Đặc điểm cấu tạo và chức năng các thành phần của máu
Máu là một mô liên kết đặc biệt trong cơ thể con người, có vai trò quan trọng trong việc vận chuyển oxy, dinh dưỡng, hormone và các chất thải ra ngoài cơ thể. Máu bao gồm một phần huyết tương và ba loại tế bào chính: hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. Mỗi thành phần này có cấu tạo và chức năng riêng biệt, giúp máu thực hiện nhiệm vụ duy trì sự sống.

1. Huyết tương (Plasma)
Cấu tạo: Huyết tương chiếm khoảng 55% thể tích máu, là một chất lỏng màu vàng nhạt, chủ yếu là nước (khoảng 90%). Trong huyết tương còn chứa các chất hòa tan như protein (albumin, globulin, fibrinogen), các ion (natri, kali, canxi, magiê), glucose, hormone, khí (như oxy và carbon dioxide), vitamin và các chất thải.
Chức năng:Vận chuyển các chất dinh dưỡng từ ruột đến các mô và các chất thải từ các mô đến các cơ quan bài tiết (như thận).
Duy trì thể tích máu và áp suất thẩm thấu.
Huyết tương đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng pH và điện giải trong cơ thể.
2. Hồng cầu (Erythrocytes)
Cấu tạo: Hồng cầu có hình dạng đĩa lõm, không có nhân và chứa chủ yếu là hemoglobin (huyết sắc tố), một protein có khả năng gắn và vận chuyển oxy. Một tế bào hồng cầu có đường kính khoảng 7-8 micromet và có thể sống từ 100 đến 120 ngày.
Chức năng:Vận chuyển oxy từ phổi đến các mô và vận chuyển carbon dioxide từ các mô đến phổi để thải ra ngoài cơ thể.
Hemoglobin trong hồng cầu gắn kết với oxy và giúp máu mang theo lượng oxy cần thiết cho cơ thể.
3. Bạch cầu (Leukocytes)
Cấu tạo: Bạch cầu có nhân và không có màu, có kích thước lớn hơn hồng cầu. Bạch cầu có 5 loại chính:Neutrophils (bạch cầu đa nhân trung tính)
Lymphocytes (bạch cầu lympho)
Monocytes (bạch cầu đơn nhân)
Eosinophils (bạch cầu ưa axit)
Basophils (bạch cầu ưa kiềm)
Tùy vào loại bạch cầu, chúng có chức năng và đặc điểm khác nhau trong việc bảo vệ cơ thể.
Chức năng:Miễn dịch: Bạch cầu giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng bằng cách phát hiện và tiêu diệt vi khuẩn, virus và các yếu tố lạ khác.
Phản ứng viêm: Bạch cầu có vai trò quan trọng trong quá trình viêm, giúp chữa lành các mô bị tổn thương và bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại.
Tiêu diệt các tế bào ung thư: Bạch cầu lympho (đặc biệt là tế bào T) có vai trò trong việc nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư hoặc tế bào bị nhiễm virus.
4. Tiểu cầu (Platelets)
Cấu tạo: Tiểu cầu là những mảnh vỡ của tế bào tiền tiểu cầu, không có nhân và có kích thước rất nhỏ. Tiểu cầu có mặt trong máu với số lượng khoảng 150.000-400.000 tiểu cầu mỗi microlít máu.
Chức năng:Đông máu: Tiểu cầu tham gia vào quá trình đông máu, giúp cầm máu khi cơ thể bị chảy máu bằng cách tập trung lại tại vị trí vết thương, tạo thành cục máu đông để ngừng chảy máu.
Hồi phục mạch máu: Tiểu cầu giúp sửa chữa các mạch máu bị tổn thương và hỗ trợ quá trình tái tạo mô.
Tóm tắt các thành phần và chức năng của máu:
Huyết tương: Vận chuyển các chất dinh dưỡng, chất thải, điều hòa thể tích máu và cân bằng pH.
Hồng cầu: Vận chuyển oxy và carbon dioxide.
Bạch cầu: Bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng và tham gia vào miễn dịch.
Tiểu cầu: Giúp đông máu và sửa chữa mạch máu bị tổn thương.
Máu là một hệ thống phức tạp và đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe của cơ thể. Các thành phần của máu hoạt động phối hợp với nhau để đảm bảo các chức năng sống thiết yếu.
 
 
 
 

1. Đặc điểm cấu tạo và chức năng các thành phần của máu
Máu bao gồm bốn thành phần chính:

a. Hồng cầu (Erythrocytes)

• Cấu tạo: Hồng cầu là tế bào không nhân, có hình dạng bầu dục lõm hai mặt, chứa hemoglobin.
• Chức năng: Chuyên chở oxy từ phổi đến các mô và mang CO₂ từ mô về phổi để thải ra ngoài.

b. Bạch cầu (Leukocytes)

• Cấu tạo: Bạch cầu có nhân và có thể di chuyển ra ngoài mạch máu vào các mô. Có nhiều loại bạch cầu, như bạch cầu trung tính, bạch cầu lympho, bạch cầu đơn nhân, bạch cầu ái toan, bạch cầu ái kiềm.
• Chức năng: Bạch cầu tham gia vào hệ thống miễn dịch, giúp bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh (vi khuẩn, virus, nấm).

c. Tiểu cầu (Platelets)

• Cấu tạo: Tiểu cầu là những mảnh tế bào nhỏ, không có nhân, có hình dạng không đều.
• Chức năng: Tiểu cầu tham gia vào quá trình đông máu, giúp ngừng chảy máu khi có tổn thương mạch máu.

d. Huyết tương (Plasma)

• Cấu tạo: Huyết tương là phần lỏng của máu, chiếm khoảng 55% thể tích máu. Huyết tương bao gồm nước, các chất điện giải, protein, glucose, hormon, và các chất dinh dưỡng.
• Chức năng: Huyết tương giúp vận chuyển các chất dinh dưỡng, oxy, CO₂, sản phẩm thải, và các yếu tố đông máu.'
  
  

_______________________________________________________________________________

2. Sơ đồ truyền máu và lưu ý khi chuyển máu

Sơ đồ truyền máu:

• Chọn nhóm máu (ABO, Rh).
• Lọc máu (tránh tạp chất, virus).
• Truyền máu (dùng bộ truyền máu vô trùng).

Lưu ý khi chuyển máu:

• Kiểm tra nhóm máu (phải khớp giữa người cho và người nhận).
• Sử dụng máu an toàn, đã qua xét nghiệm (phòng tránh các bệnh truyền qua máu).
• Theo dõi người nhận (đảm bảo không có phản ứng phụ như sốc phản vệ).