Quân đội thời Trần được tổ chức rất chặt chẽ và khoa học, phản ánh sự phát triển mạnh mẽ về quân sự của nhà Trần trong việc bảo vệ đất nước. Dưới đây là các đặc điểm chính về tổ chức quân đội thời Trần:

1. Chia làm hai bộ phận chính:

• Cấm quân: Đây là lực lượng quân đội thường trực, được tuyển chọn từ những người khỏe mạnh, tinh nhuệ nhất. Cấm quân làm nhiệm vụ bảo vệ triều đình, vua và kinh thành.

• Quân địa phương: Là lực lượng được tổ chức tại các địa phương, bao gồm dân binh và quân thường trực, sẵn sàng huy động khi cần thiết để bảo vệ lãnh thổ.

2. Chính sách “Ngụ binh ư nông”:

• Quân đội thời Trần không duy trì lực lượng quân sự thường trực lớn để giảm gánh nặng kinh tế. Thay vào đó, người dân sẽ vừa làm nông vừa luyện tập quân sự. Khi có chiến tranh, họ sẽ được triệu tập tham gia quân đội.

3. Chia thành các đơn vị rõ ràng:

• Quân đội được chia thành các cấp bậc: quân, vệ, đội, ngũ. Các đơn vị này có tổ chức chặt chẽ và kỷ luật nghiêm minh.

4. Kết hợp giữa quân thủy và quân bộ:

• Quân đội thời Trần rất mạnh trong việc tổ chức cả hai lực lượng quân bộ và quân thủy. Quân thủy được đặc biệt chú trọng để bảo vệ các tuyến sông ngòi, biển đảo.

5. Tinh thần kỷ luật và chiến đấu cao:

• Quân đội được huấn luyện kỹ lưỡng, có kỷ luật cao và tinh thần chiến đấu mạnh mẽ. Tinh thần này được thể hiện rõ qua ba lần chiến thắng quân Nguyên - Mông.

6. Vai trò của quý tộc, tướng lĩnh:

• Các vua Trần và quý tộc thường trực tiếp chỉ huy quân đội. Những tướng lĩnh nổi tiếng như Trần Quốc Tuấn, Trần Quang Khải, Trần Nhật Duật,… đóng vai trò quan trọng trong các trận chiến.

Quân đội thời Trần là một trong những lực lượng quân sự mạnh mẽ nhất trong lịch sử Việt Nam, góp phần bảo vệ đất nước trước những thế lực xâm lược hùng mạnh.