Nét độc đáo trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược nhà Tống và nhà Lý

Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược nhà Tống và nhà Lý là một trong những trang sử hào hùng trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam. Mỗi cuộc kháng chiến có những nét độc đáo riêng biệt, nhưng đều thể hiện lòng yêu nước, ý chí kiên cường và chiến thuật tài tình của quân và dân ta. Dưới đây là một số nét độc đáo trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược của nhà Tống và nhà Lý.

1. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược nhà Tống (1075 - 1077)
Cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược vào năm 1075 - 1077 dưới sự lãnh đạo của vua Lý Thường Kiệt là một trong những chiến công hiển hách trong lịch sử. Đây là cuộc chiến có nhiều nét độc đáo:

Sự chuẩn bị chiến lược tài tình: Trước khi quân Tống tiến hành xâm lược, vua Lý Thường Kiệt đã nhanh chóng nhận ra nguy cơ và chủ động đề ra chiến lược chống trả. Ông cho xây dựng phòng tuyến vững chắc ở biên giới, đồng thời cử người đi sắp xếp, động viên quân dân.
Chiến tranh du kích và phản công bất ngờ: Quân ta sử dụng chiến thuật “dựa vào dân”, vận dụng tốt địa hình, đặc biệt là trong những trận đánh trên sông, rừng, núi. Bằng cách này, quân ta đã khiến quân Tống phải gặp rất nhiều khó khăn trong việc tiếp cận và triển khai chiến đấu.
Kết hợp đánh trận và ngoại giao: Sau khi chiến thắng trong các trận đánh, vua Lý Thường Kiệt đã sử dụng chiến lược ngoại giao để buộc nhà Tống phải từ bỏ âm mưu xâm lược. Cụ thể, Lý Thường Kiệt đã gửi thư đe dọa, tuyên bố “Nam quốc sơn hà nam đế cư”, thể hiện quyền tự chủ của Đại Việt và khẳng định rằng bất kỳ hành động xâm lược nào cũng sẽ bị đáp trả mạnh mẽ.
2. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược nhà Tống dưới triều đại nhà Lý (1218 - 1258)
Dưới triều đại Lý, cuộc kháng chiến chống quân xâm lược của nhà Tống diễn ra vào các năm 1225, 1232 và đặc biệt là trận chiến vào năm 1258, sau khi nhà Tống bị suy yếu. Nét độc đáo trong cuộc kháng chiến này bao gồm:

Tình đoàn kết quân dân: Cuộc chiến chống quân xâm lược diễn ra trong một bối cảnh mà nhà Lý đã củng cố được sức mạnh quốc gia và tình đoàn kết quân dân. Quân và dân không chỉ tập trung chống giặc mà còn xây dựng lòng tin vào chính quyền, tạo nên sức mạnh tổng hợp.
Lãnh đạo tài ba của vua Lý: Trong những lần xâm lược của nhà Tống, các vị vua nhà Lý như Lý Thánh Tông, Lý Anh Tông đều thể hiện sự kiên cường và sáng suốt trong việc chỉ huy quân đội. Họ đã huy động được sức mạnh tổng hợp của cả dân tộc, thể hiện rõ ràng sự khéo léo trong việc chỉ đạo chiến tranh.
Chiến thuật đánh giặc ở vùng biên giới và trên biển: Các trận đánh trên biển (như trận chiến trên sông Bạch Đằng) cũng là nét độc đáo trong cuộc kháng chiến này. Với chiến thuật dùng thuyền chiến, kết hợp với các trận đánh lợi dụng địa hình, quân dân Đại Việt đã đánh bại quân xâm lược một cách ngoạn mục.
Đề cao tinh thần độc lập tự chủ: Một nét độc đáo nữa là nhà Lý đã không chỉ chiến đấu để bảo vệ đất nước mà còn nêu cao tinh thần độc lập, tự chủ, không để các thế lực bên ngoài can thiệp vào công việc nội bộ của đất nước. Điều này thể hiện rõ qua các chính sách đối ngoại cứng rắn và kiên quyết của triều đại Lý.

Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược nhà Tống thời Lý (1075-1077) là một trong những trang sử vàng chói lọi của dân tộc ta. Dưới đây là những nét độc đáo, thể hiện tài thao lược của nhà Lý nói chung và Lý Thường Kiệt nói riêng:

1. Chiến lược "Tiên phát chế nhân" (ra tay trước để chế ngự địch):

Thay vì thụ động chờ giặc đến đánh, nhà Lý chủ động tiến công sang đất Tống, tiêu diệt các căn cứ hậu cần của địch.
Hành động này thể hiện tầm nhìn chiến lược sắc bén, giúp ta giành thế chủ động trên chiến trường.
Việc chủ động tiến công này thể hiện sự khác biệt lớn so với những cuộc chống xâm lược trước đó, thường là phòng thủ bị động.
2. Xây dựng phòng tuyến sông Như Nguyệt vững chắc:

Lý Thường Kiệt đã khéo léo chọn sông Như Nguyệt làm phòng tuyến chiến lược, lợi dụng địa hình hiểm trở để chặn đứng bước tiến của quân Tống.
Phòng tuyến này được xây dựng kiên cố, với hệ thống công sự, chướng ngại vật dày đặc, gây nhiều khó khăn cho quân địch.
3. Chiến thuật đánh vào tâm lý địch:

Bài thơ thần "Nam quốc sơn hà" vang lên trên sông Như Nguyệt đã có tác dụng lớn trong việc khích lệ tinh thần quân dân Đại Việt, đồng thời làm lung lay ý chí xâm lược của quân Tống.
Đây là một đòn đánh vào tâm lý địch vô cùng hiệu quả, thể hiện sự sáng tạo trong nghệ thuật quân sự của nhà Lý.
4. Nghệ thuật kết thúc chiến tranh khéo léo:

Sau khi đánh bại quân Tống, nhà Lý chủ động đề nghị giảng hòa, tạo điều kiện cho hai nước khôi phục quan hệ bang giao.
Điều này thể hiện tầm nhìn chiến lược của nhà Lý, không chỉ chú trọng đến thắng lợi quân sự mà còn quan tâm đến việc giữ gìn hòa bình, ổn định lâu dài cho đất nước.
Những nét độc đáo trong cuộc kháng chiến chống Tống thời Lý đã thể hiện tài thao lược của nhà Lý, đặc biệt là Lý Thường Kiệt. Đây là những bài học quý giá, có giá trị lịch sử và thực tiễn sâu sắc, góp phần khẳng định truyền thống yêu nước và tinh thần quật cường của dân tộc ta.