Nguyên lý nhóm máu O là "chuyên cho" và nhóm máu AB là "chuyên nhận" được giải thích dựa trên sự tương tác của các kháng nguyên và kháng thể có trong máu của từng nhóm máu.

Nhóm máu O là "chuyên cho":

Nhóm máu O có đặc điểm là không có kháng nguyên A và B trên bề mặt hồng cầu (không có A, B). Điều này có nghĩa là máu nhóm O có thể được truyền cho tất cả các nhóm máu khác mà không gây ra phản ứng miễn dịch, vì cơ thể người nhận không nhận diện được kháng nguyên lạ trên hồng cầu của máu nhóm O.
Tuy nhiên, máu nhóm O chứa kháng thể A và B trong huyết tương, do đó không phải tất cả các nhóm máu O đều có thể nhận máu từ nhóm khác. Nhóm O chỉ có thể nhận máu từ chính nhóm O.
Nhóm máu AB là "chuyên nhận":

Nhóm máu AB có kháng nguyên A và B trên bề mặt hồng cầu, tức là máu của nhóm AB có thể tiếp nhận máu từ bất kỳ nhóm máu nào (A, B, AB, O) mà không gây ra phản ứng miễn dịch vì cơ thể của người nhận đã có sẵn cả kháng nguyên A và B. Do đó, người nhóm AB có thể nhận máu từ bất kỳ nhóm máu nào mà không bị đào thải.
Tuy nhiên, nhóm máu AB không thể cho máu cho tất cả các nhóm khác được, vì khi cho máu cho người nhóm A, B hay O, kháng nguyên A và B trong máu AB có thể gây phản ứng với kháng thể A và B trong cơ thể người nhận.
Tóm lại:

Nhóm máu O được gọi là "chuyên cho" vì không có kháng nguyên A, B, do đó có thể cho máu cho tất cả các nhóm máu khác.
Nhóm máu AB được gọi là "chuyên nhận" vì có cả kháng nguyên A và B trên hồng cầu, do đó có thể nhận máu từ tất cả các nhóm máu mà không gây phản ứng miễn dịch.

Kiến thức cơ bản về nhóm máu ABO:

Hệ nhóm máu ABO dựa trên sự hiện diện hoặc vắng mặt của hai loại kháng nguyên (còn gọi là agglutinogen) trên bề mặt tế bào hồng cầu: kháng nguyên A và kháng nguyên B.
Huyết tương chứa các kháng thể (còn gọi là agglutinin) chống lại các kháng nguyên không có trên tế bào hồng cầu của chính người đó.
Các nhóm máu và kháng nguyên/kháng thể tương ứng:

Nhóm máu A:Có kháng nguyên A trên tế bào hồng cầu.
Có kháng thể anti-B trong huyết tương.
Nhóm máu B:Có kháng nguyên B trên tế bào hồng cầu.
Có kháng thể anti-A trong huyết tương.
Nhóm máu AB:Có cả kháng nguyên A và B trên tế bào hồng cầu.
Không có kháng thể anti-A hoặc anti-B trong huyết tương.
Nhóm máu O:Không có kháng nguyên A hoặc B trên tế bào hồng cầu.
Có cả kháng thể anti-A và anti-B trong huyết tương.
Giải thích tại sao nhóm máu O là "chuyên cho":

Tế bào hồng cầu nhóm O không có kháng nguyên A hoặc B.
Do đó, khi truyền máu nhóm O cho người có nhóm máu A, B hoặc AB, các kháng thể anti-A và anti-B trong huyết tương của người nhận sẽ không tấn công các tế bào hồng cầu được truyền (vì không có kháng nguyên A hoặc B để tấn công).
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng đây là lý thuyết đơn giản hóa. Trong thực tế, khi truyền máu, cần xem xét cả yếu tố Rh (D) và các kháng nguyên khác để tránh các phản ứng truyền máu. Thêm vào đó, lượng kháng thể anti-A và anti-B được truyền từ người nhóm O vào người nhận thường bị pha loãng trong hệ tuần hoàn của người nhận, giảm thiểu nguy cơ gây phản ứng.
Giải thích tại sao nhóm máu AB là "chuyên nhận":

Tế bào hồng cầu nhóm AB có cả kháng nguyên A và B.
Huyết tương của người nhóm AB không chứa kháng thể anti-A hoặc anti-B.
Do đó, người nhóm AB có thể nhận máu từ tất cả các nhóm máu khác (A, B, AB, O) mà không lo bị các kháng thể trong huyết tương của mình tấn công các tế bào hồng cầu được truyền.
Tóm tắt:

Nhóm máu O là "chuyên cho" vì tế bào hồng cầu của họ không có kháng nguyên A hoặc B, do đó không bị kháng thể của người nhận tấn công.
Nhóm máu AB là "chuyên nhận" vì huyết tương của họ không chứa kháng thể anti-A hoặc anti-B, do đó không tấn công tế bào hồng cầu của người cho.
Lưu ý quan trọng:

Mặc dù nhóm máu O được gọi là "chuyên cho" và nhóm máu AB được gọi là "chuyên nhận," nhưng trong thực tế, truyền máu cùng nhóm máu vẫn là lựa chọn an toàn nhất và được ưu tiên hàng đầu. Việc truyền máu khác nhóm chỉ được thực hiện trong các tình huống khẩn cấp khi không có máu cùng nhóm. Ngoài ra, yếu tố Rh (D) cũng cần được xem xét để tránh các phản ứng truyền máu nguy hiểm.

*Sự phân loại nhóm máu, trong đó nhóm máu O được xem là "nhóm máu chuyên" và nhóm máu AB được coi là "nhóm máu chuyên nhận," dựa trên cấu trúc của các kháng nguyên (antigen) trên bề mặt của hồng cầu. Dưới đây là lý do cụ thể cho sự phân loại này:

- Nhóm máu O
    Không có kháng nguyên A và B: Nhóm máu O không có các kháng nguyên A hoặc B trên bề mặt hồng cầu. Điều này có nghĩa là khi nhóm máu O được truyền cho người khác, cơ thể người nhận sẽ không phản ứng vì không có kháng nguyên lạ nào gây ra phản ứng miễn dịch.
   Chuyển máu an toàn: Do không có kháng nguyên A và B, máu O có thể được truyền cho bất kỳ nhóm máu nào khác (A, B, AB, O) mà không gây ra phản ứng bất lợi. Điều này làm cho máu O rất quý giá trong việc truyền máu trong các tình huống khẩn cấp.
- Nhóm máu AB
    Có cả kháng nguyên A và B: Người có nhóm máu AB có cả kháng nguyên A và B trên hồng cầu của họ. Điều này có nghĩa là họ có thể tiếp nhận máu từ bất kỳ nhóm nào khác mà không xảy ra phản ứng miễn dịch, vì cơ thể của họ nhận diện cả hai loại kháng nguyên này như bình thường.
   Chuyên nhận: Nhờ có khả năng tiếp nhận máu từ tất cả các nhóm máu mà không gặp vấn đề gì, nhóm máu AB được gọi là nhóm máu "chuyên nhận."
*Kết luận
- Nhóm máu O: Người có nhóm máu O có thể hiến máu cho tất cả mọi người nhưng chỉ có thể nhận máu từ nhóm O để tránh phản ứng miễn dịch.
- Nhóm máu AB: Ngược lại, người có nhóm máu AB có thể nhận máu từ tất cả các nhóm nhưng chỉ có thể hiến cho những người cùng nhóm AB.
- Hy vọng rằng giải thích này giúp bạn hiểu rõ hơn về lý do tại sao nhóm máu O được coi là "chuyên hiến" và nhóm AB là "chuyên nhận". Nếu bạn có thêm câu hỏi nào, đừng ngần ngại hỏi nhé!