Quá trình thống nhất và sự thiết lập chế độ phong kiến ở Trung Quốc dưới thời Tần Thủy Hoàng là một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử Trung Quốc, đánh dấu sự kết thúc của thời kỳ phân tranh và sự hình thành của một nhà nước phong kiến tập quyền đầu tiên. Đây là những sự kiện chính diễn ra dưới triều đại Tần Thủy Hoàng (221 TCN - 210 TCN):

1. Quá trình thống nhất Trung Quốc dưới thời Tần Thủy Hoàng
Tình hình trước khi thống nhất: Trước khi Tần Thủy Hoàng lên ngôi, Trung Quốc đang trong thời kỳ Chiến Quốc (475 TCN - 221 TCN), một thời kỳ phân tranh giữa các quốc gia nhỏ như Tần, Hàn, Ngụy, Triệu, Yên, Sở và Chu. Các quốc gia này liên tục giao chiến, dẫn đến một tình trạng hỗn loạn và không ổn định.

Mục tiêu thống nhất: Tần Thủy Hoàng, khi còn là Doanh Chính, đã kế thừa ngôi vua của nhà Tần vào năm 247 TCN, lúc mới 13 tuổi. Dưới sự cai trị của ông, Tần đã quyết tâm thống nhất các quốc gia này thành một đế quốc thống nhất, với mục tiêu xóa bỏ sự phân tranh và tập trung quyền lực vào tay một chính quyền trung ương mạnh mẽ.

Các bước tiến hành thống nhất:

Tấn công và chiến thắng các quốc gia: Tần Thủy Hoàng đã triển khai các chiến dịch quân sự quyết liệt, tiêu diệt các quốc gia còn lại một cách nhanh chóng. Năm 221 TCN, sau khi đánh bại quốc gia cuối cùng là Chu, Tần Thủy Hoàng tuyên bố hoàn tất việc thống nhất Trung Quốc và lập ra triều đại Tần.
Xử lý các vấn đề nội bộ: Sau khi thống nhất, Tần Thủy Hoàng đã tiến hành những cải cách nhằm củng cố quyền lực và duy trì sự ổn định trong đế quốc mới. Ông áp dụng các chính sách mạnh mẽ, như pháp trị (quản lý theo pháp luật nghiêm ngặt) và thực hiện các biện pháp tập trung quyền lực vào tay nhà nước.
2. Sự sát lập chế độ phong kiến dưới thời Tần Thủy Hoàng
Chế độ phong kiến tập quyền: Tần Thủy Hoàng đã thiết lập một chế độ phong kiến tập quyền, thay vì chia quyền lực cho các quý tộc như trong chế độ phong kiến truyền thống. Ông chia đất nước thành 36 quận, mỗi quận lại được chia thành các huyện nhỏ, để trực tiếp quản lý từ trung ương.

Tập quyền tuyệt đối: Tần Thủy Hoàng là một hoàng đế độc tài, không cho phép các thế lực đối lập hoặc các quý tộc có quyền lực lớn. Ông xóa bỏ hệ thống phong kiến phân tán của các quốc gia trước đó và thay vào đó là quản lý tập trung. Quyền lực hoàn toàn thuộc về triều đình và hoàng đế, không có sự phân chia quyền lực cho các quý tộc hay lãnh chúa địa phương.

Các cải cách chính trị và hành chính:

Bỏ chế độ phong kiến cũ: Tần Thủy Hoàng đã tiêu diệt hệ thống quý tộc phong kiến cũ, thay vào đó là các quan lại được bổ nhiệm từ triều đình. Những quan lại này không có quyền đất đai riêng mà phụ thuộc vào sự trung thành và quyền lực của hoàng đế.
Sắp xếp lại đất đai: Ông phân chia đất đai thành các đơn vị hành chính lớn (quận), mỗi quận được quản lý bởi các quan lại do triều đình cử xuống, nhằm đảm bảo quyền lực của nhà Tần được thực thi chặt chẽ.
Tạo lập hệ thống pháp luật nghiêm ngặt: Để duy trì quyền lực trung ương, Tần Thủy Hoàng áp dụng chế độ pháp trị, xây dựng bộ luật nghiêm khắc và thực thi chính sách cai trị mạnh mẽ. Chính sách này giúp kiềm chế các cuộc nổi dậy và đảm bảo sự ổn định trong đế quốc.
Thực hiện các cải cách về văn hóa và xã hội:

Cải cách chữ viết: Tần Thủy Hoàng thực hiện việc chuẩn hóa chữ viết trên toàn quốc, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao lưu và quản lý hành chính.
Đo đạc đất đai và thu thuế: Ông thực hiện các cải cách về hệ thống thuế, đo đạc lại đất đai để đảm bảo nguồn thu ổn định cho chính quyền trung ương.
3. Ảnh hưởng của chế độ phong kiến tập quyền Tần Thủy Hoàng
Sự tập trung quyền lực: Chế độ phong kiến tập quyền mà Tần Thủy Hoàng thiết lập đã ảnh hưởng sâu rộng đến các triều đại Trung Quốc sau này. Các triều đại như Hán, Đường, Tống đều kế thừa mô hình này, mặc dù với những điều chỉnh nhất định.

Công trình lớn: Dưới sự trị vì của Tần Thủy Hoàng, các công trình lớn như Vạn Lý Trường Thành và Lăng mộ Tần Thủy Hoàng đã được xây dựng. Những công trình này không chỉ thể hiện sức mạnh của nhà Tần mà còn là biểu tượng của quyền lực tập trung và sự kiểm soát lãnh thổ của hoàng đế.

Ảnh hưởng đến các triều đại sau: Mặc dù triều đại Tần rất ngắn (chỉ tồn tại 15 năm), nhưng hệ thống tổ chức hành chính, các cải cách pháp luật và chính trị của Tần Thủy Hoàng đã là nền tảng cho các triều đại phong kiến sau này của Trung Quốc, đặc biệt là dưới thời Hán.

Thời Tần Thủy Hoàng, Trung Quốc lần đầu tiên được thống nhất dưới một nhà nước tập quyền mạnh mẽ, với chế độ phong kiến tập trung quyền lực vào tay hoàng đế. Từ đó, Trung Quốc bước vào một kỷ nguyên mới với các cải cách về hành chính, pháp luật và xã hội, tạo nền tảng cho sự phát triển của các triều đại phong kiến Trung Quốc trong suốt hàng nghìn năm tiếp theo.

Quá trình thống nhất và sự sát lập chế độ phong kiến thời Trung Quốc dưới thời Tần Thủy Hoàng là một sự kiện quan trọng trong lịch sử Trung Quốc, đánh dấu sự kết thúc của thời kỳ chiến quốc và sự hình thành của một quốc gia thống nhất dưới sự cai trị của một triều đại phong kiến. Dưới đây là quá trình này:

1. Sự thống nhất các nước chư hầu:
Trước khi Tần Thủy Hoàng lên ngôi, Trung Quốc bị chia thành 7 nước lớn: Tần, Hàn, Triệu, Ngụy, Sở, Yên và Qi, trong một giai đoạn gọi là "Thời kỳ chiến quốc". Các nước này liên tục chiến tranh với nhau để giành quyền thống trị.

Tần, với một vị vua mạnh mẽ và chiến lược thông minh, đã dần chiếm ưu thế. Tần Thủy Hoàng (vốn là vua của nước Tần, tên thật là Doanh Chính) lên ngôi vào năm 246 TCN và bắt đầu một chiến lược quân sự quyết liệt để thống nhất Trung Quốc.

2. Các cuộc chiến tranh và chiến thắng quyết định:
Năm 230 TCN, nước Tần bắt đầu cuộc chiến tranh xâm chiếm các nước khác. Tần Thủy Hoàng lần lượt đánh bại các nước còn lại.
Năm 221 TCN, Tần hoàn toàn đánh bại các nước chư hầu và thống nhất Trung Quốc, chấm dứt thời kỳ chiến quốc kéo dài hơn 200 năm.
3. Lập ra chế độ phong kiến và cải cách:
Sau khi thống nhất, Tần Thủy Hoàng trở thành hoàng đế đầu tiên của Trung Quốc và đặt tên nước là "Tần", đồng thời tự xưng là "Tần Thủy Hoàng" (Hoàng đế của Tần). Đây là sự chuyển từ chế độ quân chủ chư hầu sang chế độ quân chủ tập quyền, mà sau này trở thành cơ sở cho các triều đại phong kiến tiếp theo.

Các biện pháp cải cách của Tần Thủy Hoàng:

Sắp xếp lại hành chính: Tần Thủy Hoàng chia đất nước thành 36 quận, mỗi quận do một quan lại do triều đình bổ nhiệm cai trị. Mỗi quận lại chia thành các huyện. Các quan lại này phải chịu sự giám sát chặt chẽ từ triều đình trung ương, điều này giúp hoàng đế kiểm soát được mọi hoạt động trong đất nước.
Xây dựng hệ thống pháp luật thống nhất: Tần Thủy Hoàng thống nhất các bộ luật trên toàn quốc, tạo ra một hệ thống pháp lý tập trung, giúp duy trì trật tự và củng cố quyền lực của hoàng đế.
Tiền tệ và đo lường thống nhất: Ông thống nhất các đơn vị đo lường, tiền tệ và chữ viết, tạo ra sự đồng nhất về mặt hành chính và kinh tế trên toàn quốc.
Xây dựng cơ sở hạ tầng: Tần Thủy Hoàng cho xây dựng nhiều công trình lớn, trong đó nổi bật nhất là Vạn Lý Trường Thành nhằm bảo vệ biên giới phía Bắc, cùng với các hệ thống giao thông và thủy lợi để thúc đẩy phát triển kinh tế.
4. Tạo dựng hệ thống phong kiến:
Mặc dù Tần Thủy Hoàng theo đuổi một chế độ tập quyền, nhưng hệ thống quản lý quận, huyện vẫn có thể coi là cơ sở cho hệ thống phong kiến sau này, khi mà quyền lực của hoàng đế được chia ra cho các cấp cai trị dưới quyền của ông. Từ đó, chế độ phong kiến với việc phân chia quyền lực cho các quan lại, lãnh chúa bắt đầu hình thành, mặc dù nó chưa hoàn toàn phát triển như ở các triều đại phong kiến sau này như Hán, Đường, Tống.

5. Thành tựu và kết quả:
Thống nhất Trung Quốc: Tần Thủy Hoàng đã thành công trong việc thống nhất các tiểu quốc thành một quốc gia duy nhất, tạo nền tảng cho sự phát triển của Trung Quốc trong hàng nghìn năm tiếp theo.
Tạo ra một chế độ phong kiến tập quyền: Mặc dù Tần Thủy Hoàng cai trị bằng chế độ quân chủ tập quyền, các cải cách về hành chính và pháp lý mà ông thực hiện đã tạo tiền đề cho các triều đại phong kiến tiếp theo.
Tuy nhiên, do các biện pháp cai trị quá tàn bạo và khắc nghiệt (chẳng hạn như đốt sách chôn học trò, bắt dân lao động khổ sai để xây dựng các công trình lớn), triều đại Tần chỉ tồn tại trong thời gian ngắn (từ 221 TCN đến 206 TCN). Tuy nhiên, những cải cách của Tần Thủy Hoàng vẫn để lại ảnh hưởng lâu dài đến các triều đại phong kiến Trung Quốc sau này.