, ta cần $\Delta \ge 0$.
$\Delta = (-4x-1)^2 - 4 \cdot 3 \cdot (6x^2+5x+1) \ge 0$
$16x^2 + 8x + 1 - 72x^2 - 60x - 12 \ge 0$
$-56x^2 - 52x - 11 \ge 0$
$56x^2 + 52x + 11 \le 0$
Tuy nhiên, $56x^2 + 52x + 11$ luôn dương với mọi $x$, vì $\Delta = 52^2 - 4 \cdot 56 \cdot 11 < 0$.
Vậy không có nghiệm nguyên dương nào thỏa mãn.
Đáp án
Không có cặp số nguyên dương $(x, y)$ nào thỏa mãn phương trình đã cho.
Quảng cáo
Bạn cần hỏi gì?
Câu hỏi hot cùng chủ đề
-
Đã trả lời bởi chuyên gia
10607 -
Đã trả lời bởi chuyên gia
9438 -
Đã trả lời bởi chuyên gia
5313 -
Đã trả lời bởi chuyên gia
3854 -
Đã trả lời bởi chuyên gia
3551 -
Đã trả lời bởi chuyên gia
3194
