Trong truyện ngắn Hiện Phạn, nhân vật người mẹ của tác giả được khắc họa không chỉ như một người phụ nữ lam lũ, già nua mà còn là hiện thân sâu sắc của tình mẫu tử, ký ức, nhân sinh và cả giá trị văn hóa truyền thống. Tuy không phải là nhân vật trung tâm về mặt hành động, nhưng mẹ lại chính là trục cảm xúc, là nơi neo giữ tâm hồn và những hồi ức của người con – nhân vật “tôi” trong truyện.

Người mẹ trong Hiện Phạn là một người nông dân giản dị, chất phác và giàu đức hi sinh. Dù sống trong cảnh nghèo khó, bệnh tật, tuổi già và đơn độc, bà vẫn lặng lẽ chịu đựng và chăm lo từng điều nhỏ nhất cho con trai khi anh trở về. Việc bà giấu đồng bạc trắng trong bao thuốc lá để dành cho con, hay cẩn thận nhặt nhạnh từng đồng lẻ để lo thuốc thang, là những chi tiết tuy nhỏ nhưng đẫm đầy tình thương và sự tận tụy của người mẹ Việt Nam truyền thống.

Hình ảnh người mẹ thường xuyên hiện lên trong trí nhớ và suy nghĩ của người con, gợi cảm giác day dứt, hối hận xen lẫn yêu thương. Mẹ là biểu tượng của sự hy sinh thầm lặng, là chiếc gương phản chiếu cho những trăn trở của người con trước lối sống thực dụng, trôi nổi và có phần xa rời gốc rễ. Người mẹ không chỉ gắn với mái nhà quê, với tiếng gà trưa và bát cơm trắng, mà còn gắn với những giá trị thuần hậu, căn cốt nhất trong mỗi con người.

Tác giả đã miêu tả người mẹ bằng ngôn ngữ dung dị, chân thực, không tô vẽ nhưng đầy xúc động. Qua đó, Nguyễn Huy Thiệp không chỉ nói về một bà mẹ cụ thể, mà còn đặt ra câu hỏi về đạo hiếu, về sự gắn bó giữa con người với nguồn cội, và cả sự đánh mất hay quay về của tâm hồn con người trong xã hội hiện đại.

Nhân vật mẹ tác giả trong tác phẩm "Hiện Phạn" (Trích từ sách "Góc sân và khoảng trời" của Trần Đăng Khoa) là một nhân vật đặc biệt, phản ánh sự sâu sắc trong mối quan hệ giữa tác giả và mẹ mình. Mẹ tác giả xuất hiện trong bài thơ như một hình tượng gắn liền với tình yêu thương, sự hy sinh và lòng kiên nhẫn.

Phân tích nhân vật mẹ trong bài thơ "Hiện Phạn":

1. Sự yêu thương và hy sinh:

Mẹ là người luôn dành tình cảm, sự chăm sóc, lo lắng cho tác giả, thể hiện qua việc mẹ luôn kề cận bên cạnh khi con mình trưởng thành. Mẹ là hình mẫu của một người phụ nữ hiền dịu, kiên nhẫn và tận tụy với con cái.

2. Tình mẫu tử thiêng liêng:
Nhân vật mẹ trong bài thơ không chỉ là một người mẹ bình thường mà còn mang trong mình sự bao dung, ấm áp, sự che chở vô bờ bến dành cho tác giả. Mẹ không chỉ là hình mẫu của người phụ nữ giản dị, mà còn là nguồn động viên tinh thần lớn lao.

3. Biểu tượng của sự bền bỉ:
Mẹ trong bài thơ của Trần Đăng Khoa là người đã trải qua bao khó khăn, vất vả trong cuộc sống, nhưng luôn giữ được sự mạnh mẽ và kiên định. Mặc dù phải đối mặt với những thử thách, mẹ vẫn có thể giữ vững niềm tin vào con cái, vào cuộc sống.

4. Mối quan hệ gần gũi, thân thương:
Mối quan hệ giữa mẹ và tác giả rất gần gũi, thân thiết, không chỉ là tình mẫu tử mà còn là tình bạn, sự chia sẻ trong cuộc sống. Tác giả đã khéo léo lột tả tình cảm đó qua từng câu thơ, cho thấy sự tôn trọng và yêu quý dành cho mẹ.
Tổng kết:
Nhân vật mẹ trong bài thơ "Hiện Phạn" không chỉ đơn thuần là người mẹ mà còn là hình ảnh tượng trưng cho sự hy sinh, tình yêu thương vô điều kiện, và là nguồn động viên tinh thần vững chắc cho con cái. Từ đó, tác giả muốn thể hiện lòng biết ơn sâu sắc với mẹ, người đã đồng hành cùng mình trong suốt hành trình cuộc sống.

Nhân vật mẹ trong tác phẩm "Hiện Phận" của nhà văn Khái Hưng (tên thật là Trí Phú) là một hình ảnh đặc sắc, vừa thể hiện tâm tư, nỗi lòng của người mẹ, vừa phản ánh bối cảnh xã hội trong thời kỳ trước Cách mạng tháng Tám 1945. Dưới đây là một phân tích chi tiết về nhân vật này.

### 1. **Tình cảm và nỗi lòng của người mẹ**
Nhân vật mẹ trong "Hiện Phận" thể hiện rõ tình thương yêu vô bờ bến dành cho con cái. Mẹ chăm sóc, lo lắng cho cuộc sống và tương lai của con. Tình cảm của mẹ không chỉ dừng lại ở việc nuôi dưỡng mà còn thể hiện trong những lo lắng về tương lai, về sự nghiệp cho con. Điều này cho thấy một người mẹ truyền thống, yêu thương, chăm sóc con cái luôn đặt chúng lên hàng đầu.

### 2. **Sự hy sinh và cam chịu**
Người mẹ trong tác phẩm cũng thể hiện rõ sự hy sinh và cam chịu cho cuộc đời. Mẹ phải đối mặt với những khó khăn, vất vả để con có được một cuộc sống tốt hơn. Bằng việc lao động cật lực, mẹ đã gieo trồng, nuôi dưỡng cho các con những ước mơ và khát vọng. Sự hy sinh của mẹ không chỉ dành cho con cái mà còn là dành cho một ước mơ về hạnh phúc và bình yên cho gia đình.

### 3. **Tâm trạng và suy nghĩ**
Mặc dù rất thương con, trong lòng mẹ có nỗi lo lắng và hồi hộp. Bối cảnh xã hội lúc đó đầy biến động, sự phân hóa giai cấp, sự bất công cũng khiến mẹ lo lắng cho số phận của con cái. Biểu hiện của những lo lắng này thể hiện rõ nét qua những cuộc trò chuyện của mẹ với con, hay trong những dòng suy nghĩ nội tâm của nhân vật. Những tâm tư này không chỉ là câu chuyện cá nhân mà còn phản ánh tâm tư của nhiều người mẹ trong xã hội đương thời.

### 4. **Biểu tượng cho người phụ nữ Việt Nam**
Mẹ trong "Hiện Phận" không chỉ đại diện cho một cá nhân mà còn là hình mẫu của người phụ nữ Việt Nam trong thời kỳ khó khăn, với đức tính kiên cường, chịu thương chịu khó, luôn hướng về gia đình và con cái. Hình ảnh mẹ là biểu tượng cho sức mạnh và sự chịu đựng của phụ nữ Việt Nam, một phần không thể thiếu trong bản sắc văn hóa dân tộc.

### 5. **Tổng kết**
Nhân vật mẹ trong tác phẩm "Hiện Phận" của Khái Hưng là một hình mẫu tiêu biểu cho hình ảnh người phụ nữ Việt Nam truyền thống, thể hiện tình yêu thương, sự hy sinh và lòng kiên cường. Qua nhân vật này, tác giả không chỉ muốn khắc sâu tình cảm gia đình mà còn phản ánh những vấn đề xã hội trong thời kỳ lịch sử đầy biến động. Nhân vật mẹ trở thành một biểu tượng thiêng liêng, một nơi nương tựa cho những ước mơ và hy vọng trong cuộc sống.